آموزش, مقالات, مقالات استودیویی
۵ وسیله کاربردی برای بهبود کیفیت ضبط صدا
اکتبر
ضبط صدا و موسیقی در خانه، می‌تواند کاری چالش‌برانگیز و دشوار باشد و انجام آن با کیفیتی بالا، نیازمند تجهیزات و مهارتی است که ممکن است تمامی آهنگسازان و صدابرداران از آنها برخوردار نباشند. در این مطلب، قصد داریم پنج وسیله کاربردی را به شما معرفی کنیم که استفاده از آنها، می‌تواند تأثیری مثبت و چشمگیر در کیفیت ضبط‌های شما داشته باشد.
چه قصد ضبط وکال و پادکست را داشته باشید و چه بخواهید صدای سازهایی همچون پیانو، گیتار، سازهای زهی، سازهای بادی یا پرکاشن را ضبط کنید، در اختیار داشتن ابزارهای مناسب می‌تواند به شما در ضبط اصولی منبع صوتی مورد نظر کمکی شایان کند. اما اکثر ما آهنگسازان و صدابرداران، زمانی که به ارتقای تجهیزات استودیوی خود فکر می‌کنیم، ذهنمان مستقیماً به سراغ خرید یک میکروفون، کارت صدا یا پری‌امپ گران‌قیمت‌تر و جدیدتر می‌رود و کمتر پیش می‌آید که به انجام بهینه‌سازی‌هایی جزئی و مفید که می‌توانند کیفیت ضبط صدا را در استودیوی ما دگرگون کند، فکر کنیم.
البته شکی نیست که ارتقای میکروفون و کارت صدا می‌تواند تأثیری غیر قابل انکار بر کیفیت سیگنال در حال ضبط داشته باشد؛ اما به هیچ وجه نباید تأثیر شرایط اتاق را نادیده گرفت و طبیعتاً خرید میکروفون استودیویی و تجهیزات بهتر نمی‌تواند شرایط آکوستیک فضا را بهبود دهد. چه بسا که استفاده از یک میکروفون بسیار باکیفیت و حساس در اتاقی با شرایط آکوستیک نه‌چندان بهینه، می‌تواند حتی باعث ضبط مشکلات آکوستیک اتاق به‌شکلی دقیق‌تر و ضبط صدا با کیفیتی پایین‌تر نیز بشود. بنابراین، شاید بتوان مهمترین مؤلفه در کیفیت نهایی اثر ضبط‌شده را شرایط آکوستیک اتاق دانست.
اما حتماً می‌دانید که بهینه‌سازی آکوستیک یک اتاق، می‌تواند کاری پُرهزینه باشد و نصب ساختارهای فومی و چوبی بر روی دیوارهای اتاق ضبط، برای همگی ما ممکن نیست. بسیاری از ما، مالک آپارتمان یا استودیویی که در آن ساکن هستیم، نیستیم و نمی‌توانیم شکل و شرایط آن را تغییر دهیم. ولی با استفاده از چند وسیله جانبی ساده، می‌توان بدون نیاز به بهینه‌سازی آکوستیک اتاق، کیفیت صدای ضبط‌شده در آن را ارتقاء داد و با استفاده از تجهیزاتی نه‌چندان گران‌قیمت، به نتایجی عالی دست یافت.
در ادامه، چندی از این تجهیزات را به شما معرفی می‌کنیم و کاربرد آنها را نیز مورد بررسی قرار می‌دهیم.
رفلکشن فیلتر
اگر قصد ضبط در محیطی تنگ و کوچک را داشته باشید، احتمالاً حس می‌کنید که دیوارها بیش‌ازحد به شما نزدیک هستند و نمی‌توانید به‌شکلی بهینه ضبط صدا را انجام دهید. اما با استفاده از یک وسیله کارآمد، می‌توانید صدای اتاق را از سیگنال در حال ضبط حذف کنید و به این شکل، حتی در کوچکترین محیط‌ها نیز با کیفیتی بالا به ضبط صدا بپردازید. در واقع، اتصال یک رفلکشن فیلتر به استند میکروفون، می‌تواند شما را از شر انعکاسات صوتی اتاق در صدای ضبط‌شده خلاص کند.
