ریف گیتار را می‌توان پایه و اساس موسیقی راک، بلوز و زیرشاخه‌های آنها دانست. بدون وجود ریف، موسیقی راک به هیچ وجه آن گیرایی بی‌همتای خود را ندارد و می‌توان گفت که این قاعده در مورد تمامی آثار موسیقی این سبک، از موسیقی دلتا بلوز افرادی همچون رابرت جانسون (Robert Johnson) و آثار سایکدلیک جیمی هندریکس (Jimi Hendrix) تا شکل مدرن‌تر این موسیقی همچون آثار کرت کوبین (Kurt Cobain) و نوئل گلگر (Noel Gallagher) صدق می‌کند.
در واقع، ریف جذابیت اصلی بسیاری از قطعات موسیقی راک است و در آثار این سبک، نقش یک موتیف مرکزی را ایفا می‌کند که باعث می‌شود ما بیشتر و بیشتر به سمت اثر و شنیدن آن تا انتها کشیده شویم. اما ریف‌ها با وجود اهمیت بسیار خود، بعضاً به‌قدری ساده هستند که گیتاریست‌های مبتدی پس از کمی تلاش برای نواختن‌شان، شگفت‌زده می‌شوند که یک ترکیب نتی به این سادگی، می‌تواند چنین تأثیر شگرفی در یک آهنگ داشته باشد!
ریف را می‌توان به مشعلی تشبیه کرد که از شروع تاریخ موسیقی راک تا به امروز، نسل به نسل در بین گیتاریست‌های این سبک دست به دست شده است. جالب آنکه با وجود تغییرات سلیقه‌ای و فرهنگی مشهود جوامع در طی این دهه‌ها، فرم کلی و اولیه ریف کماکان زنده باقی مانده است. شاید همین امر نیز یکی از دلایل تبدیل شدن گیتار به یک ساز مردمی و بسیار محبوب باشد؛ سازی که به لطف قابلیت دسترسی آسان و توانایی‌های صوتی بی‌انتها، برای بازه‌ای وسیع از موزیسین‌ها با سرگذشت‌ها و پیشینه‌های فرهنگی مختلف، بسیار جذاب است.
ریف به‌عنوان یک عنصر اساسی از موسیقی، می‌تواند به‌تنهایی باعث موفقیت موزیسین‌ها و یا حتی شکست تجاری آنها شود و می‌توان برای هر یک از این موارد، مثال‌هایی را ذکر کرد.
در دنیای بی‌انتهای ریف‌های مشهور و جذاب در تاریخ موسیقی راک، برخی از نمونه‌های معدود به‌قدری موفق و مهم هستند که برای استفاده تجاری از آنها به هر شکلی، نیاز است که مبالغی هنگفت را خرج کنید. برخی از کمپانی‌ها در طی سال‌های اخیر قصد استفاده از این ریف‌ها را داشته‌اند و پس از متوجه شدن قیمت آنها، شوکه شده‌اند!
شاید شما تا به امروز نمی‌دانسته‌اید که استفاده از یک ریف به‌صورت تجاری نیز می‌تواند هزینه‌ای هنگفت در بر داشته باشد. از این رو، تصمیم گرفته‌ایم تا طی یک مطلب، پنج مورد از گران‌قیمت‌ترین ریف‌های دنیا برای استفاده به‌صورت تجاری را به شما معرفی کنیم تا شما نیز همچون ما، از قیمت این اجزای ساده اما بسیار مهم در موسیقی، شگفت‌زده شوید!
پس از مطالعه این مطلب، احتمالاً هوس گوش دادن به چندی از آثار کلاسیک موسیقی راک و لذت بردن دوباره از آنها را خواهید کرد؛ پس با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید!
۵- Thunderstruck از AC/DC
انگس یانگ (Angus Young)، گیتاریست گروه موسیقی ای‌سی/دی‌‌سی (AC/DC)، خالق چندی از زیباترین ریف‌ها در تاریخ موسیقی راک است و می‌توان گفت که در طول حرفه خود به‌عنوان یک نوازنده، ریف بدی در کارنامه خود ندارد! اما ریف انگس در Thunderstruck را می‌توان به‌جرأت برترین ریفی دانست که او تا به امروز نواخته است. این ریف یکی از نمونه‌های معدودی است که مورد استقبال قشری بسیار وسیع از افراد قرار گرفته است؛ افرادی که برخی از آنها حتی چندان طرفدار موسیقی راک نیز نبوده‌اند!
