آموزش, مقالات, مقالات افکت و صدا سازی
چگونه از بخش Effects Loop امپلیفایر گیتار استفاده کنیم
جولای
اگر نگاهی به پشت امپلیفایر گیتار خود بیندازید، احتمالاً با یک پورت مواجه می‌شوید که نام آن افکت لوپ (effects loop) است. در صورتی که با کاربرد این جک آشنا نیستید، باید بگوییم که شما تنها نیستید و بسیاری از گیتاریست‌های کم‌تجربه، نمی‌دانند که یک افکت لوپ در امپلیفایر گیتار دقیقاً چیست. بسیاری از گیتاریست‌ها با وجود این که امپلیفایرشان از این جک برخوردار است، اما هیچ‌گاه از آن در نوازندگی استفاده نمی‌کنند و از قابلیت‌های بی‌شمار آن بهره نمی‌گیرند. به دنبال همین امر نیز بسیاری از تنظیمات تُنال در اختیار این دسته از نوازندگان قرار نمی‌گیرند و نمی‌توانند صدای گیتار خود را دقیقاً به آن شکل که مایل هستند، تنظیم کنند.
در این مطلب، قصد داریم کاربرد جک‌های افکت لوپ در امپلیفایر گیتار و امکاناتی که در اختیار شما قرار می‌دهند را مورد بررسی قرار دهیم تا شاید با استفاده از آنها، شما نیز کلید دستیابی به تن ایده‌آل را بیابید.
افکت لوپ در امپلیفایرهای گیتار چیست؟
در دوران پیش از افزوده شدن افکت لوپ به امپلیفایرهای گیتار، نوازندگان، افکت‌های مورد علاقه خود همچون تِیپ دیلی‌ها و اسپرینگ ریورب‌ها را به‌صورت مستقیم، به جک ورودی اصلی امپلیفایر متصل می‌کردند. این روش برای آن دوران که تن‌های کلین و شفاف بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفت، کاربردی بود و مشکلی ایجاد نمی‌کرد. در واقع، امروز نیز بسیاری از نوازندگان گیتار در سبک‌های ملایم‌تر، این روش را به دلیل تن شفاف و وسیعی که حاصل می‌کند، به استفاده از effects Loop ترجیح می‌دهند. اما با حرکت موسیقی به سمت سبک‌هایی چون راک اند رول و پذیرفته شدن پدیده اوردرایو در تن گیتار الکتریک، نوازندگان متوجه شدند که استفاده از تکنیک‌های قدیمی افزودن افکت به صدای گیتار، اصوات وسیع و شفاف محبوبشان را تبدیل به یک صدای درهم و بسیار ناخوشایند می‌کند. این پدیده به این دلیل رخ می‌دهد که بروز اوردرایو در بخش پری‌امپ یک امپلیفایر، باعث اعوجاج در سیگنال و فشرده شدن صدای افکت‌ها می‌شود و تن جذاب و شفاف آنها را از بین می‌برد. به دنبال همین امر، طراحان امپلیفایر گیتار تصمیم گرفتند راهی بیندیشند که بتوان با کمک آن، پدال‌های افکت را بدون تأثیر پذیرفتن از اعوجاجات بخش پری‌امپ به زنجیره سیگنال گیتار افزود. این راه، تعبیه جک افکت لوپ بود که سیگنال پدال‌ها را در موقعیتی پس از بخش پری‌امپ (و پیش از بخش پاور امپ) در مدار یک امپلیفایر، به آن می‌افزاید. این اختراع به نوازندگان امکان می‌داد که امپلیفایر خود را در گینی بسیار بالا تنظیم کنند و همزمان، افکت‌هایی زمان-محور همچون دیلی را نیز با کیفیت و شفافیت تمام به صدای گیتار خود بیفزایند.
انواع افکت لوپ
افکت لوپ در امپلیفایرهای گیتار در دو نوع کلی سری (series) و موازی (parallel) وجود دارد که در هر دوی آنها، باید یک کابل با سرجک ۶.۳ میلی‌متری را از جک send افکت لوپ به مجموعه پدال‌ها متصل کرد و خروجی آخرین پدال را نیز به جک return آن اتصال داد. اما نقاط اشتراک میان این دو نوع از افکت لوپ به همین یک مورد خلاصه می‌شود. در ادامه، تفاوت‌های آنها را به‌صورت دقیق مورد بررسی قرار خواهیم داد.