شاید با خود بگویید که رفلکشن فیلتر، خارج از محور دریافت صدای یک میکروفون با الگوی قطبی کاردیوید (cardioid) قرار می‌گیرد و هیچ ارتباطی با بخش جلویی آن ندارد؛ پس چنین وسیله‌ای چگونه می‌تواند باعث بهبود کیفیت ضبط و حذف اصوات ناخواسته از آن شود؟
در این صورت، باید بگوییم که با استفاده از یک رفلکشن فیلتر در اتاق‌های بزرگتر، احتمالاً تفاوت و ارتقای چندانی در کیفیت صدای ضبط‌شده تجربه نخواهید کرد؛ خصوصاً اگر با فاصله‌ای کم و در بخش مرکزی اتاق در جلوی میکروفون ایستاده باشید. اما با این وجود، در صورت استفاده از این وسیله در اتاق‌هایی کوچکتر، ارتقایی مشهود را در کیفیت صدای ضبط‌شده تجربه خواهید کرد و ماهیتی حرفه‌ای‌تر و تمیز‌تر را به لاین‌های موسیقی خود می‌بخشید.
این دسته از تجهیزات آکوستیک، یعنی رفلکشن فیلترها، در اندازه‌هایی بسیار مختلف تولید می‌شوند و امروزه، از فیلترهای کوچک که بر روی پایه میکروفون و در پشت آن نصب می‌شوند، تا اتاقک‌های ایزوله‌ای که می‌توانید میکروفون را در آنها قرار دهید و برای ضبط صدا وارد آنها شوید، در بازار قابل خریداری هستند.
پاپ فیلتر میکروفون
پاپ فیلتر یکی از مهمترین تجهیزات جانبی مربوط به میکروفون است که تأثیری اساسی در عملکرد آن دارد. در حالی که برخی از میکروفون‌ها، خصوصاً نمونه‌های داینامیک طراحی‌شده برای ضبط برادکست، به‌صورت داخلی به یک پاپ فیلتر تجهیز شده‌اند، برخی دیگر از میکروفون‌ها برای این که بتوانند به بهترین شکل ممکن به ضبط صدای وکال و صداهای مشابه بپردازند، نیازمند یک پاپ فیلتر هستند و باید یک عدد از این وسیله را در روبروی آنها نصب کنید.
پاپ فیلتر می‌تواند نویز ناشی از تلفظ حروف انفجاری (مثل پ و ب) و سوت تلفظ حروفی چون س را از سیگنال در حال ضبط دفع کند و علاوه بر این که در کل، لاین‌های حرفه‌ای‌تری را برای شما رقم می‌زند، کار میکس و مسترینگ وکال را نیز بسیار برای شما آسان‌تر کند. علاوه بر این، نصب یک پاپ فیلتر در جلوی میکروفون، می‌تواند باعث حفظ فاصله بهینه وکالیست با میکروفون شود و از نزدیک شدن بیش‌ازحد او به میکروفون در هنگام ضبط جلوگیری به عمل آورد.
استند میکروفون استودیویی
اگر فضای کافی برای قراردهی یک استند استودیویی میکروفون را در استودیوی خود دارید، به‌کارگیری این وسیله می‌تواند ضبطی حرفه‌ای‌تر و باکیفیت‌تر را برای شما رقم بزند. در حالی که بسیاری از استندهای اجرای زنده به‌سادگی تا می‌شوند و حمل و قراردهی آنها در محیط‌هایی کوچک، آسان‌تر از نمونه‌های استودیویی است، اما استندهای استودیویی می‌توانند میکروفون شما را به‌شکلی دقیق‌تر و اصولی‌تر در روبروی منبع صدا قرار دهند و به این شکل، ضبط‌هایی باکیفیت‌تر را برای شما رقم بزنند.
همچنین، به دلیل این که این دسته از استندهای میکروفون با موادی سنگین‌وزن‌تر ساخته می‌شوند، پایداری بیشتری را نیز ارائه می‌کنند و می‌توانید بدون نگرانی از سقوط آنها بر روی زمین، یک میکروفون سنگین‌وزن را بر روی آنها نصب کنید. اکثر استندهای استودیویی را می‌توان به‌گونه‌ای تنظیم کرد که میله اصلی آنها، دور از خواننده قرار بگیرد و به این شکل، خواننده بتواند آزادانه و به‌شکلی آسان‌تر به خوانندگی در پشت میکروفون بپردازد.
استندهای میکروفون باکیفیت با برخورداری از گیره‌هایی مستحکم، وزنه‌هایی سنگین و سیستم‌های جداسازی آسان، بهترین وسیله برای نگهداری از میکروفون‌های گران‌قیمت و سنگین‌وزن به‌شکلی اصولی و امن هستند و همین ویژگی‌ها، آنها را به یک وسیله جانبی بسیار مهم در استفاده از میکروفون‌های استودیویی تبدیل می‌کند.