ریف آهنگ Thunderstruck، یکی از گران‌قیمت‌ترین ریف‌های دنیا به شمار می‌رود و در تیتراژ چندی از فیلم‌های مشهور سینمای جهان، از جمله Deadpool 2 ،Thor: Ragnarok و حتی فیلم نه‌چندان معروف Varsity Blues نیز شنیده شده است. گفته شده است که استفاده از این ریف برای سازندگان این فیلم‌ها، چیزی در حدود پانصد هزار دلار هزینه در پی داشته است و حتی برای استفاده از چند ثانیه از این ریف نیز باید این مبلغ را به صاحبان آن پرداخت کنید!
۴- Satisfaction از Rolling Stones
دیدن نام گروه موسیقی افسانه‌ای رولینگ استونز (The Rolling Stones) در فهرستی از گران‌قیمت‌ترین ریف‌های تاریخ چندان غافلگیرکننده نیست؛ زیرا گیتاریست این گروه، یعنی کیث ریچاردز (Keith Richards) نیز همچون انگس یانگ، سازنده چندی از مهم‌ترین و زیباترین ریف‌های تاریخ بوده است و کارنامه‌ای طلایی در این زمینه دارد.
آهنگ Satisfaction از رولینگ استونز نه‌تنها یکی از محبوب‌ترین آثار این گروه است، بلکه ریف آن نیز بی‌شک یکی از شناخته‌شده‌ترین ریف‌های گیتار در دنیاست. این ریف یک ترکیب نتی بسیار ابتدایی است که تنها بر روی سیم A گیتار الکتریک و با استفاده از سه فرت نواخته شده است. ریف Satisfaction با سادگی فوق‌العاده خود، اثبات‌کننده این ادعاست که آثار فراموش‌نشدنی و افسانه‌ای تاریخ موسیقی، معمولاً ساختاری ساده و بی‌آلایش دارند.
در سال ۲۰۱۰، زمانی که همکاری کانن اوبراین (Conan O’Brien) با شبکه ان‌بی‌سی (NBC) به‌عنوان مجری برنامه پرطرفدار The Tonight Show به روزهای پایانی خود رسیده بود، او تصمیم گرفت که با پخش آهنگ Satisfaction به‌صورت زنده و رونمایی از شخصیت جدید برنامه خود که در واقع یک خودروی بوگاتی ویرون (Bugatti Veyron) با سبیل و گوش‌هایی موشی‌شکل بود، از کارفرمای خود انتقامی بی‌رحمانه بگیرد!
اوبراین در طی رونمایی از این شخصیت پرخرج چنین گفت: «همانطور که می‌شنوید، آهنگ در حال پخش برای شخصیت موشی جدیدمان، نسخه اصلی Satisfaction از گروه رولینگ استونز است! حال بگذارید یک سوال از شما بپرسم؛ آیا این موسیقی برای معرفی یک شخصیت خودرویی که ظاهری شبیه به یک موش دارد، انتخاب مناسبی است؟ خیر! آیا چنین آهنگی چیزی به بار کمدی این برنامه می‌افزاید؟ جواب باز هم خیر است! اما آیا پخش این آهنگ به‌صورت زنده، هزینه‌ای بسیار را حتی بدون احتساب بازپخش‌های متعدد آن برای شبکه به دنبال دارد؟ البته که دارد!»
کانن اوبراین بعدها گفته است که تنها همین بخش از برنامه، هزینه‌ای در حدود ۱.۵ میلیون دلار را روی دست NBC گذاشته است! اما مشخص نشده است که این هزینه، شامل هزینه خرید خودروی بوگاتی نیز می‌شده است یا خیر. به هر حال اما صرف چنین هزینه‌ای تنها برای کم کردن روی صاحب یک شبکه، کاری بی‌رحمانه و شاید شجاعانه است!
۳- Immigrant Song از Led Zeppelin
آهنگ Immigrant Song از گروه موسیقی لد زپلین (Led Zeppelin) به‌حدی مشهور است که فکر نمی‌کنیم نیازی به معرفی داشته باشد. این اثر، ریفی ساده اما بسیار گیرا دارد که توسط گیتاریست نامی این گروه، یعنی جیمی پیج (Jimmy Page)، ساخته و نواخته شده است. این ریف افسانه‌ای در طی سال‌های گذشته، در قالب‌هایی بی‌شمار و توسط بسیاری دیگر از موزیسین‌ها مورد استفاده قرار گرفته است. از مشهورترین کاورها و استفاده‌های مجدد از این ریف، می‌توان به کاور اجراشده توسط جک بلک (Jack Black) در فیلم School of Rock و اجرای زیبا اما کمترشنیده‌شده این اثر توسط گیتاریست ناین اینچ نیلز (Nine Inch Nails)، یعنی ترنت رزنور (Trent Reznor) و خواننده گروه یه یه یز (The Yeah Yeah Yeahs)، یعنی کرن او (Karen O) برای فیلم The Girl with the Dragon Tattoo اشاره کرد.
