آموزش, مقالات, مقالات استودیویی
آیا در استودیوی خانگی به ساب‌ووفر نیاز داریم؟
نوامبر
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که تا پاسی از شب به ساخت و میکس موسیقی خود پرداخته باشید و از نتیجه آن رضایت کامل داشته باشید، اما صبح روز بعد که همین اثر را در اتومبیل خود گوش داده‌اید، متوجه شده‌اید که عمق و گرمای صدای آن به اندازه آثار حرفه‌ای نیست و انگار بخشی مهم از آن کم است. در اکثر موارد، چنین ماهیتی در موسیقی به‌دلیل کمبود بیس یا عدم میکس صحیح این محدوده فرکانسی است. بدیهی است که روشی واحد برای میکس بیس در تمامی آثار موسیقی وجود ندارد و تکنیک انجام این کار بسته به عناصر بی‌شمار و البته رویکرد آهنگساز، می‌تواند در هر اثر، کاملاً متفاوت باشد. اما نکته واضح اینجاست که اگر ابزاری مناسب برای پایش صحیح محدوده فرکانسی بیس در اختیار نداشته باشید، نمی‌توانید این محدوده را به‌گونه‌ای میکس کنید که در تمامی انواع سیستم‌های صوتی، به‌شکل دلخواه شما پخش شود.
یکی از محبوب‌ترین و ساده‌ترین راه‌ها برای شنیدن بهتر محدوده فرکانسی بیس در موسیقی و پایش و میکس بهتر آن، افزودن یک ساب‌ووفر به سیستم صوتی استودیو است. یک ساب‌ووفر با بازتولید دقیق و قدرتمند محدوده فرکانسی بیس و ساب-بیس، می‌تواند نسبت به یک اسپیکر مانیتورینگ، اطلاعاتی بسیار کامل‌تر را از این محدوده‌های فرکانس صوتی در اختیار شما قرار دهد و در فرایند میکس، به شما کمکی شایان کند.
مزایای استفاده از ساب‌ووفر در استودیو
از آنجایی که این روزها احتمالاً کمتر کسی یک مطلب طولانی درباره ساب‌ووفر را به‌طور کامل مطالعه می‌کند، تصمیم گرفته‌ایم تا تمامی موارد مهم در این باره را به‌شکلی کوتاه، اجمالی و سرراست به شما بگوییم. در ادامه، به کوتاه‌ترین شکل ممکن، به مزایای استفاده از ساب‌ووفر در استودیو پرداخته‌ایم.
۱- پایش دقیق محدوده فرکانسی بیس
یک ساب‌ووفر می‌تواند فرکانس‌های صوتی بمی را بازتولید کند که حتی بزرگترین اسپیکرهای مانیتورینگ، همچون نمونه‌های هشت اینچی نیز توانایی پخش آنها را ندارند.
۲- یافتن و از بین بردن فرکانس‌های در حال تداخل
آیا تا کنون پیش آمده است که حس کنید بیس‌لاین و کیک درام در موسیقی شما در حال جنگیدن بر سر تصاحب یک فضای واحد در میکس هستند؟ اگر تا امروز با چنین مشکلی در آهنگسازی مواجه نشده‌اید، پس احتمالاً یا بسیار خوش‌شانس هستید یا میکس‌هایتان چندان تمیز از آب درنمی‌آیند! خوشبختانه افزودن یک ساب‌ووفر می‌تواند به شما در شنیدن رفتار عناصر صوتی موجود در محدوده فرکانسی پایین‌تر از ۱۲۰ هرتز کمکی شایان کند و امکان رفع ایرادات آنها را به شما بدهد.
۳- حس امواج موسیقی در پروسه مانیتورینگ
آیا شما نیز تا کنون با رفتن به کنسرت‌ها یا میهمانی‌هایی پُرسروصدا حس کرده‌اید که بیس یا کیک درام موسیقی قفسه سینه‌تان را به لرزه درمی‌آورد؟ این پدیده خیالی نیست و در واقع، به دلیل برخورد امواج قدرتمند صوت با بدن شما رخ می‌دهد. یک ساب‌ووفر می‌تواند حس کردن امواج موسیقی بدین شکل را در استودیو نیز امکان‌پذیر کند. طول موج کوتاه و شدت زیاد فرکانس‌های بیس نسبت به سایر محدوده‌های فرکانس صوتی نیز باعث می‌شود که بتوانید آنها را علاوه بر گوش، با سایر اجزای بدن خود نیز به‌خوبی حس کنید.
شرایط آکوستیک اتاق، مؤلفه‌ای بسیار موثر در عملکرد ساب‌ووفر
در حالی که استفاده از یک ساب‌ووفر می‌تواند به شما در شنیدن و پایش فرکانس‌های پایین در موسیقی کمکی شایان کند، اما کیفیت صدا و صحت عملکرد این وسیله نیز همانند اسپیکرهای مانیتورینگ، ارتباطی مستقیم و بسیار نزدیک با وضعیت آکوستیک اتاق شما خواهد داشت. در واقع، شرایط آکوستیک اتاق و محل قرارگیری ساب‌ووفر، نقشی اساسی در صدایی که از آن می‌شنوید، دارند.
