۶ گیتار گمنام که از آنها در ساخت آلبوم‌هایی مشهور استفاده شده است

همگی ما به‌عنوان موزیسین‌ها و هنرمندانی کنجکاو، همواره به دنبال توسعه گستره صوتی آثار موسیقی خود هستیم و در این سفر پایان‌نا‌پذیر، ممکن است که به سراغ استفاده از سازهایی غیرمعمول برویم.

در این مطلب، قصد داریم چند ساز گمنام را به شما معرفی کنیم که در ساخت آلبوم‌هایی مشهور در تاریخ موسیقی راک مورد استفاده قرار گرفته‌اند. البته این سازها دیگر برای طرفداران نوازندگانشان به هیچ وجه گمنام نیستند و به دلیل تأثیر آنها در صحنه موسیقی راک، خوب است که شما نیز با آنها آشنا شوید.

Vox Phantom XII متعلق به جیمی پیج

جیمی پیج (Jimmy Page) در ضبط آهنگ Stairway to Heaven که از نگاه بسیاری از موسیقی‌دوستان، بهترین اثر راک در تاریخ است، از یک گیتار بسیار جالب موسوم به Vox Phantom XII استفاده کرده است. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، پیج دو گیتار الکتریک دوازده‌سیم متفاوت را در ضبط این قطعه به‌کار برده است که یکی از آنها، یک گیتار ساخت شرکت فندر (Fender) بوده و دیگری، سازی جالب و کمترشناخته‌شده به نام Vox Phantom XII است.

پیج گیتار Phantom XII را از زمان همکاری خود با گروه موسیقی یاردبردز (Yardbirds) در اختیار داشت و یکی از معدود گیتاریست‌های مشهور در دنیاست که از این ساز به‌شکل عادی استفاده می‌کرده است.

وی درباره ضبط قطعه Stairway to Heaven طی مصاحبه‌ای با مجله رولینگ استون (Rolling Stone) چنین گفته است: «من تمام این قطعه را با گیتار آکوستیک ساخته بودم و نواختن و ضبط تمرینی آن را نیز با استفاده از این ساز انجام دادم. اما درست پس از این که این ترک را برای اولین بار به‌شکل کامل ضبط کردیم، فکر کردم که استفاده از گیتار الکتریک دوازده‌سیم نیز می‌تواند ایده‌ای خوب باشد. به همین دلیل تصمیم گرفتم که از گیتار دوازده‌سیم وکس خود در ضبط این ترک استفاده کنم. اما بعد، با در نظر داشتن این ایده که قرار است دو لاین مختلف از گیتار دوازده‌سیم، یکی در کانال چپ و یکی در کانال راست قرار بگیرد، تصمیم گرفتم که یکی از لاین‌ها را با Phantom XII و لاین دیگر را به‌وسیله گیتار دوازده‌سیم فندر بنوازم تا کمی تفاوت در ماهیت صوتی این دو لاین وجود داشته باشد! این دو ساز تا پیش از شروع سولوی این قطعه در کنار یکدیگر قرار دارند و در پشت سولو نیز کمی به نواخته شدن ادامه می‌دهند. اما نقش این سازها در Stairway to Heaven به همین‌جا خلاصه می‌شود. در واقع، این قطعه بر پایه گیتارهای آکوستیک پیش می‌رود و این دو گیتار الکتریک آن را به سمت سولو هدایت می‌کنند.»

شکل عجیب بدنه Phantom XII باعث شد که این گیتار الکتریک از لحاظ موفقیت و میزان فروش، هیچ‌گاه حتی به رقابت دورادور با مدل‌هایی همچون Stratocaster و Les Paul نیز نزدیک نشود؛ با این وجود، همین ظاهر منحصربه‌فرد، بسیاری از نوازندگان مشهور راک را به طرفداران جدی این ساز تبدیل کرد. برای مثال، چندی از ستارگان دنیای راک همچون تام پتی (Tom Petty)، برایان جونز (Brian Jones) و جانی تاندرز (Johnny Thunders)، از Vox Phantom XII برای افزودن صدای متفاوت گیتارهای الکتریک دوازده‌سیم به آثار خود استفاده کرده‌اند و از مشهورترین صاحبان این گیتار جالب به شمار می‌روند.

Gibson Marauder متعلق به ادم جونز

گیتاریست نابغه گروه موسیقی تول (Tool) یعنی ادم جونز (Adam Jones)، در ضبط و اجرای آخرین آلبوم این گروه یعنی Fear Inoculum از یک گیتار غیرمعمول از شرکت گیبسون (Gibson) استفاده کرده است.

