۱۵ راه برای بهبود یک وکال بی‌کیفیت

تصور کنید که در حال ساخت یک موسیقی هستید و پس از ضبط صدای خواننده آن، قصد دارید آن را در موسیقی به کار بگیرید؛ اما در این مرحله، متوجه می‌شوید که وکال ضبط‌شده آنقدر‌ها که فکر می‌کردید هم بی‌نقص نیست.

این اتفاق حداقل یک بار برای تمامی ما آهنگسازان رخ داده است که پس از ضبط و اتمام کار خواننده، متوجه شده‌ایم وکال ضبط‌شده ایراداتی واضح دارد. این اتفاق می‌تواند به دلیل شرایط آکوستیک بد اتاق ضبط، کیفیت پایین میکروفون یا تجهیزات دیگر و یا مهارت پایین خواننده رخ دهد و در صورتی که آهنگساز یا پرودوسری چندان باتجربه نباشید، یافتن ایرادات یک وکال و حل آنها می‌تواند برای شما کاری کمی دشوار باشد.

در برخی از شرایط، می‌توان از خواننده درخواست کرد تا مجدداً به استودیو بازگردد و لاین‌های مورد نظر را دوباره اجرا کند؛ اما برخی از اوقات، کمبود وقت، مهارت و تجهیزات یا عدم دسترسی به خواننده پروژه، شما را مجبور می‌کند که همان لاین‌های نه‌چندان بی‌نقص را تصحیح کنید و آنها را در موسیقی خود به کار بگیرید.

در این مطلب، قصد داریم پانزده روش را به شما معرفی کنیم که می‌توانید با کمک آنها، ایرادات یک لاین وکال را اصلاح کرده و آن را به لاینی آماده برای به‌کارگیری در یک قطعه موسیقی تبدیل کنید.

۱- استفاده از نرم‌افزارهای کوک خودکار (Auto-Tune یا Melodyne)

اولین روشی که در این مطلب به آن می‌پردازیم، رایج‌ترین راه برای اصلاح و بهینه‌سازی یک لاین وکال است. اگر آهنگساز هستید، به احتمال زیاد با نرم‌افزارهای اصلاح کوک خودکار وکال آشنایی دارید؛ اما بیایید نگاهی دوباره به این دسته از برنامه‌ها و روش کار آنها بیندازیم.

بیش از دو دهه است که تکنیک تصحیح کوک اتوماتیک در ساخت تقریباً تمامی آثار موسیقی رایج، همچون موسیقی‌های سبک پاپ و راک به کار گرفته می‌شود. نرم‌افزارهای تصحیح کوک، کار تصحیح نت‌های اداشده توسط خواننده را بسیار آسان ساخته‌اند و می‌توان با استفاده از آنها، نت‌های وکال را به اشکالی بسیار متفاوت، از انواع بسیار نامحسوس و طبیعی تا شکلی رباتیک و الکترونیک اصلاح کرد.

مشهورترین نرم‌افزار تصحیح کوک وکال را می‌توان Auto-Tune از شرکت Antares Audio دانست؛ نرم‌افزاری که بسیاری از آهنگسازان و عوام، عمل تصحیح کوک اتوماتیک را به نام آن می‌شناسند. اما امروزه نرم‌افزارهایی دیگر با الگوریتم‌هایی حتی پیشرفته‌تر نیز وجود دارند که می‌توان درون برنامه آهنگسازی (DAW) یا به‌صورت مستقل به آنها دسترسی داشت. برای مثال، پلاگین Flex Pitch در نرم‌افزار آهنگسازی Logic X قابل دسترسی است و در صورتی که از نرم‌افزار Studio One برای آهنگسازی استفاده می‌کنید نیز می‌توانید پلاگین تصحیح کوک داخلی آن، یعنی Melodyne را برای اصلاح لاین‌های وکال به کار بگیرید. البته که نرم‌افزار Melodyne امروزه به شهرتی حتی بیشتر از Auto-Tune در میان آهنگسازان دست یافته است و می‌توان از آن به‌صورت مستقل، در تمامی DAW‌های دیگر نیز استفاده کرد.

شما می‌توانید نسخه‌ای کوک‌شده از وکال مورد نظر با استفاده از نرم‌افزارهای مذکور را در کنار نسخه‌ای خام از آن در موسیقی خود به کار بگیرید تا گرما و وسعتی مضاعف به لاین وکال موسیقی ببخشید.

۲- وکودر

این روش نیز می‌تواند همانند Auto-Tune، یک لاین وکال با نت‌هایی نه‌چندان صحیح را به یک لاین با کوکی کاملاً دقیق تبدیل کند؛ اما روش کار یک وکودر، تفاوتی بسیار با نرم‌افزارهای تصحیح کوک دارد.