اما در سال‌های اخیر، مشهورترین استفاده از Immigrant Song، در سال ۲۰۱۷ و در فیلم Thor: Ragnarok بوده است. این اثر شنیدنی در دو صحنه مبارزه در این فیلم مورد استفاده قرار گرفته است و پس از این که کارگردان فیلم، تایکا وایتیتی (Taika Waititi)، آن را بر روی پلان‌های اولیه این مبارزات گذاشته بود، متوجه شد که این صحنه‌ها بدون Immigrant Song، به هیچ وجه آن چیزی که باید نمی‌شود!
از طرفی، تمامی فیلمسازان حرفه‌ای از جمله ریچارد لینکلیتر (Richard Linklater) و دیوید فینچر (David Fincher) می‌دانند که راضی کردن لد زپلین به استفاده از یکی از آثارشان در یک فیلم، کاری دشوار است و همین امر نیز عوامل این فیلم را نگران کرده بود. در نهایت، پس از این که تریلر Thor: Ragnarok برای اعضای گروه لد زپلین ارسال شد، این گروه متقاعد شد که Immigrant Song یک آهنگ بی‌نقص برای شخصیت این فیلم است و از این رو، استفاده از این اثر در فیلم Thor را قبول کرد. با این وجود، پخش همین بخش کوتاه از Immigrant Song در فیلم Thor: Ragnarok، یک درصد از کل بودجه استودیوی سازنده این فیلم، معادل با مبلغ ۲ میلیون دلار را به خود اختصاص داد!
تایکا وایتیتی طی مصاحبه‌ای با مجله Business Insider درباره استفاده از این آهنگ در فیلم خود چنین گفته است: «ما پس از اینکه اولین برداشت از تریلر را ضبط کردیم، آن را همراه با موسیقی موردنظر خود به لد زپلین نشان دادیم و آنها بلافاصله متوجه شدند که این آهنگ کاملاً برای این فیلم مناسب است. به نظرم اگر مذاکره با این گروه برای استفاده از Immigrant Song را در مراحل اولیه تولید آغاز نمی‌کردیم، احتمالاً نمی‌توانستیم آن را در فیلم خود داشته باشیم.»
۲- Start Me Up از Rolling Stones
آهنگ Start Me Up از رولینگ استونز که در سال ۱۹۸۱ منتشر شده است، نه‌تنها یکی از مهم‌ترین آثار این گروه است، بلکه یکی از مشهورترین نوازندگی‌های گیتار کیث ریچاردز نیز در آن شنیده می‌شود.
این اثر که نخست یک آهنگ ساده در سبک رگی-راک با نام Never Stop بود، آرام‌آرام پر و بالی مضاعف گرفت و به ترک گیرایی تبدیل شد که امروز همگی آن را می‌شناسیم.
۱۴ سال پس از انتشار Start Me Up و در سال ۱۹۹۵، شرکت آمریکایی مایکروسافت (Microsoft) تصمیم گرفت که از آن در تبلیغ سیستم عامل جدید خود، یعنی ویندوز ۹۵ استفاده کند و همین آهنگ نیز باعث شد که این آگهی، به یکی از به‌یادماندنی‌ترین تبلیغات تلویزیونی مایکروسافت تبدیل شود. اما استفاده از Start Me Up، چندین میلیون دلار هزینه را بر دوش مایکروسافت انداخت!
گفته می‌شود که بیل گیتس (Bill Gates)، مدیرعامل و مؤسس مایکروسافت، شخصاً از میک جگر (Mick Jagger)، خواننده و فرانتمن گروه رولینگ استونز پرسیده است که برای استفاده از این اثر در آگهی خود باید چقدر پرداخت کند. میک جگر نیز برای این که گیتس را از تصمیم خود منصرف کند، مبلغی بالا و دور از ذهن را برای استفاده از این اثر تعیین می‌کند؛ اما در کمال ناباوری، گیتس پرداخت این مبلغ را قبول می‌کند!
استفاده از Start Me Up در تبلیغ تلویزیونی ویندوز ۹۵، هزینه‌ای ۳ میلیون دلاری برای گیتس و شرکت او به دنبال داشت، اما یک قمار موفق برای مایکروسافت بود؛ زیرا پس از پخش آن، فروش و شهرت این شرکت به‌شکلی انفجاری افزایش یافت!
