آموزش, مقالات, مقالات گیتار بیس
۱۰ تن جاودانه گیتار بیس و نحوه شبیه‌سازی آنها
مه
اگر تا کنون گیتار بیس خود را به دست گرفته باشید و پای پدال‌بورد و امپلیفایر نشسته باشید تا صدای بیس یک آهنگ مورد علاقه خود را شبیه‌سازی کنید، حتماً می‌دانید که این کار سخت‌تر از چیزی است که به نظر می‌رسد.
صدای ساز به متغیرهای بسیاری از جمله سیم‌ها، پیچ‌های کنترل ساز، چینش افکت‌ها و تنظیمات امپلیفایر بستگی دارد و احتمال سردرگم شدن در لابه‌لای این همه متغیر اصلاً کم نیست.
اما نگران نباشید: اگر به دنبال عجیب‌وغریب‌ترین صداهای تاریخ موسیقی نمی‌گردید، دست یافتن به صدایی زیبا بیش از هر چیز به تعادل میان دامنه فرکانس‌های پایین، فرکانس‌های میانی، فرکانس‌های بالا و اوردرایو بستگی دارد.
در این مقاله به ده تن بیس تاریخ‌ساز و نحوه شبیه‌سازی آنها اشاره می‌کنیم. آماده‌اید تا صدایی شبیه به اسطوره‌های بیس داشته باشید؟ بیایید شروع کنیم!
۱. آهنگ Penny Lane – پل مک‌کارتنی، بیتلز (۱۹۶۷)
از مردی شروع می‌کنیم که صدای نرم بیس را به توده‌های عام مردم معرفی کرد. وقتی پل مک‌کارتنی (Paul McCartney) بیس Höfner 500/1 معروف خود را برای آلبوم Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club در سال ۶۷ مورد استفاده قرار داد، با سازی بزرگ‌تر و خشن‌تر نیز کار می‌کرد: Rickenbacker 4001.
اما گیتار کوچکتر هافنر به‌خوبی از عهده آهنگ Penny Lane بر می‌آمد. این آهنگ به صدای بیس نرمی نیاز داشت که دامنه تحتانی آن قدرتمند باشد و تقریباً هیچ فرکانس میانی یا فوقانی نداشته باشد.
این صدا را می‌توان تقریباً با هر بیسی شبیه‌سازی کرد؛ به شرط آنکه فرکانس‌های دامنه فوقانی را به‌شدت کاهش دهید. همچنین بهتر است نت‌ها را میوت شده و استاکاتو بنوازید.
تجهیزات: Hofner 500/1 Violin Bass و امپلیفایر Fender Bassman
راهنمایی: اگر به بیس هافنر دسترسی ندارید، می‌توانید از هر بیس هالوبادی با سیم‌های تخت‌تاب (flatwound) استفاده کنید. با پیک ساز بزنید و فرکانس‌های فوقانی را تا حد ممکن کاهش دهید.
۲. آهنگ Roundabout – کریس اسکوایر، یِس (۱۹۷۱)
کریس اسکوایر (Chris Squire) فقید به لطف این تک‌آهنگ از گروه Yes، نسلی از نوازندگان را به ساز بیس ترغیب کرد.
خط بیس این آهنگ با نت‌های دولاچنگ پیاپی که مهارت انگشتان کریس اسکوایر را به‌خوبی نشان می‌داد، در زمان خود معمول به حساب نمی‌آمد؛ زیرا فرکانس‌های فوقانی خشن با افکت دیستورشن را به‌نحوی به نمایش می‌گذاشت که از جلا و شفافیت صدا کم نمی‌شد.
چگونگی دستیابی به این صدا تا اواسط دهه ۷۰ ناشناخته بود؛ تا اینکه خود اسکوایر در مصاحبه‌ای اعلام کرد که ساز ریکن‌باکر ۴۰۰۱ را به‌گونه‌ای تغییر داده بود که هر پیکاپ آن، سیگنال خروجی جداگانه‌ای ارسال کند. پیکاپ بریج به یک امپلیفایر گیتار متصل بود و به همین خاطر فرکانس‌های فوقانی شفاف بودند. پس نباید تصور کنیم که شگرد استفاده از خروجی استریو مسئله‌ای مدرن و امروزی است.