افکت لوپ سری (series)
محبوب‌ترین نوع افکت لوپ را می‌توان افکت لوپ سری دانست. در این روش، کل سیگنال امپلیفایر شما به سمت افکت‌های متصل به افکت لوپ هدایت می‌شود و سپس سیگنال به بخش پاور امپ انتقال می‌یابد. این طراحی، ساده‌ترین طراحی effects Loop به شمار می‌رود و امکان تنظیم ترکیب میان سیگنال خام و سیگنال پردازش‌شده با افکت را به‌صورت مستقیم و از طریق پدال‌های متصل به امپلیفایر به شما می‌دهد.
افکت لوپ موازی (parallel)
در نوع متداول دیگر افکت لوپ، یعنی افکت لوپ موازی، سیگنال شما به دو سیگنال دقیقاً مشابه تقسیم می‌شود که یکی از آنها به شکل خام باقی می‌ماند و دیگری، به سمت پدال‌های افکت متصل به امپ ارسال می‌شود. مزیت این نوع از افکت لوپ این است که شما می‌توانید با استفاده از آن، ترکیب سیگنال خام و سیگنال پردازش‌شده را به‌صورت یکپارچه و با دقتی بالا طبق سلیقه خود تنظیم کنید و همزمان، تن اصلی گیتار خود را نیز با کیفیت و قدرت تمام در اختیار داشته باشید. همچنین با ترکیب دو سیگنال جداگانه خام و پردازش‌شده به‌شکلی مناسب، می‌توانید به تنی درخشان دست یابید.
توجه داشته باشید که در استفاده از یک افکت لوپ با مدار موازی، تمامی پدال‌های افکت شما باید قابلیت ارائه سیگنال پردازش‌شده یا wet را به‌شکل صد درصدی و کاملاً عاری از سیگنال خام یا dry داشته باشند.
چه افکت‌هایی را باید از طریق افکت لوپ به زنجیره سیگنال گیتار افزود؟
قانون مشخصی برای این که دقیقاً چه نوعی از افکت‌ها باید از طریق افکت لوپ به امپلیفایر گیتار متصل شود، وجود ندارد؛ اما شما می‌توانید طبق قواعد کلی زیر، بهترین عملکرد پدال‌های افکت خود را با اتصال به امپ تجربه کنید:
افکت‌های زمان-محور (دیلی و ریورب)
افکت‌های زمان-محور یعنی دیلی و ریورب، تقریباً در تمامی شرایط با اتصال به افکت لوپ عملکردی بهتر و صدایی شفاف‌تر را از خود به نمایش می‌گذارند. در حالی که بسیاری از تن‌های استثنایی گیتار نوازندگان مشهور با اتصال مستقیم این دسته از افکت‌ها به ورودی امپلیفایر حاصل شده است، اما وسعت، شفافیت و قدرت صوتی این افکت‌ها با اتصال به افکت لوپ، به‌شکلی قابل توجه ارتقاء پیدا خواهد کرد.
افکت‌های ماژولیشن (کورس، ترمولو، فیز و غیره)
درباره به‌کارگیری افکت‌های ماژولیشن در امپلیفایر گیتار از طریق افکت لوپ یا اتصال به‌صورت مستقیم، میان گیتاریست‌ها اختلاف نظر وجود دارد. به‌عبارت دیگر، پدال‌های فیزر، کورس (chorus) و موارد مشابه می‌توانند هم با اتصال مستقیم به ورودی امپ و هم با اتصال به افکت لوپ آن، عملکردی بسیار خوب را از خود به نمایش بگذارند. با اتصال مستقیم این افکت‌ها به ورودی امپلیفایر گیتار، همان فشردگی و خشونت صدا که کیفیت افکت‌هایی همچون دیلی و ریورب را کاهش می‌دهد، در اینجا می‌تواند گرمایی جذاب را به صدای ساز شما ببخشد. در مقابل و با اتصال افکت‌های ماژولیشن به افکت لوپ امپلیفایر، داینامیک رنج کامل آنها را در تن گیتار خود تجربه خواهید کرد و صدایی وسیع‌تر و کامل‌تر را خواهید شنید. در نتیجه، اگر می‌خواهید یک افکت ماژولیشن را به زنجیره سیگنال گیتار خود اضافه کنید، پیشنهاد می‌کنیم هر دو روش اتصال به امپلیفایر گیتار را برای آنها امتحان کنید تا بسته به شرایط و سلیقه خود، یکی را به‌عنوان روش مناسب برای خود انتخاب کنید.
