سه راهکار برای شفاف کردن میکس‌های کِدِر

اگر از یک مهندس میکس تراز اول بپرسید که فرق میکس‌های حرفه‌ای و آماتور چیست، احتمالاً در جایی از بحث به کدر بودن اشاره می‌کند. کدر بودن، کنایه از هر چیزی در میکس است که ناخوشایند، تفکیک‌نشده یا نامفهوم باشد.

از این رو تصمیم گرفتیم که در این مقاله، به بررسی سه روش برای از بین بردن کدری و ایجاد شفافیت در میکس بپردازیم.

۱. هر جا که ممکن است از فیلترهای high pass و low pass استفاده کنید

باور کنید یا نه، فیلترها از قدرتمندترین ابزارهای مهندسین صدا هستند. در واقع، فیلتر کردن به حدی مؤثر است که در بسیاری از موارد به پردازش دیگری نیاز نیست

به‌طور کلی، هر ساز باید محدوده فرکانسی خود را در میکس داشته باشد و بر سر اشغال این محدوده با ساز دیگری رقابت نکند. وقتی با یک تنظیم شلوغ مواجه هستیم که صداهای همسان بسیاری برای شنیده شدن با یکدیگر رقابت می‌کنند (مثلاً در سبک EDM)، معمولاً یک راهکار برای این مشکل وجود دارد و آن راهکار، ایجاد فضای اضافیست.

تصور کنید یک پروژه موسیقی الکترونیک در دست دارید که در آن، چندین synth bass، لید، پد و pluck به‌صورت همزمان نواخته می‌شوند و موجب پدید آمدن نوعی شلوغی مبهم در سراسر طیف فرکانسی می‌شوند. از کجای چنین کلاف درهم‌تنیده‌ای شروع کنیم؟

برای شروع، باید تشخیص دهیم کارکرد هر خط در آهنگ چیست؟ اگر دو خط بیس داریم، آیا یکی از آنها فرکانس‌های بم بهتری از دیگری دارد؟ آیا یکی از لایه‌های سینتی‌سایزر فرکانس‌های بالای بهتری دارد و دیگری صدایی شبیه یک دسته زنبور تولید می‌کند؟

سپس با استفاده از فیلتر، هر صدا را به محدوده فرکانسی «مختص خود» هدایت می‌کنیم – اگر پدها و سینتی‌سایزرهایمان فرکانس‌های بم زیادی دارند، با فیلتر بخشی از این فرکانس‌ها را حذف می‌کنیم که فضا برای بیس باز شود. اگر یکی از بیس‌ها محدوده سابِ کثیفی دارد، فرکانس‌های پایین‌تر از ۱۰۰ هرتز را فیلتر می‌کنیم تا سایر بیس‌ها بتوانند قدرت و کوبندگی بیشتری ارائه کنند. اگر یکی از سینتی‌سایزرها فرکانس بالای خشنی در محدوده ۸-۱۰ هزار هرتز دارد که باعث می‌شود فرکانس‌های بالای بقیه سازها کمتر شنیده شود، با فیلتر این محدوده را تا جایی که دیگر فرکانس‌های بالا آزاردهنده نباشند، حذف می‌کنیم.

ممکن است بعد از این پردازش‌ها، برخی از سازها به‌تنهایی کمی لاغر به نظر بیایند یا به‌اندازه سابق صدای بَراقی نداشته باشند، اما کسی قرار نیست این سازها را به‌تنهایی بشنود. همیشه به فکر نتیجه کلی باشید و با توجه به آن تصمیم‌گیری کنید.

۲. کانال‌های send را از نظر زمانی و فیلتری محدود کنید

اغلب افراد هنگام استفاده از ریورب (reverb)، تنظیمات پیش‌فرضی که به نظرشان خوش‌صدا بیاید را انتخاب می‌کنند، میزان send و return را مشخص می‌نمایند و کار را تمام‌شده قلمداد می‌کنند.

مشکل اینجاست که صداهای ریورب پُر و کشید‌ه‌ای که اکثرمان را جذب خود می‌کنند، اغلب جای زیادی را در میکس اشغال می‌نمایند. با مهار کردن این صداها، می‌توان آنها را بهتر در میکس جای داد.

اولین قدم برای جلوگیری از کدر کردن میکس با ریورب این است که اندازه زمانی امتداد ریورب را با ضرب‌آهنگ موسیقی هماهنگ کنیم.

به فرض اگر reverb روی snare، بیش‌از‌حد کشیده باشد، انتهای امتداد هر ضربی بر روی ضرب بعدی خواهد افتاد و از کوبندگی آن خواهد کاست و انباشتی از ارتعاشات ناخواسته‌ به وجود خواهد آورد. از سوی دیگر، اگر اندازه زمانی ریورب بیش‌ازحد کوتاه باشد و جایی خارج از ضرب‌های دلخواه صدا قطع شود، به حس ریتمیک موزیک لطمه خواهد زد.

چاره این است که مقدار decay را طوری حساب کنیم که انتهای صدا بر روی یک کسر زمانی موسیقایی قرار بگیرد. از فرمول زیر استفاده کنید:

۶۰۰۰۰ میلی‌ثانیه (یک دقیقه) ÷ تمپو (BPM) = فاصله بین دو نُتِ یک چهارم یا سیاه به میلی‌ثانیه (ms)

برای مثال اگر تمپوی آهنگ ما ۱۴۰bpm باشد، ۶۰۰۰۰ را به ۱۴۰ تقسیم می‌کنیم و درمی‌یابیم که فاصله بین هر دو نت سیاه، ۴۲۸.۵ میلی‌ثانیه است. با علم به این، می‌توانیم این عدد را دو برابر کنیم تا ریورب ما دقیقاً اندازه یک نت سفید طول بکشد (۸۵۷ میلی‌ثانیه) یا آن را چهار برابر نماییم که معادل یک نت گرد است (۱۷۱۴ میلی‌ثانیه)(۱)
.

