آموزش, مقالات, مقالات گیتار
چه چیزی باعث افزایش قیمت گیتار در سالهای اخیر شده است؟
نوامبر
اگر پیگیر اخبار و وضعیت دنیای گیتار باشید، احتمالاً در چند سال اخیر متوجه یک اتفاق ناخوشایند در بازار این ساز شده‌اید: افزایش قیمت تمامی گیتارها. در طی چند سال گذشته و خصوصاً در یکی-دو سال اخیر، قیمت جهانی گیتارها با سرعتی بالا در حال افزایش است و حتی گیتارهای مبتدی و ارزان‌قیمت نیز دیگر مانند گذشته خوش‌قیمت و قابل دسترس نیستند. این امر باعث می‌شود که خرید اولین ساز برای گیتاریست‌های مبتدی روز به روز دشوارتر شود.
اما چرا قیمت گیتار در حال افزایش است؟ در این مطلب، قصد داریم میزان افزایش قیمت چندی از گیتارهای مشهور موجود در بازار را در مدت اخیر مرور کنیم و دلایل این افزایش قیمت مشهود را مورد بررسی قرار دهیم.
سبقت افزایش قیمت گیتار از نرخ تورم
پیش از هر چیز، بیایید نسبت افزایش قیمت گیتارها در بازار را با نرخ تورم جهانی مقایسه کنیم.
از سال ۲۰۱۷ تا کنون، قیمت گیتارهای موجود در بازار به‌شکل میانگین به میزان ۱۵ الی ۲۰ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که نرخ تورم جهانی از آن سال تا به امروز، حدوداً ۸% بوده است. در واقع، با همین حساب و کتاب ساده می‌توان متوجه شد که در طی چند سال گذشته، قیمت گیتار بسیار بیش از سایر کالاها در بازار افزایش یافته است و سیر صعودی قیمت‌های این ساز، به‌وضوح از نرخ تورم جهانی سبقت گرفته است.
این اختلاف قیمت بیانگر این است که مؤلفه‌هایی بنیادی در صنعت گیتار، باعث افزایش هزینه تولید و فروش این ساز شده‌اند. افزایش کلی قیمت مواد اولیه و کالاها، می‌تواند نه دلیلی کلی، اما دلیل بخشی قابل توجه از افزایش قیمت گیتار در طی چند سال گذشته باشد.
به‌عنوان مثال، با مقایسه قیمت گیتار الکتریک میان‌رده Fender Stratocaster Player مشاهده می‌کنید که قیمت این ساز، از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۳، از ۶۵۰ به ۷۵۰ دلار افزایش یافته است که میزانی ۱۵ درصدی محسوب می‌شود. اگر قیمت گیتار در بازار همگام با نرخ تورم افزایش می‌یافت، قیمت این نسخه از استرتوکستر باید امروز در حدود ۷۰۰ دلار می‌بود؛ اما اکنون نمونه نوی این گیتار توسط شرکت فندر با قیمت ۷۵۰ دلار به فروش می‌رسد و بعید نیست که طی چند ماه آینده از این نیز فراتر رود.
این افزایش قیمت حدوداً ۱۵ الی ۲۰ درصدی، در محصولات تمامی برندهای بزرگ و معتبر تولیدکننده گیتار دیده می‌شود و فروشگاه‌های زنجیره‌ای و بزرگ تجهیزات موسیقی همچون گیتارسنتر (Guitar Center)، قیمت بسیاری از سازهای موجود در انبار خود را در طی سال گذشته تا ۱۸% افزایش داده‌اند. اما سوال این است که چرا باید قیمت این ساز بدین شکل در سراسر جهان افزایش پیدا کند؟
افزایش هزینه تولید و حمل‌ونقل
یکی از مهمترین دلایل گران شدن گیتار بیش از نرخ تورم در طی سالهای گذشته را می‌توان افزایش چشمگیر هزینه تولید این ساز دانست. ساخت یک گیتار، نیازمند صرف هزینه‌ای قابل توجه، هم در زمینه مواد اولیه و هم برای پرداخت حقوق و اجرت به کارمندان و کارگران سازنده آن است. هر دوی این مؤلفه‌ها، یعنی قیمت مواد اولیه و دستمزد کارگران نیز در طی یک دهه گذشته به‌شکلی چشمگیر افزایش یافته است. بخش‌هایی اساسی از یک گیتار همچون چوب بدنه، سخت‌افزار و اجزای الکترونیک آن نیز امروزه نسبت به چند سال پیش بسیار گران شده‌اند و دسترسی به برخی از نمونه‌های آنها نیز دشوارتر شده است.