هدفون پشت بسته
اگر قصد دارید صدای صحبت کردن خود، وکال یا هر سازی را ضبط کنید، مطمئناً به یک هدفون پشت بسته نیاز خواهید داشت. در حالی که هدفون‌های پشت باز معمولاً از ماهیت صوتی طبیعی‌تری برخوردارند و می‌توانند ابزارهایی بهتر برای انجام پروسه‌هایی همچون آهنگسازی و میکس باشند، اما این هدفون‌ها به دلیل ساختار آکوستیک کاملاً باز خود، نمی‌توانند از نشتی صدای خود به بیرون از ایرکاپ‌ها جلوگیری کنند و همچنین صدای محیط را نیز از تجربه شنیداری شما حذف نمی‌کنند. بنابراین، بهتر است که از هدفون‌های پشت باز در پروسه ضبط استفاده نکنید.
در مقابل، هدفون‌های پشت بسته به دلیل ساختار آکوستیک کاملاً بسته خود، صدای در حال پخش را به بیرون منتشر نمی‌کنند و به لطف همین ویژگی، می‌توان از آنها در ضبط صدا استفاده کرد. در واقع، با استفاده از یک هدفون پشت بسته، از نشت صدای هدفون به محیط و دریافت آن توسط میکروفون جلوگیری می‌کنید و به این شکل، ضبطی حرفه‌ای‌تر و عاری از مشکلات غیر قابل حل را انجام خواهید داد. همچنین، به لطف ایزولیشن بالای این دسته از هدفون‌ها، صدای محیط به‌شکلی حداکثری از تجربه شنیداری شما حذف می‌شود و به این نحو، می‌توانید صدای در حال ضبط را با دقت و تمرکزی بیشتر بشنوید و تسلطی بیشتر بر خوانندگی یا نوازندگی خود داشته باشید.
در پروسه ضبط، احتمالاً نیاز است که هدفون را در مدت زمان‌هایی طولانی بر روی سر خود بگذارید؛ به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنیم هدفونی که برای این کاربری انتخاب می‌کنید، از راحتی بالایی برخوردار باشد و به هیچ بخشی از سر شما فشار نیاورد تا بتوانید از آن ساعت‌ها بدون توقف استفاده کنید.
هدفون‌های پشت بسته، امروز در اندازه‌ها، شکل‌ها و طرح‌های مختلف، با مشخصات فنی گوناگون در بازار وجود دارند و شما باید بسته به سلیقه، بودجه و مشخصات فیزیکی خود، یک نمونه مناسب از آنها را برای خود انتخاب کنید. یکی از بهترین هدفون‌های موجود در بازار برای کاربری ضبط و در کل تمامی مصارف استودیویی، DT 770 Pro از شرکت آلمانی بیرداینامیک (Beyerdynamic) است که می‌تواند نقش یک هدفون همه‌فن‌حریف را برای شما ایفا کند. همچنین، کیفیت ساخت و راحتی بالای بیرداینامیک DT 770 Pro، آن را به گزینه‌ای بسیار ارزنده تبدیل می‌کنند که می‌تواند هر روز هفته و تا سالها، همراه شما در تمامی مراحل ساخت موسیقی باشد.
پری‌امپ اکسترنال میکروفون
در اکثر استودیوهای خانگی، یک کارت صدای قدرتمند یا یک کنسول استودیویی با پری‌امپ‌های بالارده وجود ندارد که گِینی بی‌انتها و صدایی عاری از نویز را به میکروفون‌ها ارائه کند و پری‌امپ تعبیه‌شده در کارت صداهای میان‌رده و خانگی نیز معمولاً با وجود کیفیت راضی‌کننده‌شان، از قدرت چندانی برخوردار نیستند. یک پری‌امپ اکسترنال و جمع‌وجور میکروفون، می‌تواند وسیله‌ای بسیار مفید برای افزایش کیفیت ضبط در استودیوی شما باشد و با افزایش گین ورودی به میکروفون‌هایی همچون مدل‌های ریبون (ribbon) و داینامیک، قدرت صوتی آنها را افزایش دهد و با به نمایش گذاشتن حداکثر توانایی‌های صوتی آنها، کیفیت ضبطی بسیار بالاتر را در استودیوی شما رقم بزند.
مدل‌های جمع‌وجور و خوش‌قیمت و در عین حال باکیفیت همچون Triton Audio FetHead و Cloudlifter، می‌توانند گزینه‌هایی عالی برای استفاده در استودیوهای خانگی باشند و به شما در ضبط صدا به‌شکلی کامل‌تر و قدرتمندتر، کمکی شایان کنند.