وکودر، سیگنال و نت یک ساز همچون یک سینتی سایزر را دریافت می‌کند و حروف اداشده خواننده را با استفاده از یک فیلتر بَند-پس (band-pass filter) به آن می‌افزاید. به دنبال همین امر، شما می‌توانید با استفاده از وکودر، حتی یک سخنرانی را نیز به یک لاین وکال با ملودی دلخواه خود تبدیل کنید! اما باید توجه داشته باشید که این نرم‌افزارها، معمولاً ماهیتی رباتیک یا سازگونه به وکال شما می‌بخشند و در صورتی که به دنبال چنین ماهیت صوتی در موسیقی خود نیستید، برای شما مناسب نیستند.

ویس انکودر (Voice Encoder) یا به‌اختصار وکودر (Vocoder) دهه‌هاست که توسط موزیسین‌ها در تمامی سبک‌های موسیقی به کار گرفته می‌شود و می‌توان صدای آن را در آثار بازه وسیعی از هنرمندان، از دانا سامرز (Donna Summers) تا دفت پانک (Daft Punk) شنید. امروزه تقریباً تمامی نرم‌افزارهای آهنگسازی به یک پلاگین وکودر مجهز هستند و بسیاری از سینتی‌سایزرهای سخت‌افزاری نیز از این قابلیت برخوردارند. پس شما می‌توانید همین الان و با باز کردن DAW خود، تأثیر این روش را بر روی لاین‌های وکال تجربه کنید.

۳- حذف اصوات و نویز حاصل از حرکات دهان

یک لاین وکال کاملاً خام، معمولاً مملو از صدای تنفس، برخورد لب‌ها و بسیاری دیگر از اصوات ناخوشایند از دهان خواننده است. این نویز‌ها خصوصاً زمانی که وکالیست دهان خود را به میکروفون بیش‌ازحد نزدیک کرده است، حضوری دوچندان در لاین ضبط‌شده دارند!

پاپ شیلد‌ها و بادگیرهای فومی میکروفون، قابلیت حذف میزانی مشخص از نویز را از محیط و صدای خواننده دارند؛ به دنبال همین امر، شما برای حذف بخش باقی‌مانده این نویز‌ها که وارد لاین وکال شده است، باید به ابزارهای موجود در DAW متوسل شوید. با استفاده از یک پلاگین نویز گیت و تنظیم آن به شکلی دقیق، شما می‌توانید اکثر نویزهای یک لاین وکال را از آن حذف کنید؛ اما اگر این روش نیز به شکل کامل جوابگو نبود، باید خود دست به کار شده و تمامی صداهای ناخوشایند موجود در لاین وکال را به‌صورت دستی از لاین ضبط‌شده حذف کنید. توجه کنید که بهتر است عمل “دم” تنفس خواننده پیش از شروع هر بخش از وکال را از آن حذف نکنید؛ زیرا این صدا، شکلی طبیعی‌تر و انسانی‌تر به وکال می‌بخشد.

۴- ترکیب بهترین بخش‌ها از لاین‌های مختلف

حال که در حال پرداختن به روش‌های دستی در تصحیح و اصلاح وکال هستیم، بیایید روش comping یا ترکیب لاین‌ها را نیز مورد بررسی قرار دهیم. مهندسین میکس مشهور و حرفه‌ای، لاین‌های وکال را به شکلی کالبدشکافانه و بسیار جزئی ادیت می‌کنند؛ به‌طوری که هر یک از حروف و کلمات اداشده توسط خواننده را مورد بررسی قرار می‌دهند و هر یک از آنها را به‌صورت جداگانه تصحیح می‌کنند. همچنین این افراد چند لاین وکال مشابه را تحلیل می‌کنند و بهترین بخش‌ها از هر یک از آنها را با یکدیگر ترکیب می‌کنند تا به یک لاین وکال واحد و بی‌نقص دست یابند.

این روش می‌تواند بسیار وقت‌گیر باشد؛ اما با صرف وقت و ترکیب بهترین بخش‌های چند لاین وکال نه‌چندان خوب با یکدیگر، می‌توان یک وکالیست متوسط را به یک ستاره تبدیل کرد.

این روش ادیت وکال می‌تواند کمی گیج‌کننده باشد و رخ دادن اشتباه نیز در آن بسیار شایع است. به دنبال همین امر، بهتر است چندان ریتم وکال ضبط‌شده را دستخوش تغییر نکنید و با فید کردن هر بخش بریده‌شده از لاین‌ها، از بروز نویز‌های کلیک در اول و آخر هر بخش کوچک ادیت‌شده جلوگیری کنید.