برای مثال، چوب رزوود که فرت‌بورد‌های ساخته‌شده از آن به دلیل حس نوازندگی عالی و ماهیت صوتی گرم خود، سالهاست که محبوب‌ترین نوع از فرت‌بورد به شمار می‌روند، روز به روز در طبیعت کمیاب‌تر می‌شود و به همین دلیل نیز قوانینی سختگیرانه برای واردات آن به کشورهایی همچون ایالات متحده آمریکا در نظر گرفته شده است. همین امر باعث شده است که قیمت این چوب در طی سه الی چهار سال گذشته، افزایشی سه برابری داشته باشد. به دنبال همین امر نیز بسیاری از شرکت‌های سازنده گیتار، دیگر از این چوب در ساخت فرت‌بورد و سایر بخش‌های محصولات خود استفاده نمی‌کنند و به استفاده از چوب‌هایی جایگزین همچون افرا (maple) و لارل (laurel) در گیتارهای خود روی آورده‌اند. برخی دیگر از تولیدکنندگان گیتار نیز استفاده از این چوب را در تولیدات خود بسیار محدود ساخته‌اند و تنها آن را در چندی از گران‌قیمت‌ترین محصولات خود به‌کار می‌گیرند.
علاوه بر این، بسیاری از کارخانه‌های اصلی تولید گیتار، خارج از کشور اصلی برندها و در کشورهایی همچون چین، اندونزی و کره جنوبی واقع شده‌اند تا با قیمت کمتر مواد اولیه و دستمزد پایین‌تر کارگران در آن کشورها، هزینه ساخت گیتار نیز کاهش یابد. اما هزینه حمل بار از این کشورها به کشورهای دیگر اخیراً شاهد افزایشی چند برابری بوده است و باعث شده است که زنجیره تأمین گیتار از شکل بی‌نقص خود خارج شود.
ارسال گیتار از آسیا به کشورهای اروپایی و آمریکایی امروزه با هزینه‌ای بسیار بیشتر نسبت به چند سال گذشته انجام می‌شود و همین افزایش هزینه حمل نیز تأثیری مشهود در قیمت نهایی سازهای تولیدشده در این کشورها داشته است. در این شرایط، کمپانی‌های تولیدکننده گیتار باید تصمیم بگیرند که سود خود را از فروش هر عدد گیتار کاهش دهند یا با افزایش قیمت محصولات خود، این افزایش هزینه را بر روی دوش مشتریان خود بیندازند. بدیهی است که انتخاب اکثر کمپانی‌ها، گزینه دوم بوده است.
افزایش مالیات و عوارض گمرکی در تمامی کشورها
یکی دیگر از مؤلفه‌هایی که تأثیری روشن در افزایش قیمت انواع گیتار در طی چند سال گذشته داشته است، افزایش عوارض و تعرفه گمرکی برخی از کالاهای وارداتی از جمله گیتار به ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی است. از سال ۲۰۱۸، ایالات متحده و اتحادیه اروپا، تعرفه و مالیات واردات کالاهای مربوط به موسیقی همچون گیتار و تجهیزات جانبی مربوط به آن از چین و سایر کشورهای جنوب شرقی آسیا را به میزان ۲۰% افزایش دادند.
این افزایش تعرفه برای شرکت‌هایی همچون گیبسون (Gibson) که عمده محصولات خود را در کشور خود، یعنی آمریکا تولید می‌کنند، مشکلی ایجاد نکرده است؛ اما کمپانی‌هایی بزرگ همچون فندر (Fender)، پی آر اس (PRS) و بسیاری دیگر از برندهای مطرح که بخش عمده‌ای از محصولات خود را خارج از خاک کشور خود تولید می‌کنند، با این افزایش هزینه دچار چالش شده‌اند و برای جبران ضرر ناشی از این اتفاق، مجبور شده‌اند که قیمت محصولات خود را نیز به‌میزانی قابل توجه افزایش دهند.