تجهیزات: Rickenbacker 4001 با سیم‌کشی استریو
راهنمایی: صدایی با فرکانس‌های فوقانی قوی و کمی دیستورشن ایجاد کنید. فرکانس‌های بالای دامنه میانی را دست‌نخورده باقی بگذارید.
۳. آهنگ Portrait of Tracy – جاکو پاستوریس (۱۹۷۶)
به جز جاکو پاستوریس (Jaco Pastorius) چه کسی یک آهنگ عاشقانه را تنها با استفاده از نت‌های هارمونیک بیس می‌نویسد؟
مطالعه هر یک از آهنگ‌های آلبوم سال ۷۶ جاکو برای هر نوازنده بیس مفید است و نوازندگی او را ارتقاء می‌بخشد؛ اما اگر می‌خواهید صدای شناخته‌شده ساز جاکو را پیدا کنید، توصیه ما آهنگ Portrait Of Tracy است.
باید در ایجاد نت‌های هارمونیک تبحر داشته باشید؛ خصوصاً اگر می‌خواهید این آهنگ را مانند جاکو با ساز فرتلس بنوازید.
Portrait Of Tracy پاسخ خوبی برای کسانی است که فکر می‌کنند نت‌های هارمونیک فقط برای کوک کردن ساز مفید هستند.
تجهیزات: فندر جزبیس فرتلس‌شده و امپلیفایر Acoustic 360
راهنمایی: در تنظیمات ساز سعی کنید فرکانس‌های میانی و فوقانی زیادی داشته باشید. همچنین توجه کنید در هنگام اجرای نت‌های هارمونیک، دست شما دقیقاً در موقعیت درست قرار داشته باشد.
۴. آهنگ Peaches – ژان ژاک برنل، استرنگلرز (۱۹۷۷)
ژان ژاک برنل (Jean-Jacques Burnel) کسی نیست که بتوان با او شوخی کرد؛ چه از نظر شخصی (چون استاد کاراته است) و چه از نظر حرفه‌ای (همانطور که در این آهنگ مشهود است).
صدای ضخیم بیس ابتدای Peaches که در اوج جنبش پانک راک منتشر شد، یک صدای جاودانه است.
ژان ژاک این صدا را به لطف قدرت بالای مضراب‌زنی و همچنین اسپیکرهای خراشیده امپلیفایر Hiwatt خود ایجاد کرد که به صدا دیستورشن کثیفی اضافه می‌کردند. توصیه می‌کنیم به جای خراشیدن اسپیکرهای خود از یک پدال دیستورشن استفاده کنید.
تجهیزات: بیس Fender Precision، امپ Hiwatt و کابینت Marshall 4×12
راهنمایی: از سیم‌های گردتاب (roundwound) و پیک استفاده کنید و با قدرت بالا در نزدیکی بریج ساز بزنید. همچنین با استفاده از یک پدال اوردرایو خشن مانند Aguilar Agro می‌توانید به صدای معروف ژان ژاک دست پیدا کنید.
۵. آهنگ Ace Of Spades – لمی کیلمیستر، موتورهد (۱۹۸۰)
لمی کیلمیستر (Lemmy Kilmister) فقید مکرراً با این سوال مواجه می‌شد که چگونه صدای اوردرایو بیس خود را ایجاد می‌کند.
آیا او هم مثل بقیه ما از پدال دیستورشن استفاده می‌کرد؟ احتمالاً خیر. او چند سال پیش در مصاحبه‌ای با گیتار مگزین گفت: «همه کنترل‌های امپ را به شما می‌گویم، از راست به چپ. پرزنس روی ساعت ۳، بیس تا انتها بسته، میدل تا انتها باز، تربل تا انتها بسته و ولوم روی ساعت ۳».
به خاطر داشته باشید که شگرد کار در ولوم بالای امپلیفایر نیست؛ بلکه این شدت فرکانس‌های میانی است که باعث تخریب صدا می‌شود. همچنین او پاورکوردها یا همان آکوردهای پنج را بسیار مورد استفاده قرار می‌داد؛ پس بد نیست از پیک استفاده کنید.