۵- استفاده از افکت‌های ریورب و دیلی

آیا تا کنون از خود پرسیده‌اید که چرا صدای شما در حمام زیباتر از اتاقتان است؟! دلیل این امر را می‌توان انعکاسات بسیار در میان دیوارهای سخت و پوشیده از کاشی در حمام دانست.

شما می‌توانید همین انعکاسات را نیز به شکلی مصنوعی در قالب یک افکت ریورب روشن و شفاف، به لاین‌های وکال موسیقی خود نیز بیفزایید تا ایرادات آن را بپوشانید و وکالی زیباتر از آن بسازید. تلفظ شدید حروفی همچون “س” می‌تواند در ترکیب با مقداری زیاد از افکت ریورب، ماهیتی گوش‌خراش به وکال بدهد؛ به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنیم پیش از اعمال افکت ریورب بر روی لاین وکال، آن را مشمول فرایند فیلتر de-essing کنید.

دیلی نیز دیگر افکت بسیار مفید و یکی دیگر از ساده‌ترین روش‌ها برای پوشاندن ایرادات یک لاین وکال است. اگر خواننده در وکال موسیقی شما عملکرد ریتمیک ضعیفی داشته است، می‌توانید بعضاً آن را با افزودن فیدبک دیلی تا حدی مشهود اصلاح کنید.

۶- افکت‌های تلفن و مگافون

اگر لاین وکال شما در لول و شدت صدایی بیش‌ازحد ضبط شده است و نقاط اوج آن باعث کلیپ شدن و دیستورشن سیگنال می‌شوند، این دو افکت دیستورشن برای پنهان ساختن این ایرادات بسیار مفید هستند. در حالی که این افکت‌ها معمولاً به‌عنوان یک افکت زیبایی‌بخش به لاین‌های وکال افزوده می‌شوند، اما می‌توان از آنها برای تصحیح این ایرادات نیز استفاده کرد. پلاگین‌های iZotope و پلاگین AudioEase Speakerphone 2 چند پریست در خود دارند که افکت‌های telephone و megaphone را به لاین وکال شما می‌افزایند.

اما شما می‌توانید بدون استفاده از این پلاگین‌ها و تنها با کمک یک ایکولایزر نیز چنین افکت‌هایی را به‌صورت دستی بسازید. تنها کافیست تا بخش میدرنج و تربل را به وسیله یک EQ در لاین وکال تقویت کنید و بقیه بازه فرکانسی موجود در آن را نیز به وسیله فیلترهای لو-پس و‌ های-پس در EQ حذف کنید. پس از این کار نیز می‌توانید یک افکت دیستورشن به لاین مورد نظر بیفزایید تا افکتی خوشایندتر حاصل شود.

۷- استفاده از پدال‌های گیتار

تقریباً تمامی افکت‌های قابل ارائه توسط پدال‌های گیتار، در وکال نیز قابل استفاده هستند. در واقع، می‌توان گفت که هر چه پردازنده‌های سیگنال و افکت‌های موجود بر روی لاین را افزایش دهید، ایرادات بیشتری را در آن خواهید پوشاند.

پدال‌های دیستورشن و پدال‌های شبیه‌ساز امپ و کبینت، به همراه افکت‌های فاز می‌توانند جلوه‌ای زیبا به لاین وکال شما ببخشند و برخی از ایرادات آن را نیز بپوشانند. اما پیشنهاد می‌کنیم افکت‌هایی غیرمعمول‌تر نظیر ترمولو، فلنجر و کورس را نیز بر روی وکال امتحان کنید تا شاید بتوانید با استفاده از آنها، به نتایجی جالب دست یابید و حس‌وحالی متفاوت و جذاب به آن ببخشید.

گروه موسیقی بیتلز (The Beatles) را می‌توان از اساتید استفاده از پدال دانست. در تمامی آثار این گروه، خصوصاً در آلبوم‌هایی همچون The Magical Mystery Tour، صدای پدال‌های بسیاری بر روی تمامی اجزای موسیقی شنیده می‌شود. در آلبوم مورد بحث نیز این گروه استفاده‌ای بسیار از پدال Leslie Rotating Speaker کرده است که نتیجه آن، ماهیت صوتی بسیار متفاوتی در تمامی آثار این آلبوم است.