این ساز عجیب که Marauder نام دارد، مدتی کوتاه و در یکی از اعصار تاریک گیبسون، یعنی زمانی که این شرکت تحت مالکیت نورلین (Norlin) قرار داشت، تولید می‌شده است. Marauder به‌طور رسمی از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹ در سبد محصولات گیبسون قرار داشته است؛ اما برخی بر این باورند که نمونه‌هایی سفارشی از آن تا سال ۱۹۸۲ نیز توسط گیبسون تولید و به مشتریان تحویل می‌شده‌اند.

طبق آمار شرکت گیبسون، در طول چهار سال تولید Marauder، نهایتاً ۷۱۱۱ نمونه از آن به تولید رسیده است و امروز می‌توان این مدل را یکی از کمیاب‌ترین سازهای گیبسون دانست. پال استنلی (Paul Stanley) از گروه موسیقی کیس (KISS) که یکی دیگر از صاحبان مشهور Marauder است، طی مصاحبه‌ای اذعان کرده است که هیچ‌گاه این گیتار الکتریک را به‌شکل جدی و عادی ننواخته است و تنها نمونه‌هایی از آن را صرفاً برای شکستن و نابود کردن به استیج آورده است!

از زمانی که ادم جونز از Marauder در ساخت آلبوم Fear Inoculum استفاده کرده است، محبوبیت این گیتار به‌شکلی چشمگیر افزایش یافته است و بسیاری از نوازندگانی که به دنبال تجربه تن و حس نوازندگی کمی متفاوت در گیتار خود هستند، به سراغ یک نمونه دست دوم از آن می‌روند.

جو بارسی (Joe Barresi)، پرودوسر و مهندس میکس آلبوم Fear Inoculum، طی مصاحبه‌ای که در سال ۲۰۱۹ و به دنبال انتشار این آلبوم با مجله گیتارورلد (Guitar World) داشته است، درباره Marauder گفته است: «ادم برای ضبط این آلبوم یک گیتار عجیب موسوم به Gibson Marauder را با خود به استودیو آورد که در نگاه اول، زشت‌ترین گیتاری بود که تا به آن روز دیده بودم! اما Marauder به پیکاپ‌هایی مجهز بود که بیل لارنس (Bill Lawrence) به‌طور اختصاصی برای شرکت گیبسون و همین ساز طراحی کرده بود. شفافیت صدای این پیکاپ‌ها به‌واقع مرا شگفت‌زده کرد! همچنین به لطف سوییچ انتخاب پیکاپ پنج‌حالته Varitone این گیتار، دستیابی به تقریباً هر صدا و تنی با آن ممکن بود.»

Steinberger GL2T متعلق به ادی ون هیلن

نام ادی ون هیلن (Eddie Van Halen) امروز با گیتار استرتوکستر عجیب و تغییریافته او مترادف شده است و بسیاری از افراد با شنیدن عبارت “گیتار ادی ون هیلن” بلافاصله به یاد Frankenstrat می‌افتند. اما جالب است بدانید که Frankenstrat در واقع تنها به‌مدت چهار الی پنج سال ساز اصلی ادی بوده است و او در طی سالهای فعالیت حرفه‌ای خود، از چندین گیتار متفاوت استفاده کرده است.

در سال ۱۹۸۶، گروه Van Halen اولین آلبوم خود را با حضور خواننده‌ای جدید به نام سمی هاگار (Sammy Hagar) منتشر کرد و با استقبال گرم مخاطبان مواجه شد. در ضبط چندی از آثار این آلبوم، از جمله Summer Nights، ادی از یک گیتار الکتریک هدلس از نوع Steinberger GL2T استفاده کرد که در آن دوران، کنجکاوی بسیاری از موسیقی‌دوستان را برانگیخته بود.

این گیتار Steinberger توسط جف بابیکز (Jeff Babicz)، تکنسین مشهور گیتار، برای ادی شخصی‌سازی شده بود و بدنه آن نیز به طرح مشهور خط‌خطی مشکی و سفید با پس‌زمینه قرمزرنگ گیتارهای ادی ون هیلن مزین بود.

Infinite Guitar متعلق به The Edge

گیتار Infinite Guitar توسط لوتیر مشهور، مایکل بروک (Michael Brook)، ساخته شده است. مشهورترین استفاده از این گیتار توسط دی اج (The Edge)، گیتاریست گروه U2 و در ضبط آلبوم Joshua Tree و به‌طور خاص در آهنگ محبوب With or Without You صورت گرفته است.

