میدی کنترلر یکی از مهمترین ابزارهای تولید موسیقی در جهان امروز به شمار میآید. این دستگاه با اتصال به تجهیزاتی مانند سینتیسایزر، سکوئنسر یا کامپیوتر، با آنها ارتباط برقرار میکند و با انتقال پیامهایی در قالب MIDI، میتواند نقش یک رابط برای کنترل و نواختن سازهای سختافزاری و نرمافزاری را ایفا کند. فناوری MIDI در دهه هشتاد میلادی ابداع شد و بهتدریج، روش تولید موسیقی را بهکلی دگرگون کرد. امروزه میدی کنترلرها در انواع متفاوتی در بازار موجود هستند؛ اما رایجترین آنها را میتوان میدی کیبوردها دانست که دارای یک صفحه کلید (کیبورد) هستند. از بهترین برندهای میدی کنترلر میتوان از آرتوریا، نکتار تکنولوژی، رولند، نوویشن، کرگ، السیس و ام-آدیو نام برد. قیمت میدی کنترلر به عواملی چون اعتبار برند، نوع کنترلر و امکانات و ویژگیهای آن بستگی دارد.
میدی کنترلر
یکی از مهمترین ابزارها برای ساخت موسیقی الکترونیک، میدی کنترلر (MIDI controller) است. به بیان ساده، میدی کنترلر یک سختافزار است که اطلاعات MIDI (مخفف Musical Instrument Digital Interface) را تولید و به دستگاههایی مانند سینتیسایزر، سکوئنسر و کامپیوتر ارسال میکند تا پارامترهایی را در آن دستگاهها کنترل کند. بهعبارت دیگر، میدی کنترلر بهخودیخود تولید صدا نمیکند و برای این کار، به یک نرمافزار یا سختافزار دیگر وابسته است.
فناوری MIDI در اوایل دهه هشتاد میلادی و بر اساس ایدههای ایکوتارو کاکههاشی، رئیس وقت شرکت ژاپنی رولند، ابداع شد. در ابتدا، کاربرد این فناوری بیشتر به استودیوهای حرفهای محدود میشد؛ اما با ورود کامپیوترهای خانگی و تکنولوژی دیجیتال به روند تولید موسیقی، MIDI به یکی از ارکان جهان موسیقی مدرن بدل شد و روند رشد استودیوهای خانگی را سرعت بخشید.
شناختهشدهترین نوع میدی کنترلرها، میدی کیبوردها هستند که ظاهری شبیه به پیانو دارند و همانطور که از نام آنها مشخص است، دارای یک صفحه کلید یا کیبورد هستند؛ اما میدی کنترلرها انواع مختلف دیگری همچون کنترلرهای بادی، کنترلرهای ضربهای و غیره نیز دارند.
امروزه شرکتهای متعددی به ساخت میدی کنترلر با اشکال، امکانات و قیمتهای مختلف مشغول هستند. از جمله بهترین برندهای میدی کنترلر میتوان به آرتوریا (Arturia)، نکتار تکنولوژی (Nektar Technology)، نوویشن (Novation)، کرگ (Korg)، آکایی (AKAI)، السیس (Alesis)، رولند (Roland) و ام-آدیو (M-Audio) اشاره کرد.
انواع میدی کنترلر
میدی کیبوردها رایجترین نوع میدی کنترلرها هستند. این دستگاهها در اندازههای مختلفی ساخته میشوند و هر چه تعداد کلیدهای آنها بیشتر باشد، گستره صوتی وسیعتری را تحت پوشش قرار میدهند. کیبوردها بهطور معمول، از مدلهای کوچک ۲۵ کلید که تنها دو اکتاو را پوشش میدهند تا مدلهای ۸۸ کلید که حدود هفت اکتاو را پوشش میدهند، تولید میشوند. اکثر کیبورد کنترلرها، از اسلایدرها، دکمهها و غلتکهای مختلف و امکانات بسیار گستردهای برای تغییر و ویرایش صدا بهرهمند هستند.
دومین نوع رایج میدی کنترلرها، درام کنترلرها یا میدی کنترلرهای پددار هستند. درام کنترلرها معمولاً در قالب درام پد ساخته شوند و نوازنده میتواند ریتمهای کوبهای را از طریق ضربه زدن روی پدهای این دستگاهها، بنوازد. البته بسیاری از میدی کیبوردهای موجود در بازار نیز از چندین درام پد برخوردار هستند و میتوانند انعطافپذیری کمنظیری ارائه کنند.
یک نوع نسبتاً شناختهشده دیگر از میدی کنترلرها، کنترلرهای بادی هستند که نوازنده از آنها همچون سازهای بادی استفاده میکند. با این تفاوت که اینبار، نوازنده میتواند با دمیدن در ساز، به طیف گستردهای از اصوات دست پیدا کند.
بهجز سه گونه اشارهشده از میدی کنترلر، انواع دیگری از این ابزار نیز در بازار وجود دارند که چندان در تولید موسیقی پُرکاربرد نیستند.