شرکت‌های گیتارسازی کوچکتری که توانایی جبران ضررهای ناشی از این افزایش تعرفه را نداشته‌اند، در طی چند سال اخیر مجبور به تغییر مکان کارخانه‌های اصلی خود شده‌اند. شرکت‌های بزرگتر می‌توانند با مذاکره و اتخاذ سیاست‌هایی هوشمندانه‌تر تولید خود، این افزایش هزینه را در تولیدات خود تا حدی سرشکن کنند؛ اما نمی‌توان منکر شد که این تعرفه جدید واردات، تأثیری مشهود در افزایش قیمت گیتار در طی چند سال اخیر داشته است.
افزایش تقاضا همزمان با ضعیف شدن زنجیره تأمین
یکی دیگر از عواملی که سنگی جدید در پیش روی پای شکسته صنعت گیتار محسوب می‌شود، افزایش چشمگیر تقاضا برای خرید گیتار در طی چند سال گذشته است. می‌توان گفت که درست همزمان با افزایش هزینه‌های ساخت و بروز مشکلاتی همچون وضع تعرفه‌هایی سختگیرانه برای واردات ساز به کشورهای اروپایی و آمریکا، تقاضا نیز برای خرید گیتار افزایش یافته است و در طی چند سال اخیر، خریدارانی بسیار بیشتر در این بازار حاضر شده‌اند.
در سال ۲۰۲۰، یعنی در اوج همه‌گیری کرونا و به دنبال آن، بروز مشکلات بزرگ در زنجیره تأمین، تقاضا برای خرید گیتار به بالاترین میزان خود در طی ۱۵ سال پیش از آن رسید؛ زیرا قوانین قرنطینه باعث شده بود که بخشی وسیع از افراد به فکر یادگیری یک مهارت جدید بیفتند که یکی از محبوب‌ترین این مهارت‌ها نیز نوازندگی گیتار بود! در واقع، در این دوران سیلی از نوازندگان مبتدی به سوی بازار گیتار سرازیر شد و دورانی پر از چالش را برای کمپانی‌های تولیدکننده گیتار رقم زد.
همانطور که گفته شد، در همین زمان به دلیل بروز مشکلات پروسه تولید در تمامی کارخانه‌ها به‌دلیل شیوع ویروس کرونا، زنجیره تأمین دچار مشکل شد و باعث شد که سازندگان نتوانند تیراژی کافی از گیتار را با توجه به تقاضای کم‌سابقه موجود در بازار تولید کنند و به‌نوعی از سیراب کردن بازار باز ماندند. شاید بتوان گفت که شرکت‌های تولیدکننده گیتار هنوز هم در حال جبران کاستی تولیدات خود از سال ۲۰۲۰ تا به امروز هستند و در مقابل، گیتاریست‌ها نیز با سرعتی بی‌سابقه، موجودی محدود گیتار در بازار را خریداری می‌کنند.
این سیل غیرقابل توقف از مشتریان، تمامی موجودی گیتار بازار را می‌بلعد و به دنبال همین امر، چندی از سازندگان گیتار سعی دارند تا با افزایش قیمت محصولات خود، عرضه و تقاضا را در بازار متوازن کنند و بتوانند خود را به میزان تقاضای حاضر در بازار برسانند. همچنین خبر کمبود موجودی گیتار در بازار، می‌تواند سیگنالی تقریباً قطعی مبنی بر افزایش قیمت این ساز حتی بیش از پیش باشد و باعث می‌شود که مشتریان این ساز، تحت فشار قرار بگیرند و خرید خود را در زودترین حالت ممکن انجام دهند.
افزایش حاشیه سود
در نهایت، سوال دشوار و اصلی این است که آیا افزایش هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل، تنها دلیل افزایش قیمت گیتار به‌میزانی بیش از نرخ تورم هستند یا افزایش حاشیه سود و به زبان ساده، طمع کمپانی‌های بزرگ نیز در این افزایش قیمت نقش دارد؟ از نظر ما، حقیقت امر چیزی در میان این دو است و می‌توان بدون تعارف، بخشی از این افزایش قیمت را ناشی از افزایش انتظارات کمپانی‌ها در رابطه با سود سالانه‌شان دانست.
شرکت‌های اصلی سازنده گیتار، سودی قابل توجه را از فروش گران‌قیمت‌ترین و بهترین محصولات خود کسب می‌کنند و می‌توان گفت که سود اصلی آنها از این محل حاصل می‌شود؛ اما افزایش قیمت تمامی محصولات، طبیعتاً می‌تواند سودی بیشتر را برای این شرکت‌ها به دنبال داشته باشد و سود سهامداران و افزایش حقوق مدیران اجرایی آنها را تضمین کند.