اما شگفتی و جذابیت Infinite Guitar، نه در بدنه و ظاهر آن، بلکه در مدار الکترونیک این گیتار الکتریک نهفته است. در واقع، شاید بتوان Infinite Guitar را یکی از اولین گیتارهای الکتریک دنیا دانست که به پیکاپ‌های سستینر (sustainer) مجهز شده است. در طی سالهای اخیر، شرکت‌های فرناندز (Fernandes) و سستینیک (Sustainiac) که اخیراً از یکدیگر جدا شده‌اند، نمونه‌هایی بسیار پیشرفته‌تر و جمع‌و‌جور‌تر را از مدار سستینر را طراحی و تولید کرده‌اند که کاربری آسان‌تر و منطقی‌تری نسبت به نمونه به‌کاررفته در Infinite Guitar دارد؛ اما این گیتار را می‌توان سازی دانست که توجه بسیاری از گیتاریست‌ها را به مقوله پیکاپ sustainer جلب کرد و باعث شد که این فناوری به شهرت برسد.

گفته می‌شود تنها سه نمونه از Infinite Guitar به تولید رسیده است و هر سه نیز مشکلاتی داشته‌اند که استفاده از آنها در اجراهای زنده را به کاری بسیار دشوار تبدیل می‌کرده‌اند.

Gorodnitski Cremona متعلق به Wes Borland

وس بورلند (Wes Borland) یک گیتاریست متفاوت است که همواره در طول فعالیت حرفه‌ای خود نیز از سازهایی منحصربه‌فرد استفاده می‌کرده است. در دورانی که بسیاری از گیتاریست‌های سبک نو-متال (nu-metal) به سراغ استفاده از گیتارهای هفت‌سیم و هشت‌سیم رفتند، بورلند مسیری کاملاً مخالف با جریان حاضر در صحنه موسیقی متال را پیش گرفت و شروع به استفاده از گیتارهای چهارسیم عجیبی کرد که ساختار آنها چیزی در میان گیتار بیس و گیتار الکتریک بود.

جورج گورودنیتسکی (George Gorodnitski)، لوتیر مشهور که سازنده مجموعه‌ای بزرگ از گیتارهای الکتریک جذاب در یک دهه اخیر بوده است، بر پایه مدل Cremona خود، سه ساز بسیار زیبا را به‌صورت سفارشی برای بورلند طراحی و تولید کرد که یکی از آنها شش سیم و دو نمونه دیگر، تنها چهار سیم دارند. بورلند از این سه گیتار به‌عنوان سازهای اصلی خود در ضبط آلبوم‌های مشهور گروه موسیقی Limp Bizkit یعنی Chocolate Starfish و The Hot Dog Flavored Water استفاده کرده است.

نسخه چهارسیم این گیتار، طول اسکیلی معادل با ۲۶.۵ اینچ دارد و سیم‌های آن، یک ست ترکیبی از سیم‌های گیتار الکتریک و گیتار بیس است که گیج آنها به ترتیب ۰۳۰، ۰۴۲، ۰۵۲ و ۰۸۰ است. الگوی کوک این گیتار نیز EBFF است که نت F در پایین‌ترین سیم، یک اکتاو از نت F سیم بالایی آن پایین‌تر است. ساختار و الگوی کوک عجیب این گیتارها، نقشی بسیار مهم را در ماهیت صوتی متفاوت گیتار در آثار ذکرشده از Limp Bizkit ایفا کرده‌اند و صدای آنها را می‌توان یکی از دلایل اصلی محبوبیت این آلبوم‌ها دانست.

Guild S-100 متعلق به Kim Thayil

کیم تائیل (Kim Thayil) از آغاز همکاری خود با گروه ساندگاردن (Soundgarden) تا به امروز، از یک گیتار ارزان قیمت Guild S-100 به‌عنوان ساز اصلی خود استفاده می‌کند. ساندگاردن یک گروه موسیقی مشهور است و تائیل نیز به‌عنوان گیتاریست آن، قطعاً می‌تواند گیتار خود را با یکی از گران‌قیمت‌ترین سازهای موجود در بازار جایگزین کند؛ اما او هیچ‌گاه به سراغ استفاده از سازی دیگر نرفته است.

S-100 در واقع یک کپی بسیار مشابه از گیتار گیبسون SG است که از نظر ساختاری، تفاوت‌هایی جزئی با نسخه اصلی خود دارد و همین تفاوت‌ها، باعث شکل‌گیری ماهیت صوتی متفاوت و جذاب نوازندگی کیم شده‌اند.