۸- به‌کارگیری وکال پس‌زمینه

وکالیست‌های پس‌زمینه، قهرمانانی هستند که به زیبایی‌های صدای خوانندگان پر و بال می‌دهند. اگر خواننده نمی‌تواند ریتم و ملودی موسیقی شما را به‌خوبی درک کند، یک گروه از وکالیست‌های پس‌زمینه ماهر می‌توانند به او در قرارگیری در حال‌وهوای موسیقی کمکی شایان کنند.

برخی از وکالیست‌های پس‌زمینه، خود به شکل فردی نیز به خوانندگی و ساخت آثار موسیقی پرداخته‌اند. از مهمترین این خوانندگان می‌توان به شریل کرو (Sheryl Crow) اشاره کرد که در تور Bad مایکل جکسون (Michael Jackson) به‌عنوان بک وکالیست همراه این ستاره بود. اما برخی دیگر از بک وکالیست‌ها نیز هیچ‌گاه از سایه پس‌زمینه صحنه خارج نمی‌شوند و هویت آنها ناشناس باقی می‌ماند.

هنگام میکس وکال و بک وکال در پروژه صوتی، احتمالاً متوجه خواهید شد که با افزایش حجم صدای بک وکال نسبت به وکال اصلی، می‌توانید برخی از ایرادات نتی و کوک در لاین وکال را پنهان کنید.

۹- هم‌خوانی با یک خواننده بهتر

اگر در حال همکاری با یک خواننده هستید که اعتقاد دارد وکالی بی‌نقص ارائه می‌کند، احتمالاً مجبورید که از لاین‌های او در پروژه خود استفاده کنید؛ اما شما می‌توانید برای پنهان‌سازی کمبود‌های فنی او در خوانندگی، صدای یک خواننده بهتر را به صدای او بیفزایید.

استفاده از صدای خوانندگان توانا برای پنهان ساختن نقایص صدای خوانندگان تازه‌کار، ترفندی قدیمی در استودیو است که توسط افراد بسیاری به کار گرفته شده است. اما دقت کنید که هنگام میکس، شدت صدای خواننده خوب را بیش‌ازحد به صدای خواننده اصلی نزدیک نکنید؛ زیرا ممکن است ماهیت صوتی خواننده اصلی را به‌طور کلی تغییر دهید.

۱۰- نجوای ترانه همزمان با وکال

این تکنیک را می‌توان زمانی به کار برد که بیان کلمات خواننده کمی مبهم است و شفافیت لازم را ندارد. افزودن نجوای ترانه در پس‌زمینه وکال اصلی، ماهیتی جذاب و شفاف به آن می‌بخشد و می‌تواند مشکلات بیانی خواننده را نیز به‌خوبی بپوشاند.

این کار، تأثیری ظریف و جزئی در نتیجه نهایی وکال دارد؛ اما جالب است که بدانید تکنیک نجوای ترانه در پس‌زمینه وکال اصلی، در بسیاری از موسیقی‌های مشهور دنیا به کار رفته است و درخششی مضاعف به وکال آنها بخشیده است. برای اجرای این ترفند، شما می‌توانید با قرار دادن میکروفون در نزدیکی دهان خود، ترانه موسیقی را همزمان با خواننده اصلی آن به شکل نجوا بخوانید. پیشنهاد می‌کنیم این لاین را با افکت‌های سچوریشن و کمپرشن پردازش کنید تا لاینی یکدست و کامل حاصل شود.

۱۱- پوشاندن وکال با انواع ساز

اما اگر خواننده شما هیچ‌یک از دو روش بالا را قبول نکرد، می‌توانید یک ساز را با ملودی وکال او همراه سازید. شما می‌توانید با افزودن صدای پیانو، سینتی‌سایزر یا انواع سازهای زهی با ملودی مشابه با وکال اصلی بر روی لاین وکال، ایرادات نتی و کوکی خواننده را به‌خوبی بپوشانید.

امروزه حتی نیازی نیست که ملودی مورد نظر خود را با استفاده از یک ساز حقیقی یا نرم‌افزاری بنوازید؛ زیرا اکثر DAW‌های مدرن از قابلیت تبدیل فایل صوتی به MIDI برخوردارند. به لطف این ویژگی، شما می‌توانید وکال خود را به یک پلاگین ویژه انتقال دهید تا در آنجا، ملودی آن تبدیل به یک لاین MIDI شود. در ادامه، می‌توان این لاین را به هر ساز نرم‌افزاری انتقال داد و آن را به لاین وکال اضافه کرد.

۱۲- افزایش یا کاهش سرعت وکال

افزایش سرعت وکال زمانی فقط به ریمیکس‌های شاد موسیقی‌های پاپ منحصر می‌شد؛ اما امروزه این تکنیک در بازه‌ای وسیع از سبک‌های موسیقی به کار می‌رود. در سال گذشته نیز این تکنیک در چندی از محبوب‌ترین آثار موسیقی شنیده می‌شد.

