حدود صد و پنجاه سال از عمر گرامافون میگذرد و در این مدت زمان، دستگاههای پخشکننده موسیقی راه درازی را طی کردهاند. اما کماکان، نمونههای مدرن گرامافون، محبوبیت بسیار زیادی در میان موسیقیدوستان دارند و روزبهروز نیز به خیل این طرفداران اضافه میشود. در این مقاله، به چند حقیقت جالب درباره گرامافون اشاره میکنیم که دانستن آنها برای موسیقیدوستان خالی از لطف نیست.
۱- اولین آهنگ ضبطشده: Mary Had A Little Lamb
توماس ادیسون چیزهای زیادی را اختراع کرده است؛ اما دستگاه فونوگراف، اختراع مورد علاقهاش بود. ادیسون در حین کار بر روی بهبود تلگراف و تلفن، راهی را برای ضبط کردن صدا بر روی سیلندرهایی با روکش قلع کشف کرد. او در سال ۱۸۷۷، یک ماشین با دو سوزن اختراع کرد: یکی برای ضبط و یکی برای پخش ارتعاشات صوتی. صدای فرد توسط سوزن بر روی سیلندر خراش میانداخت و بدین نحو، ثبت و ضبط میشد.
اولین کلمات ثبتشده بر روی دستگاه فونوگراف توسط ادیسون، آهنگ مشهور Mary Had A Little Lamb بود. او از پخش و شنیدن صدا توسط اختراع خود شگفتزده شد. کمی بعد و در سال ۱۸۷۸، ادیسون کمپانی Edison Speaking Phonograph Company را برای فروش این دستگاه جدید تأسیس کرد. کاربردهای دیگر فونوگراف که توسط ادیسون پیشنهاد شد، عبارت بودند از: پخش صدا جهت بازگردانی به متن، خلق کتابهای صوتی برای افراد نابینا، صفحههای خانوادگی (ضبط کردن صدای اعضای خانواده)، جعبههای موسیقی، اسباببازیهای موزیکال و ارتباط با تلفن برای ضبط مکالمات. مواردی که بسیاری از آنها امروزه هنوز کاربرد دارند و این نشان از نبوغ ادیسون دارد.
۲- توماس ادیسون مخترع واقعی گرامافون نبود
در سال ۱۸۷۷، ادیسون به دنبال ساخت اولین سیستم ضبط و پخش موسیقی بود. همانطور که اشاره شد، دستگاه او فونوگراف نام داشت و به وسیله ضبط کردن صدا بر روی سیلندرهای دوار کار میکرد. مشکل اساسی این محصول، کیفیت پایین آن بود و هر سیلندر، فقط یک بار قابل پخش بود. در سال ۱۸۸۷، امیل برلینر (Emile Berliner) با بهبود طراحی ادیسون، اولین دستگاه کاربردی ضبط صوت را به ثبت رساند. برخلاف تلاشهای قبلی مخترعان، در این دستگاه، به جای سیلندر، از صفحههای شیشهای تخت استفاده میشد. در حین ضبط، یک شیار کوچک بر روی سطح گرد دیسک ایجاد میشد و سپس این شیارها را در زیر بازوی گرامافون قرار میدادند. سپس یک سوزن، ارتعاشات صدا را میخواند و آنها را به اسپیکر میفرستاد.
در نهایت با استفاده از گرامافون، تولید انبوه صفحات ضبط صدا امکانپذیر شد و با یک بار ضبط کردن، چندین دیسک تهیه میشد. برلینر در سال ۱۸۹۴ شرکت United States Gramophone را تأسیس کرد و هر ساله صدها صفحه صدا را ضبط و تولید کرد.
۳- سوزن گرامافون معجزه میکند
سوزن کوچک گرامافون که امروزه استایلوس (stylus) خوانده میشود، روی صفحه قرار میگیرد و با بالا و پایین شدن بر روی فراز و نشیبهای شیارهای صفحه، میدانی مغناطیسی با قطب متغیر تولید میکند که در ادامه، تبدیل به سیگنال صوتی میشود. در واقع، این بخش را میتوان اصلیترین نقطه تماس گرامافون با صفحه دانست.
سوزن دستگاه پخش، در مدلهای اولیه از جنس یاقوت یا الماس بود که در اوایل قرن بیستم با مس و استیل جایگزین شد.
۴- صفحههای واینیل هنوز هم جزو بزرگترین کلکسیونها هستند
برخی از علاقهمندان به موسیقی ادعا میکنند که کیفیت صدای موسیقی بر روی گرامافون و ترنتیبل، از پخشکنندههای دیجیتال بهتر است و گرما و غنای صدای صفحه با هیچ چیزی قابل قیاس نیست. صفحات واینیل ممکن است گرانبها باشند؛ اما قیمت، هیچگاه مانع دوستداران موسیقی نشده است و امروزه افراد زیادی به جمعآوری و ایجاد کلکسیونهایی بزرگ از صفحات واینیل روی آوردهاند. برخی اعتقاد دارند که استفاده و نگهداری صفحات واینیل پُرزحمت است و به مراقبت زیاد و دقیق احتیاج دارند؛ اما افراد زیادی نیز وجود دارند که حتی به این زحمت و تلاش اضافی نیز علاقهمند هستند و با توجه به رشد روزافزون فروش صفحه در بازار جهانی، به نظر میرسد که هر روز به تعداد این افراد افزوده میشود.