زمانی شرکت گیبسون، کریس کورنل (Chris Cornell)، دیگر گیتاریست گروه ساندگاردن را به‌عنوان سفیر برند خود انتخاب کرد و به دنبال همین توافق نیز گیتاری اختصاصی را برای او به تولید رساند. گیبسون در همین دوران، پیشنهادی مشابه را به تاییل نیز داد؛ اما او این پیشنهاد را رد کرد و ترجیح داد همچنان از گیتار الکتریک ارزان قیمت اما ویژه خود استفاده کند.

مجله اینترنتی Guitar.com با کیم درباره Guild S-100 و استفاده او از آن در چندین اثر گروه ساندگاردن مصاحبه کرده است و او در بخشی از این مصاحبه چنین گفته است: «در سه آلبوم اول ساندگاردن، تقریباً ۹۰% لاین‌های گیتار با S-100 ضبط شده است و می‌توانم بگویم تمامی لاین‌های آلبوم Screaming Life را بلااستثنا با همین گیتار نواخته‌ام. در واقع، تا جایی که به خاطر دارم، این آلبوم و Ultramega OK تقریباً به‌کلی به‌وسیله S-100 نواخته و ضبط شده‌اند. من از این گیتار در آلبوم Louder Than Love نیز استفاده کرده‌ام که در واقع، اولین آلبوم بزرگ و همچنین اولین همکاری ما با یک لیبل مشهور بود. در این آلبوم، ما بودجه‌ای بسیار زیاد در اختیار داشتیم؛ اما من باز هم تصمیم گرفتم که از گیتار خود استفاده کنم. با بودجه بالای این پروژه و وجود پرودوسری مشهور چون تری دیت (Terry Date) در رأس آن، ما امکاناتی بسیار زیاد در زمینه تجهیزات داشتیم و می‌توانستیم هر آنچه می‌خواهیم را اجاره یا حتی خریداری کنیم. تری مرا مجاب کرد که چند گیتار دیگر نیز برای ضبط این آلبوم با خود به استودیو بیاورم تا صرفاً تجهیزات و امکاناتی بیشتر را در هنگام ساخت و ضبط آن در اختیار داشته باشم.»

سخن آخر

گیتارهایی که در این مطلب به آنها پرداختیم، با وجود اینکه سازهایی نسبتاً گمنام و مهجور هستند، اما در میان طرفداران صاحبان مشهور خود، محبوبیت زیادی دارند و به همین دلیل نیز امروز برای خرید هر یک از آنها در بازار سازهای دست دوم، باید مبالغی قابل توجه را بپردازید. حتی گیتاری همچون Guild S-100 نیز امروز چندان ارزان قیمت نیست و به دنبال شهرتی که به دلیل استفاده کیم تائیل کسب کرده است، با قیمت‌هایی در حدود گیتارهای ارزان‌قیمت‌تر شرکت گیبسون به فروش می‌رسد. اما آنچه هیچ‌گاه نباید فراموش کنید، این است که مواردی چون برند، نام و شهرت یک گیتار الکتریک، همواره مستقیماً گویای کیفیت آن نیستند و در واقع، محبوبیت بی‌رقیب استرتوکستر و لس پال در بازار امروز، به این معنا نیست که هیچ گیتار دیگری از لحاظ کیفیت صدا و حس نوازندگی توانایی رقابت با آنها را ندارد.

برخی از اوقات، شما با خرید گیتار قیمت مناسب از یک برند نه‌چندان شناخته‌شده یا یک مدل فراموش‌شده از برندهایی مشهور همچون گیبسون و فندر، می‌توانید کیفیت صدا و ساختی فوق‌العاده را تجربه کنید و همزمان آن ساز به‌قدری برای شما خوش‌دست و مناسب باشد که پس از نواختنش، حاضر به استفاده از هیچ گیتار دیگری نشوید! بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم انتخاب گیتار خود را بر اساس مدل‌های مشهور بازار و جریان‌های حاضر صنعت گیتار و موسیقی انجام ندهید و سعی کنید با آزمودن بازه‌ای وسیع از گیتارها، خود را به چالش بکشید. در کل، همواره سازی را انتخاب کنید که فارغ از برند، مدل و شهرت آن، در نوازندگی با آن احساس راحتی می‌کنید و از صدای جذابش نیز نهایت لذت را می‌برید.

امیدواریم از مطالعه این مطلب لذت برده باشید و با دنیایی جدید و متفاوت از گیتارها نیز آشنا شده باشید!

آیا شما پیش از مطالعه این مطلب، هیچ‌یک از گیتارهای فوق‌الذکر را می‌شناختید؟ در این صورت، آیا تجربه نوازندگی با هیچ‌یک از آنها را داشته‌اید؟ از شما دعوت می‌کنیم که پاسخ خود به این سوالات را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید.

منبع: Guitar.com
نویسنده: Justin Beckner