این دسته از پری‌امپ‌ها، معمولاً شدت سیگنال را به میزان حدوداً ۲۵ دسی‌بل، بدون افزایش مشهود شدت نویز آن افزایش می‌دهند و شدت صوتی و هدروم بالاتری را در اختیار شما قرار می‌دهند. این امر بدین معناست که برای افزایش شدت سیگنال در حال ضبط، نیازی به افزایش گین کارت صدای خود به‌شکلی حداکثری نخواهید داشت و می‌توانید به‌سادگی، لاین‌هایی عاری از کلیپینگ و اعوجاج‌های مشابه را برای موسیقی خود ضبط کنید.
برای این که یک پری‌امپ اکسترنال میکروفون را به ستاپ تجهیزات استودیویی خود بیفزایید، کافیست یک سر آن را به ورودی میکروفون کارت صدا متصل کنید، سر دیگر آن را به میکروفون و سپس، فانتوم پاور ۴۸ ولت را در کارت صدا فعال کنید. حال و با استفاده از این دستگاه، می‌تواند عملکرد بسیار بهتری را از میکروفون‌هایی همچون شور SM57 و SM7B و الکترو-ویس RE20 تجربه کنید.
سخن آخر
با استفاده از این تجهیزات و این راهکارها، مطمئناً کیفیت ضبط بالاتری را در استودیوی خانگی خود تجربه خواهید کرد. اما استفاده از این تجهیزات نیز به‌تنهایی نمی‌تواند کیفیت ضبطی بی‌نقص را رقم بزند و برای تجربه چنین چیزی، شما باید تکنیک‌هایی خاص برای ضبط انواع منابع صوتی را به‌کار بگیرید. به‌عنوان مثال، ضبط وکال نیازمند استفاده از میکروفونی متفاوت از ضبط کیک درام است و در صورتی که برای هر دو موقعیت، از یک میکروفون استفاده کنید، مطمئناً یکی از آنها را نمی‌توانید به‌شکلی بهینه ضبط کنید. برخی از میکروفون‌ها در بازار وجود دارند که می‌توان از آنها برای ضبط تقریباً تمامی منابع صوتی استفاده کرد؛ اما به‌کارگیری یک میکروفون تخصصی برای ضبط صدای هر ساز، می‌تواند به‌خودی‌خود، نقشی مهم در افزایش کیفیت موسیقی شما داشته باشد.
نحوه میکروفون‌گذاری هر ساز نیز امری است که برای بهبود کیفیت موسیقی، باید توجهی ویژه به آن داشته باشید. با رعایت این نکته و یادگیری نحوه صحیح میکروفون‌گذاری برای هر ساز، می‌توانید صدای آنها را به‌شکلی بهینه‌تر و باکیفیت‌تر ضبط کنید و احتمالاً با بسیاری از مشکلاتی که یک آهنگساز مبتدی ممکن است با آنها مواجه شود، روبرو نشوید. برای مثال، توجه داشته باشید که هنگام ضبط وکال، همواره میکروفون را کاملاً در روبروی خود و با فاصله‌ای صحیح قرار دهید و از خارج شدن از محور اصلی دریافت صدای آن و یا کاهش و افزایش بیش‌ازحد فاصله دهان خود با آن، خودداری کنید. و یا به‌عنوان یک مثال دیگر، پیشنهاد می‌کنیم در هنگام میکروفون‌گذاری یک امپلیفایر گیتار، میکروفون را در بخش مرکزی اسپیکر امپلیفایر قرار دهید تا شفاف‌ترین و قدرتمندترین صدای ممکن حاصل شود.
امیدواریم که با مطالعه این مطلب، بتوانید کیفیت ضبط در استودیوی خانگی خود را به‌شکلی مشهود ارتقاء دهید و به‌شکلی حرفه‌ای‌تر و با کیفیتی بسیار بالاتر به ضبط آثار موسیقی خود بپردازید.
اگر یک آهنگساز یا صدابردار هستید، از نظر شما مهمترین نکته‌ای که یک فرد مبتدی هنگام ضبط صدا باید به آن توجه کند، چیست؟ طبق تجربه شما، چه نوعی از میکروفون بهترین عملکرد را برای ضبط وکال دارد؟ به عقیده شما، مهمترین نکته‌ای که افراد مبتدی باید در زمان خرید میکروفون استودیویی به آن توجه کنند، چیست؟ از شما دعوت می‌کنیم که پاسخ خود به این سوالات را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید.
منبع: Gearnews
نویسنده: Stefan Wyeth