برای اینکه سرعت لاین وکال موسیقی خود را افزایش یا کاهش دهید، تنها نیاز است تا آن را با استفاده از ابزارهای ویژه در نرم‌افزار آهنگسازی خود بکشید و گزینه timestretching را نیز غیرفعال کنید.

همچنین شما می‌توانید با تکنیک formant shifting، ماهیت صوتی وکال خود را نیز به‌کلی تغییر دهید و برای مثال، صدای خواننده زن را به صدایی مردانه یا بالعکس تبدیل کنید.

۱۳- تکرار بخش‌های خوب لاین وکال

اگر قالب کلی موسیقی شما قابل تغییر است، می‌توانید تنها بخش‌های خوب و بی‌نقص از لاین وکال ضبط‌شده را انتخاب کنید و آنها را به‌صورت مکرر در کل طول موسیقی خود به کار بگیرید. اما پیشنهاد می‌کنیم پیش از انجام این کار، نظر وکالیست خود را بپرسید تا با شنیدن اثر خود برای اولین بار، از به کار نرفتن اکثر لاین‌های ضبط‌شده خود در اثر نهایی شوکه و ناراحت نشود!

تکرار چندین باره کلمات در موسیقی می‌تواند اثری هیپنوتیزم‌کننده داشته باشد و در صورتی که کمی خوش‌شانس باشید، باعث ساخت اثری فراموش‌نشدنی و بسیار محبوب همچون Around The World از Daft Punk شود.

برای اینکه از تکرار بیش‌ازحد در اثر خود پرهیز کنید و اثری پویاتر را رقم بزنید، پیشنهاد می‌کنیم هر از چند گاهی، تغییراتی جزئی در توالی آکوردی پس‌زمینه وکال بدهید تا تجربه‌ای سرگرم‌کننده را برای شنونده رقم بزنید و جریان موسیقی را نیز حفظ کنید.

۱۴- برش وکال به قطعاتی کوچک

اگر هیچ‌یک از روش‌های بالا برای شما قابل انجام نبود، می‌توانید لاین وکال را قطعه‌قطعه کرده و تنها کلمات و سیلاب‌هایی از آن را در موسیقی به کار بگیرید. شما می‌توانید این تکه‌های کوچک از لاین وکال را با استفاده از ترنسپوزیشن و استرچینگ، به‌کلی تغییر داده و یک ملودی جدید از آنها بسازید. در صورتی که ترانه اثر شما اهمیتی ویژه در آن دارد، این کار قابل انجام نیست؛ اما در صورتی که این تکنیک را در موقعیتی صحیح به شکلی ماهرانه بر روی موسیقی خود اعمال کنید، می‌توانید اثری بسیار شنیدنی و موفق از آن بسازید. آثاری همچون Push The Feeling On از Nightcrawlers تنها با استفاده از همین فن، به یک اثر بسیار جذاب و مشهور تبدیل شده‌اند. همچنین آهنگسازانی چون Todd Edwards و Martin Garrix نیز از این تکنیک به‌عنوان یکی از فنون اصلی خود استفاده می‌کنند.

۱۵- استفاده از لاین وکال به‌عنوان یک سمپل

برخی از آهنگسازان، قطعاتی کوچک از لاین وکال را در سمپلر بارگذاری می‌کنند و با استفاده از آنها همچون یک ساز، به نواختن ملودی می‌پردازند. استفاده ماهرانه و صحیح از پیچ بند (pitch bend) در یک سمپل تکرارشونده، می‌تواند جانی تازه به آن ببخشد و ملودی‌هایی تازه را از یک تکه کوچک از سمپل بسازد.

کشمیر کت (Cashmere Cat) را می‌توان یکی از اساتید این تکنیک دانست. او با استفاده از سمپل تنها چند حرف صدادار، می‌تواند یک اثر کامل و زیبا بسازد. کشمیر کت به شکلی بسیار مدرن و امروزی از این تکنیک استفاده می‌کند؛ اما این فن از دهه هشتاد میلادی مورد استفاده بسیاری از آهنگسازان قرار گرفته است و ریشه آن را می‌توان صحنه موسیقی هاوس در آن زمان دانست.

شما برای نجات یک لاین وکال بی‌کیفیت، از چه فنون و ترفندهایی استفاده می‌کنید؟ این فنون را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید!

منبع: MusicRadar
نویسنده: Reuben Cornell
مترجم: امیر تولی