افکت‌های پایه (دیستورشن، اوردرایو و فاز)
برخلاف افکت‌های زمان-محور همچون ریورب و دیلی که با اتصال به افکت لوپ امپ، عملکردی بهتر را از خود به نمایش می‌گذارند، افکت‌هایی همچون دیستورشن، اوردرایو و فاز برای ارائه بهترین تن ممکن خود بهتر است که به‌صورت مستقیم به ورودی امپ متصل شوند؛ زیرا فشرده‌سازی سیگنال در پری‌امپ امپلیفایرهای گیتار، خشونت و لبه‌های تیز صدای این دسته از پدال‌ها را از بین می‌برد و صدایی گرم‌تر و دلچسب‌تر را برای آنها رقم می‌زند. از لحاظ فنی، اتصال افکت‌هایی همچون دیستورشن و اوردرایو به افکت لوپ یک امپ نیز کاملاً ممکن است؛ اما صدای حاصل از این روش، مطمئناً تصمیم شما را تغییر خواهد داد!
پدال‌های کنترل شدت صدا (ولوم، بافر و بوست)
بخش افکت لوپ امپ شما می‌تواند میزبانی بسیار لایق برای پدال‌های کنترل و تقویت ولوم نیز باشد. با افزودن یک پدال ولوم یا بوست به این بخش، می‌توانید شدت صدای گیتار خود را به‌شکلی دقیق، در بازه‌ای بسیار وسیع و بدون افزودن اوردرایو و دیستورشن ناخواسته به تن گیتار، کنترل کنید. اتصال پدال‌های بوست و ولوم به ورودی اصلی امپ‌های گیتار، می‌تواند عملکرد آنها را با کمی اعوجاج صوتی همراه کند و در صورتی که شدت صدا را در این دسته از پدال‌ها افزایش دهید، تن گیتارتان دچار افت کیفیت شود.
آیا می‌توانیم در افکت لوپ از بافر استفاده کنیم؟
افکت لوپ‌هایی که به بافر تجهیز شده‌اند نیز همانند پدال‌بورد‌هایی مجهز به یک پدال بافر، می‌توانند سیگنال گیتار شما را بدون از دست رفتن شدت و قدرت آن از چندین پدال و چندین متر کابل عبور دهند و آن را به امپ بازگردانند. خبر خوب این است که افزودن بافر سیگنال به یک افکت لوپ بسیار آسان است و برای انجام آن، تنها کافیست که یک پدال بافر باکیفیت همچون JHS Little Black Buffer را پیش از پدال‌های افکت خود به افکت لوپ متصل کنید.
به سطح سیگنال ورودی قابل دریافت پدال‌های خود دقت کنید
یکی از مواردی که بسیاری از گیتاریست‌ها در استفاده از افکت لوپ امپلیفایر گیتار نادیده می‌گیرند، قابلیت پشتیبانی پدال‌های مورد استفاده از سیگنال لاینی است که از سمت افکت لوپ به آنها ارسال می‌شود. بسته به نوع و مدل پدال‌های مورد استفاده شما، عبور دادن سیگنال در سطح لاین از آنها می‌تواند باری بیش‌ازحد را بر روی مدارشان بیندازد و باعث کاهش کیفیت صدای گیتار شما شود. برای این که حداکثر شدت سیگنال قابل دریافت توسط پدال‌های خود را بدانید، می‌توانید به دفترچه راهنمای آنها مراجعه کنید و پس از حصول اطمینان از همخوانی آنها با سیگنال لاین، سپس آنها را در effects Loop امپ خود به کار بگیرید.