تجهیزات: بیس Rickenbacker 4001 و امپلیفایر Marshall
راهنمایی: می‌توانید با افزایش ولوم باعث تخریب سیگنال امپلیفایر شوید یا اگر مایل به استفاده از ولوم بالا نیستید، از یک پدال اوردرایو استفاده کنید. حتی می‌توانید از افکت‌های دیستورشن گیتار مانند Boss DS1 نیز استفاده کنید.
۶. آهنگ Anesthesia – کلیف برتون، متالیکا (۱۹۸۳)
شاید هرگز نفهمیم کلیف برتون (Cliff Burton) چگونه هم‌گروهی‌های خود را متقاعد کرد که در آلبوم اول تکنوازی بیس داشته باشد. اما به هر حال خدا را شکر می‌کنیم که توانست این کار را انجام دهد؛ زیرا نتیجه آن بسیار زیبا و خشن از آب درآمد.
او بیس Rickenbacker 4001 خود را تغییر داده و در زیر بریج یک پیکاپ استرتوکستر تعبیه کرده بود تا فرکانس‌های فوقانی و تحتانی هر دو بسیار قوی باشند. سپس این سیگنال را با استفاده از پدال Morley Wah و فیلتر Bass Balls Filter پردازش می‌کرد.
بخش‌های تپینگ و آکوردی سولو نوازندگی عجیب‌و‌غریب او با پنجه را تقویت می‌کردند و خود تکنوازی هم بر مبنای اتودهای کلاسیک بنا شده بود که برتون در کودکی آموخته بود و در گروه قبلی خود (Trauma) از آنها استفاده می‌کرد.
امروزه می‌توانید صدایی بسیار نزدیک به صدای ساز او را با استفاده از پدال Morley مدل کلیف برتون ایجاد کنید.
تجهیزات: بیس Rickenbacker 4001، پدال Morley Power Fuzz wah و پدال Electro-Harmonix Bass Balls
راهنمایی: یکراست بروید به سراغ پدال Morley Cliff Burton Power Fuzz Wah.
۷. آهنگ Give It Away – فلی، رد هات چیلی پپرز (۱۹۹۱)
مایکل فلی بالزاری (Michael Flea Balzary) به لطف تکنیک اسلپ بیس خود شناخته می‌شود؛ اما وقتی گروه تصمیم گرفت تا برای ضبط آلبوم موفق …Blood Sugar در سال ۱۹۹۲ صدایی نرم‌تر را در نظر بگیرد، فلی هم سبک معمول و خشن خود را به نوازندگی نرم‌تر با پنجه تغییر داد.
با این وجود در تک‌آهنگ اصلی آلبوم به نام Give It Away، فلی حجب‌وحیا را کنار گذاشته و با تمام قدرت ساز زد. حتی تصور اینکه پوست نوک انگشتان او بعد از نواختن اسلایدهای یک اکتاوی بر روی سیم‌های چهار و سه چه وضعی داشته هم آزاردهنده است؛ البته اگر پوستی باقی مانده باشد!
صدای تا حدی دیستورت‌شده بیس باعث می‌شد تا صدای ساز در بین لایه‌های متراکم گیتار به‌خوبی خودنمایی کند.
تجهیزات: Ernie Ball Music Man Stingray
راهنمایی: اگرچه در این آهنگ از تکنیک اسلپ استفاده نشده است، اما برای شفاف شدن صدای اسلایدها بهتر است تا حد ممکن فرکانس‌های فوقانی را افزایش دهید.
۸. آهنگ Jeremy – جف امنت، پرل جم (۱۹۹۲)
جف امنت (Jeff Ament) یکی از قهرمان‌های کمتر شناخته‌شده گیتار بیس است. اما این وضع باید تغییر کند؛ زیرا صدای ساز او در تک‌آهنگ‌های موفق اولیه گروه Pearl Jam نقش مؤثری در گیرایی و به‌یادماندنی شدن این آهنگ‌ها داشت.