قیمت میدی کنترلر
قیمت میدی کنترلر به عوامل گوناگونی چون برند سازنده، امکانات دستگاه و تعداد و نوع کلیدهای آن بستگی دارد و میتواند از کمتر از صد دلار تا بیش از هزار دلار متغیر باشد. معمولاً قیمت میدی کنترلرهای کوچک و قابل حملی که از کلیدهای کمتر و امکانات محدودتری برخوردار هستند، پایینتر از نمونههای بزرگتر و پیشرفتهتر است؛ اما این کنترلرهای کوچک و سبک برای افرادی که قصد دارند در سفرهای دور و نزدیک به ساخت موسیقی بپردازند، گزینهای بسیار مناسب محسوب میشوند.
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر قیمت میدی کنترلر، نوع اکشن کلیدهای آن است. امروزه، میدی کیبوردها با سه نوع کلید سینتیسایزری (synth-action)، نیمه-سنگین (semi-weighted) و سنگین (fully-weighted) عرضه میشوند که از این میان، حس نواختن با کلیدهای سنگین بیشترین شباهت را به نواختن کلیدهای پیانو دارد و قیمت نمونههای مجهز به این کلیدها نیز معمولاً بالاتر است.
راهنمای خرید بهترین میدی کنترلر
عبارت بهترین میدی کنترلر میتواند برای هر کاربر معنای متفاوتی داشته باشد. بهطور مثال، اگر یک نوازنده پیانو هستید و به کیبورد کنترلری برای نوازندگی و تولید موسیقی نیاز دارید، یک نمونه ۸۸ کلید با کلیدهای سنگین میتواند برای شما مناسبترین گزینه باشد؛ اما اگر یک درامر هستید و برای نواختن سازهای کوبهای به یک کنترلر نیاز دارید، بهترین میدی کنترلر برای شما نمونهای است که به درام پدهایی با پاسخدهی عالی و سریع مجهز باشد. همچنین، مدلهای کوچک و سبک ۲۵ کلید برای افرادی که ترجیح میدهند همواره این ابزار را با خود همراه داشته باشند، استودیویی کوچک دارند یا بودجه زیادی برای خرید میدی کنترلر در نظر نگرفتهاند، ایدهآل هستند و بخش اعظم خواستههای یک کاربر حرفهای از میدی کنترلر را بهخوبی پوشش میدهند. اگر دائماً از میدی کنترلر برای اجرای زنده بهصورت حرفهای استفاده میکنید، ممکن است به دستگاهی با اسلایدرها، دکمهها و کنترلرهای قابل برنامهریزی متعدد و باثبات نیاز داشته باشید و شاید یک میدی کنترلر ارزان قیمت یا بسیار کوچک نتواند انتظارات شما را برآورده کند.
در نتیجه، هر کاربر باید بنا بر نیاز، سلیقه و بودجه خود، گزینه مورد نظر خود را از میان خیل گزینههای موجود در بازار انتخاب کند.
اکثر کنترلرهای امروزی با طیف وسیعی از نرمافزارهای آهنگسازی (DAW) سازگاری دارند؛ اما برخی از آنها تنها با نرمافزاری خاص همخوان هستند و ممکن است در زمان استفاده از نرمافزاری دیگر، نتوانید از تمام امکانات آنها بهره ببرید. به همین دلیل باید در زمان خرید میدی کنترلر به این امر دقت کنید که محصول مورد نظر، با نرمافزار آهنگسازی مورد استفاده شما همخوانی داشته باشد.
یک نکته بسیار مهم دیگر برای انتخاب بهترین میدی کنترلر، توجه به اتصالات دستگاه است. اکثر میدی کنترلرها از پورت USB برای اتصال به کامپیوتر استفاده میکنند. برخی از مدلها نیز از پورتهای CV و MIDI برخوردارند که میتوان با استفاده از آنها، کنترلر را به سینتیسایزرهای سختافزاری متصل کرد. بهعلاوه، اخیراً معدودی از میدی کنترلرها به فناوری بلوتوث مجهز شدهاند که میتوان به کمک آن، این دستگاهها را بدون نیاز به سیم، به کامپیوتر وصل کرد.
آخرین مسئلهای که باید در زمان انتخاب میدی کنترلر به آن توجه کنید، روش تأمین انرژی دستگاه است. اغلب میدی کنترلرهای مدرن نیروی مورد نیاز خود را از طریق پورت USB و از کامپیوتری که به آن متصل شدهاند، دریافت میکنند؛ اما برخی از نمونههای موجود در بازار نیز نیازمند برق شهری هستند. همچنین، معدودی از مدلهای قابل حمل نیز دارای یک باتری قابل شارژ هستند که قابلیتی بسیار سودمند به شمار میآید.
با توجه به تعدد فاکتورهای تأثیرگذار بر کارایی و کیفیت MIDI کنترلر، پیشنهاد میکنیم اگر اطلاعات چندانی درباره این ابزار مهم ندارید، در مرحله انتخاب و خرید میدی کنترلر حتماً با افراد صاحبنظر یا کارشناسان خبره فروشگاههایی که در زمینه فروش میدی کنترلر تخصص دارند، مشورت کنید.