برخی از اتاق‌ها و استودیوها به‌شکل ذاتی و بدون استفاده از هیچ‌گونه تجهیزات آکوستیک، شرایط صوتی بهینه‌ای دارند و می‌توانند عملکرد اسپیکرهای مانیتورینگ و ساب‌ووفر شما را به‌شکلی ایده‌آل به نمایش بگذارند؛ اما برخی دیگر از اتاق‌ها به دلیل وجود عواملی همچون پنجره‌های متعدد، کف از جنس سنگ یا زوایای تیز دیوارها، از لحاظ آکوستیک چندان مطلوب نیستند و برای این که بتوانید در این فضاها به میکس حرفه‌ای موسیقی بپردازید، باید از طریق به‌کارگیری تجهیزاتی ویژه، آنها را از لحاظ آکوستیک بهینه‌سازی کنید.
چگونه یک ساب‌ووفر را به استودیوی خود بیفزاییم؟
فرکانس‌های پایین صوتی، توانایی طی کردن مسافتی طولانی‌تر را دارند و جذب آنها در اتاق نیز نسبت به مثلاً یک لاین وکال، بسیار دیرتر صورت می‌گیرد. همچنین، اصوات در این محدوده فرکانسی معمولاً در گوشه‌های اتاق به دام می‌افتند و تأثیرات صوتی ناخوشایندی را از خود به جای می‌گذارند. به همین دلیل نیز گوشه‌های اتاق‌هایی همچون استودیوهای خانگی معمولاً با پنل‌های آکوستیک خاصی موسوم به تله بیس یا bass trap پُر می‌شوند تا این پدیده رخ ندهد. یکی از مهمترین عناصر آکوستیک، همین تله‌های بیس هستند و پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که قصد افزودن یک ساب‌ووفر را به سیستم صوتی استودیوی خود دارید، حتماً از این پنل‌ها نیز در اتاق خود استفاده کنید.
البته این امر به این معنا نیست که اگر اتاقی با شرایط آکوستیک نه‌چندان ایده‌آل دارید، با نصب یک ساب‌ووفر در آن به هیچ‌وجه نمی‌توانید صدایی قابل قبول را تجربه کنید. در واقع، حتی در صورتی که استودیوی شما شرایط صوتی چندان مطلوبی نداشته باشد نیز یک ساب‌ووفر می‌تواند به شما در شنیدن فرکانس‌های بیس و ساب بیس کمک کند و شما را تا حدی قابل قبول از ایرادات موسیقی‌تان در این محدوده فرکانسی آگاه سازد.
نحوه صحیح قراردهی ساب‌ووفر در اتاق ساده است؛ تنها کافیست که این وسیله را در سطحی پایین‌تر از اسپیکرهای خود، ترجیحاً بر روی زمین و در بخش میانی ستاپ صوتی خود قرار دهید. به این شکل، فرکانس‌های بیس را دقیقاً در همان نقطه‌ای که در میکس قرار گرفته‌اند، خواهید شنید.
آیا برای استفاده از ساب‌ووفر، نیاز است که اتاق خود را آکوستیک کنیم؟
بهینه‌سازی یک اتاق از لحاظ آکوستیک، مطمئناً باعث بهبود عملکرد صوتی اسپیکر مانیتورینگ و ساب‌ووفر شما می‌شود و باعث می‌شود محتوای صوتی در حال پخش توسط این وسایل را با دقت و کیفیتی بالاتر بشنوید. با این وجود، باید توجه داشته باشید که در استفاده از عناصر آکوستیک در اتاق خود زیاده‌روی نکنید؛ زیرا از بین بردن انعکاسات صوتی به‌صورت افراطی در یک اتاق، نتیجه‌ای معکوس در کیفیت صدای تجهیزات صوتی موجود در آن دارد و همچنین می‌تواند تجربه‌ای ناخوشایند از حضور در آن اتاق را برای شما رقم بزند.
در نهایت، استفاده از یک ساب‌ووفر استودیویی باکیفیت در کنار تجهیزات آکوستیک مناسب در استودیو، می‌تواند کمکی شایان به شما در میکس محدوده فرکانسی بیس کند. همچنین حتی در صورتی که نمی‌خواهید از ساب‌ووفر به‌صورت دائمی در پروسه ساخت موسیقی خود استفاده کنید، پیشنهاد می‌کنیم آن را در زمان میکس بیس پروژه، همراه با اسپیکرهای خود و حتی به‌صورت جداگانه به کار بگیرید تا درکی بهتر از جزئیات موسیقی خود در این محدوده فرکانسی مهم داشته باشید. پس زمانی که در حال خرید اسپیکر مانیتورینگ و سایر تجهیزات استودیوی خانگی خود هستید، تلاش کنید که در صورت امکان، بودجه‌ای را نیز برای خرید ساب ووفر استودیویی کنار بگذارید. شک نکنید که از این کار پشیمان نخواهید شد!
آیا شما در پروسه ساخت و میکس موسیقی از ساب‌ووفر استفاده می‌کنید؟ به نظر شما این وسیله می‌تواند در این مراحل مفید واقع شود؟ از شما دعوت می‌کنیم که نظر خود را در بخش پایینی همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید.
منبع: Mackie