وقتی با آهنگ Jeremy همخوانی می‌کنیم، احتمالاً جواب‌های آکوردی زیبای امنت را هم مثل خط آواز ادی ودر (Eddie Vedder) می‌خوانیم.
به یاد داشته باشید که برای شنیده شدن صدای بیس لازم نیست فرکانس‌های فوقانی را به‌شدت زیاد کنیم. در واقع، این صدا یکی از بم‌ترین صداهای این فهرست در کنار صدای ساز پل مک‌کارتنی است.
با توجه به اینکه امنت در Jeremy از بیس دوازده سیم استفاده کرده است، می‌توان توضیح داد که چرا صدای ساز در این آهنگ تا این حد براق به گوش می‌رسد. اگرچه صدای سیم‌های اضافه به‌طور مستقل به گوش نمی‌رسد، اما در شکل‌دهی صدای کلی ساز نقش ایفا می‌کند.
تجهیزات: بیس دوازده سیم Hamer
راهنمایی: با هر ساز دوازده سیم می‌توانید این آهنگ را بنوازید. تنها کافیست به دقت و شفافیت نواخت در جملات توجه کنید.
۹. آهنگ True Faith ’94 – پیتر هوک، نیو اُردر (۱۹۹۴)
نوازنده بیس وقتی با صدای سنگین و بم سینتی‌سایزر بیس در آهنگ مواجه می‌شود، باید چه کار کند؟ به نظر ما باید تا حد ممکن در قسمت بالای دسته ساز بزند، از اول تا آخر آهنگ تکنوازی کند و مطمئن شود که صدای سازش به‌وضوح به گوش شنونده می‌رسد.
پیتر هوک (Peter Hook) هم وقتی گروه New Order تصمیم گرفت تا تک‌آهنگ True Faith را برای انتشار مجدد در سال ۱۹۹۴ ریمیکس کند، همین کار را کرد. او صدایی با فرکانس‌های فوقانی قوی در نظر گرفته و در قسمت شروع آهنگ و مابین ورس تکنوازی کرد.
البته صدای این تکنوازی‌ها در میکس نسبتاً پایین در نظر گرفته شده، اما در آهنگ به‌درستی به گوش می‌رسد؛ زیرا هوک با زیرکی دامنه فرکانسی به‌خصوصی را انتخاب کرد که صدای ساز او در آهنگ گم نشود.
تجهیزات: Yamaha BB1200
راهنمایی: تقریباً می‌توانید از هر بیس فرت‌دار چهار سیم استفاده کنید. فقط باید کنترل تن را پایین آورده و بالاتر از فرت پانزدهم بنوازید.
۱۰. آهنگ Hysteria – کریس ولستنهلم، میوز (۲۰۰۳)
وقتی گروه میوز (Muse) آهنگ Hysteria را در سال ۲۰۰۳ منتشر کرد و نوازندگان بیس صدای ساز کریس ولستنهلم (Chris Wolstenholme) را در قسمت شروع آهنگ شنیدند، سوال «از چه پدالی استفاده کرده است؟» در تمام انجمن‌های اینترنتی بیسیست‌ها به چشم می‌خورد.
جالب اینجاست که می‌توانید این صدا را با دقتی بالا با استفاده از هر پدال دیستورشن ایجاد کنید. فقط کافیست مضراب‌نوازی شما چفت و درست باشد و فرکانس‌های میانی و فوقانی را براق نکنید.
وقتی از اوردرایو خشن استفاده می‌کنید، جهش‌های ولوم شدیدی در صدا تولید می‌شوند؛ پس بهتر است با استفاده از کمپرسور این فرکانس‌های سرکش را کنترل کنید.
تجهیزات: بیس Pedulla Rapture، بیس Fender Jazz Bass، سینتی‌سایزر بیس Akai Deep Impact، پدال Human Gear Animato، پدال Zvex Woolly Mammoth، پدال HBE Hematoma و …
راهنمایی: اگر زمان یا بودجه لازم برای تهیه پدال‌بوردی مانند پدال‌بورد کریس را ندارید، کافیست از یک پدال اوردرایو بیس استفاده کرده و فرکانس‌های بالای آن را کاهش دهید.
منبع: MusicRadar
مترجم: کیان ایرجی