بدیهی است که کسب سود و افزایش حاشیه آن برای شرکت‌ها، محدودیتی مشخص دارد و افزایش بیش‌ازحد قیمت محصولات، می‌تواند باعث دفع مشتریان آنها شود. اما تئوری‌های اقتصادی گویای آن هستند که شرکت‌های سازنده همواره بیشترین قیمتی که بازار تحمل و قابلیت هضم آن را دارد را برای محصولات خود تعیین می‌کنند.
امروز، به نظر می‌رسد که سازندگان گیتار با قیمت‌گذاری محصولات خود، در حال حرکت بر روی خط تحمل قیمتی بازار گیتار هستند؛ به‌گونه‌ای که با افزایش قیمت محصولات خود، تقاضای روزافزون برای آنها را کنترل می‌کنند و همزمان، آنها را به‌حدی گران نمی‌کنند که خریدار قشر متوسط را از خود دفع کنند.
پرسش‌های متداول درباره افزایش قیمت گیتار در بازار
در طی پنج سال گذشته، قیمت گیتار در بازار به چه میزان افزایش یافته است؟
از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۳، قیمت انواع گیتار در بازار به میزان حدوداً ۱۵ الی ۲۰ درصد افزایش یافته است؛ میزانی که می‌توان گفت تقریباً دو برابر نرخ تورم جهانی است. برخی از مدل‌های موجود در بازار بسته به مواد مورد استفاده در ساخت، امکانات و برندشان، حتی بیش از این مقدار نیز گران شده‌اند. همچنین می‌توان گفت که گیتارهای ارزان‌قیمت و مبتدی، به نسبت قیمت خود، بیشترین افزایش قیمت را نسبت به تمامی گیتارهای موجود در بازار تجربه کرده‌اند.
افزایش قیمت گیتار در بازار، چه قشری از گیتاریست‌ها را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
بدیهی است که افزایش قیمت گیتار در بازار، قشر نوازندگان مبتدی و گیتاریست‌هایی با بودجه محدود را بیش از هر قشر دیگری تحت تأثیر قرار می‌دهد. نوازندگان مبتدی، بودجه‌ای مشخص برای خرید گیتار در نظر می‌گیرند و افزایش قیمت این ساز ممکن است برنامه‌ریزی آنها برای خرید را به‌کلی بر هم بزند و باعث شود که این افراد به‌کلی نتوانند یک ساز نو خریداری کنند.
همانطور که اشاره شد، گیتارهای ارزان‌قیمت موجود در بازار، افزایش قیمت بیشتری را در سالهای اخیر نسبت به گیتارهای دیگر تجربه کرده‌اند و قیمت آنها در حدود ۲۰% یا شاید حتی بیش از این افزایش یافته است. این امر باعث می‌شود که خرید اولین ساز برای افراد تازه‌کار، به کاری بسیار دشوارتر تبدیل شود. اما اینطور نیست که گیتارها در سایر رده‌ها شاهد افزایش قیمت نبوده باشند؛ بلکه حتی گران‌قیمت‌ترین مدل‌های موجود در بازار نیز در چند وقت اخیر، افزایش قیمتی ۱۰ الی ۱۵ درصدی را تجربه کرده‌اند.
آیا افزایش قیمت گیتار در سالهای پیش رو نیز ادامه پیدا می‌کند؟
ادامه افزایش قیمت گیتار در بازار جهانی، بیش از هر چیز به این امر بستگی دارد که مشکلات زنجیره تأمین این دسته از محصولات در طی سالهای آینده برطرف شود یا خیر. اما در سالهای آینده، می‌توان افزایش قیمتی ۱ الی ۳ درصدی را در هر سال، بدون در نظر گرفتن تغییرات اقتصادی و مشکلات تأمین و تولید گیتار، برای تمامی محصولات موجود در بازار انتظار داشت. روند صعودی قیمت‌ها در بازار گیتار، اکنون به امری محتوم تبدیل شده است و ما گیتاریست‌ها باید به آن عادت کنیم!