۱- Revolution از Beatles
آهنگ Revolution از گروه موسیقی افسانه‌ای بیتلز (The Beatles)، یک ترک B-Side در صفحه تک‌آهنگ مشهور Hey Jude است که نسبت به بسیاری از آثار بیتلز، چندان دیده نشده است. این اثر بر پایه یک ریف ساده در سبک و سیاق موسیقی بلوز ساخته شده است که به نظر می‌رسد بیتلز آن را با هدف ادای احترام به منابع الهام خود در این سبک ساخته است. اما Revolution با وجود این که چندان اثر شناخته‌شده‌ای از بیتلز نیست و ریف آن نیز از ریف‌های برجسته و گیرای موسیقی راک به شمار نمی‌رود، جایگاه گران‌قیمت‌ترین ریف تاریخ را به خود اختصاص داده است!
داستان در سال ۱۹۸۷ و از آنجایی شروع می‌شود که شرکت نایکی (Nike) تصمیم می‌گیرد این آهنگ را در تبلیغ تلویزیونی کفش‌های طبیعت‌گردی Air Revolution مورد استفاده قرار دهد. این آگهی، یک شاهکار تبلیغاتی بود که به‌صورت سیاه‌وسفید فیلم‌برداری شده بود و با تأثیر فوق‌العاده خود، دنیای تبلیغات را به‌کلی دگرگون کرد. پیش از پخش این آگهی، هر موسیقی مشهوری که در آگهی‌های تلویزیونی پخش می‌شد، یک نسخه کاور از آن بود تا از ادعای مالکیت صاحب اثر و پیگیری قانونی او و هزینه‌هایی که چنین پروسه‌ای در پی دارد، جلوگیری شود. یکی از مشهورترین کاورهایی که برای یک تبلیغ تلویزیونی ساخته شده است را می‌توان کاور سانکیست (Sunkist) از آهنگ Good Vibrations دانست که در اصل توسط گروه بیچ بویز (The Beach Boys) ساخته شده است.
نایکی اما با این آگهی، در حرکتی بی‌سابقه، نسخه اصلی اثر بیتلز را مورد استفاده قرار داد و آن را برای اولین بار در تلویزیون پخش کرد. مدتی کوتاه پس از شروع پخش این آگهی، لیبل رسمی گروه موسیقی بیتلز، یعنی اپل رکوردز (Apple Records)(که یک شرکت انگلیسی است و هیچ ارتباطی به کمپانی آمریکایی اپل ندارد!)، از نایکی به دلیل استفاده بدون اجازه از اثر بیتلز شکایت کرد و خواستار غرامتی به مبلغ ۱۵ میلیون دلار شد.
جورج هریسون (George Harrison)، گیتاریست گروه بیتلز که به دانایی و ذکاوت همیشگی خود مشهور است، در آن زمان اعتقاد داشت که پس از استفاده نایکی از این اثر در یک آگهی تلویزیونی، می‌توان انتظار داشت که آثار بیتلز زین پس در تبلیغات ریز و درشت تلویزیونی، از تبلیغ سوسیس تا لباس زیر مورد استفاده قرار بگیرد! او بی‌راه نمی‌گفت و پس از این، همین اتفاق نیز افتاد و ناگهان آثار بیتلز را می‌شد در هر آگهی تلویزیونی شنید! در مقابل، همسر جان لنون (John Lennon)، یوکو اونو (Yoko Ono) نیز اعتقاد داشت که استفاده از آهنگ Revolution در آگهی شرکتی با این میزان از شهرت، می‌تواند به معرفی بیتلز به نسل جوان دوستداران موسیقی کمک کند. او نیز کاملاً صحیح می‌گفت و پس از این، بیتلز به یک گروه موسیقی بسیار مشهورتر، خصوصاً در میان جوانان تبدیل شد.
نایکی از آغاز سال ۱۹۸۸، پخش این آگهی در تلویزیون را متوقف کرد و در سال ۱۹۸۹، طی توافقی که جزئیات آن به‌صورت عمومی اعلام نشد، با اپل رکوردز به توافق رسید و به درگیری حقوقی با این کمپانی و گروه بیتلز پایان داد. همانطور که گفته شد، جزئیات و نحوه این توافق میان نایکی و اپل رکوردز، هیچ‌گاه به‌صورت عمومی اعلام نشد؛ اما اطمینان داریم که اتمام این درگیری چندساله، هزینه‌ای قابل توجه را برای نایکی به دنبال داشته است.
منبع: Far Out Magazine
نویسنده: Arun Starkey
مترجم: امیر تولی