۵- صفحههای واینیل تا ۱۰۰۰ سال عمر میکنند
عمر مفید یک صفحه موسیقی چقدر است؟ این موضوع یک سوال رایج با یک پاسخ نامطمئن است. حقیقت این است که عوامل زیادی بر طول عمر صفحههای موسیقی تأثیر میگذارد. صفحه چند بار پخش میشود؟ کیفیت صفحه چگونه است؟ چگونه از آن نگهداری میشود؟ اینها سوالاتی است که برای نتیجهگیری دقیق باید پرسیده شوند. برخی افراد میگویند که با استفاده و مراقبت اصولی، صفحات میتوانند بیش از یک قرن دوام بیاورند؛ در حالی که برخی دیگر این نظر را رد میکنند و میگویند عمر صفحه کمتر است. اگر با این پرسش مواجه شدهاید که چقدر طول میکشد تا این صفحات تجزیه شوند، باید بگوییم که ممکن است این امر هزار سال یا بیشتر طول بکشد. با این حال، طول عمر مفید یک صفحه واینیل برای پخش موسیقی، کاملاً به نحوه مراقبت، نگهداری و میزان پخش آن بستگی دارد.
۶- درآمد حاصل از فروش صفحه در آمریکا طی سال گذشته، ۱.۴ میلیارد دلار بوده است!
بنا بر گزارش انجمن صنعت ضبط آمریکا (RIAA)، درآمد حاصل از فروش صفحات موسیقی در سال ۲۰۲۳، با ۱۰ درصد رشد، به ۱.۴ میلیارد دلار رسیده است که بالاترین میزان فروش از سال ۱۹۸۶ است. در واقع، این هفدهمین سال پیاپی است که آمار فروش صفحه صعودی است. در همین مدت زمان، درآمد حاصل از فروش CD، با ۱۱ درصد افزایش، به ۵۳۷ میلیون دلار رسیده است که دومین افزایش نسبت به سالهای قبل، از سال ۲۰۰۴ است. این آمارهای صعودی نتیجه رشد حس نوستالژی نسبت به فرمتهای قدیمی و همچنین کیفیت متمایز واینیل است. فایلهای صوتی دیجیتال معمولاً توسط سرویسهای پخش مانند اسپاتیفای و فرمتهای موسیقی دیجیتال مانند MP3 فشرده میشوند تا حجم آنها کاهش یابد. آیا این کاهش حجم، لزوماً خوب است؟ پاسخ منفی است. همانطور که نیل یانگ (Neil Young) مدتها پیش اشارهکرد، فشردهسازی، کیفیت صدا را شدیداً کاهش میدهد.
طبق گزارش نیویورک تایمز، شرکتهای ضبط صدا، با وجود تعداد محدود کارخانههای تولید صفحه واینیل و ماشینآلات قدیمی، در تلاش هستند تا میزان عرضه خود را افزایش دهند تا پاسخگوی تقاضای روزافزون مشتریان باشند؛ اما اغلب در این زمینه ناکام میمانند و در نتیجه، قیمت نهایی صفحات افزایش مییابد.
البته علیرغم محبوبیت صفحات موسیقی، استریمینگ همچنان روندی غالب در صنعت موسیقی است. در سال ۲۰۲۳، استریمینگ، حدود ۱۴.۴ میلیارد دلار درآمد ایجاد کرد که ۸۴ درصد کل درآمد سالانه ضبط در صنعت موسیقی آمریکا بود! استریمینگ، شامل سرویسهای موسیقی از جمله اسپاتیفای و اپل میوزیک و همچنین آهنگهای پخششده در اپلیکیشنهای دیگر مانند تیکتاک میشود.
۷- گرامافون یک هدیه عالی برای هر علاقهمند موسیقی است
موسیقی، هنر مورد علاقه همه مردم است. طبق ادعای بسیاری از افراد، در دهههایی که موسیقی بهصورت آنالوگ ضبط و منتشر میشد، کیفیت صدای موسیقی بالاتر بود. هنوز هم میتوان دید که بسیاری از علاقهمندان جدی موسیقی، از نمونههای مدرن گرامافون، یعنی ترنتیبل استفاده میکنند و صدای آن را به فرمتهای دیجیتال ترجیح میدهند. حقیقت این است که به نظر ما، تا حد زیادی حق با این دسته از افراد است. کافیست یک بار با استفاده از یک سیستم صوتی خوب، به صدای یک صفحه موسیقی گوش کنید تا متوجه شوید که تجربه صوتی کاملاً متفاوتی است.
داستان اینجا تمام نمیشود و این تنها حسن گرامافون نیست. برای تمام موسیقیدوستان، ترنتیبل یا گرامافون یک هدیه عالی است. همچنین اکثر کسانی که به اشیای قدیمی و آنتیک علاقه دارند، گرامافون را بهعنوان یک دستگاه ضبط قدیمی دوست دارند. این دستگاه، باعث تزریق حس نوستالژی به آنها میشود. اشیای قدیمی، داستان و شخصیتی منحصربهفرد دارند و حس کنجکاوی را در بین دوستداران خود برمیانگیزند. همچنین نباید کارکرد دکوری این وسیله را هم نادیده گرفت. گرامافون، به دکور خانه شما، ترکیبی از اصالت و تجمل را تزریق میکند.
همه اینها دلایلی است که میتوانید به بهانه آن، اقدام به خرید گرامافون کنید. البته قیمت گرامافون یا همان ترنتیبلهای باکیفیت چندان پایین نیست؛ اما اگر بودجه کافی برای خرید این وسیله و تجهیزات جانبی آن را در اختیار دارید، پیشنهاد میکنیم حتماً این کار را انجام دهید و خود را در جادوی موسیقی آنالوگ غرق کنید.
منبع: The Handmade Store
نویسنده: Karan Singh