آینده قیمت گیتار
بدیهی است که افزایش قیمت گیتار در طی سالهای اخیر، باعث شده است که ورود به دنیای این ساز برای افراد مبتدی دشوار و دشواتر شود. همچنین با وجود این که ممکن است در سالهای آینده، قیمت گیتارها با نرخ تورم تراز شود، اما بازگشت قیمت این ساز به نرخ‌های گذشته، همچون قیمت‌های دهه نود میلادی، با توجه به تغییرات بنیادی بازار و در کل جهان، انتظاری رؤیایی است که هیچ‌گاه تحقق نخواهد یافت. بنابراین، نوازندگان این ساز و افرادی که می‌خواهند به‌تازگی به دنیای گیتار وارد شوند، ناچار هستند که با گذشت زمان، انتظارات خود را نیز با تغییرات بازار گیتار تطبیق دهند.
اما با وجود شیب صعودی محسوس قیمت گیتار در بازار، هنوز هم روش‌هایی برای خرید یک ساز بسیار ارزنده، با قیمتی مناسب وجود دارد. یکی از این روش‌ها، جستجو در بازار گیتارهای دست دوم برای سازهایی است که نمونه کارکرده آنها افت قیمت قابل توجهی را متحمل می‌شوند. برای مثال، در بازار گیتارهای آکوستیک، برخی از مدل‌های مبتدی یاماها (Yamaha) و در بازار گیتارهای الکتریک، سازهای میان‌رده با تیراژ تولید بالا همچون سری محصولات Classic Vibe از شرکت اسکوایر (Squier)، جزو این دسته سازها هستند و امروز می‌توانید نمونه‌های دست دوم بسیار تمیز آنها را با قیمتی پایین‌تر از قیمت نمونه‌های نو خریداری کنید. همچنین نمونه‌های کارکرده گیتارهایی باکیفیت از برندهای کمترشناخته‌شده یا کم‌طرفدارتر همچون کورت (Cort) و فرناندز (Fernandez) نیز معمولاً با قیمتی بسیار پایین‌تر از قیمت اولیه خود در بازار به فروش می‌رسند و در صورتی که یک نمونه سالم و دلخواه از آنها را بیابید، با صرف هزینه‌ای نه‌چندان زیاد می‌توانید صاحب یک ساز ارزنده و باکیفیت شوید. علاوه بر اینها، برخی از اوقات فروشگاه‌های بزرگ ساز نیز تخفیفاتی جذاب را بر روی محصولات خود لحاظ می‌کنند و برخی دیگر از آنها، امکان خرید اقساطی گیتار را نیز برای مشتریان خود فراهم کرده‌اند؛ عواملی که می‌توانند خرید یک گیتار نوی باکیفیت را برای شما بسیار آسان‌تر کنند.
اما مهمترین نکته‌ای که امروزه و با توجه به وضعیت بازار گیتار باید به آن توجه داشته باشید، مدیریت بودجه به‌شکلی دقیق و هوشمندانه است. بدین نحو می‌توانید با استفاده از بودجه خود، یک خرید مناسب انجام دهید و همزمان به رؤیاهای موسیقایی خود نیز یک پله نزدیک‌تر شوید. مطمئناً اگر اراده‌ای کافی برای یادگیری نوازندگی گیتار داشته باشید، موقعیت‌هایی را خواهید یافت که می‌توانید با استفاده از آنها، صاحب یک گیتار باکیفیت و ارزنده شوید. در واقع، فراموش نکنید که جوینده یابنده است و با جستجو با دقت و دانش کافی در بازار گیتار، مطمئناً می‌توانید گزینه مناسب برای خود را بیابید!
توصیه نهایی ما به شما این است که تا حد ممکن، نگذارید افزایش قیمت گیتار، از عشق شما به این ساز بکاهد و مانعی برای دستیابی شما به یک نمونه از این ساز شود. فراموش نکنید که حتی ارزان‌قیمت‌ترین گیتار باکیفیت موجود در بازار که بتوانید با آن به تمرین نوازندگی بپردازید نیز می‌تواند خریدی ارزشمند برای شما باشد و تأثیری دگرگون‌کننده را در زندگی شما داشته باشد. اگر به اندازه کافی بر روی عشق و علاقه خود به نوازندگی گیتار متمرکز باشید، ابزار مورد نیاز برای انجام آن را نیز پیدا خواهید کرد. امیدواریم روزی فرا برسد که تمامی گیتاریست‌ها بتوانند بدون نگرانی از شرایط بازار، ساز رؤیایی خود را خریداری کنند و با استفاده از آن به نوازندگی بپردازند!
منبع: Breakthrough Guitar