افکت لوپ را خارج از چهارچوب‌های رایج به کار بگیرید
اگر بخواهیم صادق باشیم، باید بگوییم که استفاده از افکت لوپ و تجربه بهترین عملکرد و شفاف‌ترین صدا از آن، راه و اصولی مشخص دارد که در این مطلب به همگی آنها اشاره کردیم؛ اما یک نکته که باید به آن توجه کنید، ذات نوازندگی و موسیقی است که هیچ قاعده مشخصی را نمی‌شناسد. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم پیش از هر چیز برای به‌کارگیری افکت لوپ امپلیفایر گیتار خود، تمامی اطلاعات ذکرشده در این مطلب را نادیده بگیرید و این کار را با روش خود و صرف کمی خلاقیت آغاز کنید. بسیاری از تن‌های افسانه‌ای گیتار در تاریخ موسیقی با نادیده گرفتن تمامی قواعد استفاده از تجهیزات گیتار پدید آمده‌اند؛ برای مثال، از یکی از مشهورترین این تنها می‌توان به صدای گیتار ادی ون هیلن (Eddie Van Halen) در آهنگ Ain’t Talkin’ ’bout Love اشاره کرد که با اتصال مستقیم پدال دیلی به ورودی اصلی یک امپ Plexi با دیستورشن بسیار شدید حاصل شده است. علاوه بر این مورد، تن‌های تأثیرگذار و انقلابی بسیار دیگری نیز وجود دارند که در آنها، از پدال‌های ریورب به همین شکل استفاده شده است. این دسته از تنها را می‌توان به‌خصوص در آثاری از سبک‌هایی همچون shoegaze و blackgaze شنید. همچنین باید گفت که حتی برخی از اساتید و اسطوره‌های تن گیتار همچون اریک جانسون (Eric Johnson) نیز با اتصال پدال‌های وینتج خود به ورودی اصلی امپلیفایرشان، به تن مشهور گیتار خود دست یافته‌اند. به‌طور خلاصه، درست است که افکت لوپ در امپلیفایر گیتار می‌تواند راهی برای افزایش کیفیت صدای ساز و افکت‌های مربوط به آن باشد، اما لزوماً نمی‌تواند تُن مورد نظر شما را تولید کند.
جمع‌بندی
در نهایت، پیش از هر چیز پیشنهاد می‌کنیم کمی وقت را صرف استفاده از افکت لوپ امپ گیتار خود کنید تا روش کار آن را به‌طور کامل درک کنید. در این پروسه، شاید متوجه شوید که این قابلیت، همان ابزاری بوده است که برای افزایش شفافیت افکت دیلی خود در زمان نوازندگی با دیستورشن شدید نیاز داشته‌اید. یا شاید به این نتیجه برسید که استفاده از این مدار در امپ، راهی بی‌نظیر برای به نمایش گذاشتن قابلیت‌های صوتی پدال ترمولوی جدیدتان است. اما در مقابل، شاید پس از استفاده از افکت لوپ امپ خود، به این نتیجه برسید که فشردگی صوتی ناشی از اتصال پدال‌های افکت به ورودی اصلی امپ، به‌خودی‌خود بخشی جذاب از تن گیتار شما به شمار می‌رود و نمی‌خواهید آن را از صدای ساز خود حذف کنید. در هر صورت، شما با دانستن روش استفاده از افکت لوپ و به‌کارگیری آن در مواردی خاص، مسلماً مجموعه امکانات تُنال بسیار وسیع‌تری را در حین نوازندگی در اختیار خواهید داشت و می‌توانید با به‌کارگیری آنها، در بازه‌ای وسیع‌تر از سبک‌های موسیقی نوازندگی کنید.
آیا شما برای اتصال پدال‌های افکت به امپلیفایر گیتار خود، از افکت لوپ استفاده می‌کنید یا آنها را مستقیماً به ورودی اصلی امپ متصل می‌کنید؟ از شما دعوت می‌کنیم که نظرات و تجربیات خود در این زمینه را با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید.
منبع: Sweetwater
مترجم: امیر تولی