قدم دوم ما برای کاهش کدری ناشی از ریورب این است که با استفاده از فیلتر، مشخص کنیم افکت روی کدام فرکانس‌ها عمل کند.

عموماً ما می‌خواهیم reverb به‌طور خاص روی فرکانس‌های میانی اثر بگذارد تا هر بار که kick به صدا درمی‌آید، فضای فرکانس‌های بم شلوغ نشود و هر بار که خواننده یک حرف صامت را ادا می‌کند، کل فضای فرکانس‌های بالا مشغول نشود.

در دهه شصت میلادی، مهندسین باهوش استودیوی اَبی رود (Abbey Road) دریافتند که با فیلتر کردن فرکانس‌های پایین‌تر از ۶۰۰ هرتز و بالاتر از ۸۰۰۰-۱۰۰۰۰ هرتز بر روی کانال send، می‌توان بدون اثرگذاری شدید بر صدای افکت‌ها در میکس نهایی، فضای بسیار زیادی را آزاد کرد.

البته این بدان معنی نیست که باید دقیقاً همین اعداد و ارقام را دنبال کنید. فیلترهای کانال send من معمولاً بین ۲۵۰ تا ۶۰۰ هرتز و بین ۵ تا ۱۰ کیلوهرتز متغیر هستند.

با اعمال این راهکارها روی تمام کانال‌های reverb موجود در یک پروژه، شاهد بهبود شگرف شفافیت و افزایش چشمگیر تفکیک ریتمیک موزیک خواهید بود.

۳. سمپل‌های درام را ویرایش کنید

سمپل‌های درام فوق‌العاده مفیدند. امکان شنیدن صدای هزاران طبل و جایگزین کردن آنها با صداهای خامِ اجرای زنده، شگفت‌آور است؛ اما سؤال اینجاست: آیا این صداها به‌درستی پخش می‌شوند؟

بسیاری از ما، از سمپلرها و MIDI برای پخش کردن صداهای ضبط‌شده در موسیقی‌مان استفاده می‌کنیم؛ اما اشکال این روش این است که برخی از نرم‌افزارهای سمپل، هنگامی که نت‌های MIDI با سرعت پشت سر هم قرار می‌گیرند، امکان «قطع و بازپخش» صدا را فراهم نمی‌کنند. این امر ممکن است باعث تداخل بعضی صداها با یکدیگر شود.

در عکس زیر، کانالِ بالا حاوی دو صدای کیک با ضرب دولاچنگ است که با نرم‌افزار Steven Slate Drums 4 پخش ‌شده است. در کانال دوم، این صدا بدون استفاده از sampler وارد کانال شده و ویرایش شده است.

همانطور که می‌بینید، در کانالی که نام آن TRIGGERED است، موجِ کیکِ دوم بزرگ‌تر است. به دلیل اینکه ادامه کیکِ اول با ابتدای کیکِ دوم تداخل کرده است. در حالی که در کانال پایین یعنی PASTED، کیکِ دوم بدون هیچ تداخلی پخش می‌شود.

حالا ممکن است بپرسید «آیا تداخل سمپل‌ها اینقدر بد است؟». در پاسخ باید بگوییم که این امر، به فضای موزیک بستگی دارد. به‌طور مثال، اگر یک ترک متال خیلی شلوغ را با یک ستِ درامز بزرگ که دو کیکِ مجزا دارد، ضبط کرده‌اید و در مرحله ویرایش می‌خواهید صدای کیکِ ضبط‌شده را با سمپل جایگزین کنید، شاید بد نباشد اجازه دهید این تداخل‌ها اتفاق بیفتد تا محصول نهایی، واقعی‌تر باشد. از سوی دیگر، در سبک‌های غیرطبیعی‌تر مثل پاپ، هیپ‌هاپ یا EDM بهتر است که هر صدایی را به‌دقت ویرایش کنید تا به بهترین زمان‌بندی و شفافیت ممکن دست پیدا کنید. با اینکه ویرایش دستی تک‌تک صداها کار زمان‌بری است، اما این کار تنها راه تضمینی برای رسیدن به نتیجه دلخواه است.

جمع‌بندی

مهم است بدانیم که غالباً صدای «ایده‌آل» از طریق یک عمل کلی و فوق‌العاده مؤثر به دست نمی‌آید، بلکه حاصل انباشته شدن تأثیر صدها یا حتی هزاران کارِ کوچکتر است که شاید هیچ‌کدام به‌تنهایی تأثیر خاصی نداشته باشند.

من از راهکارهای مؤثر دیگری برای کم کردن کدری در میکس نیز اطلاع دارم، ولی بهتر است که هر کدام از آنها در مقاله‌ای جداگانه بررسی شوند.

شما برای شفافیت بخشیدن به میکس چه‌کار می‌کنید؟ نظرات خود را زیر این مقاله یا در اینستاگرام با ما در میان بگذارید.

منبع: وب‌سایت Pro Audio Files
نویسنده: Thomas Brett
مترجم: کیان ایرجی

^۱در اینترنت ابزار تبدیل آنلاین bpm به ms و جدول تبدیل به نت موجود است. (مترجم)