آموزش, مقالات, مقالات گیتار, مقالات گیتار الکتریک
ارتقای گیتار الکتریک: راه‌حلی منطقی یا اتلاف وقت و هزینه؟
ژوئن
گیتار الکتریک سازی بسیار منعطف است و می‌توان آن را همچون یک خودرو، از وجوه مختلف به‌صورت جداگانه ارتقاء یا تغییر داد. از این رو، نوازندگان این ساز نیز عاشق تغییر و ارتقاء دادن ساز خود هستند؛ به‌طوری که برای برخی از آنها، تعویض پیکاپ کاری بسیار ساده، همچون تعویض سیم است! نکته جالب اینجاست که امروزه به لطف اینترنت، خرید تجهیزات و قطعات جانبی باکیفیت و خاص برای گیتار الکتریک از هر زمان آسان‌تر شده است و نوازندگان این ساز می‌توانند از این طریق، به مجموعه‌ای بی‌انتها از انواع تیونر، بریج، سدل، تیل‌پیس، دکمه استرپ و ناب، در هر شکل و ساخته‌شده از هر جنسی، در بازه‌های قیمتی مختلف دسترسی داشته باشند و آنها را با استفاده از آموزش‌های موجود در اینترنت بر روی ساز خود نصب کنند. برای مثال، شما می‌توانید یک تیل‌پیس ساده ساخته‌شده از فلز ریخته‌گری را با قیمتی در حدود ۳۰ دلار خریداری کنید یا با افزایش بودجه خود، یک نمونه استثنایی و تیتانیومی از این قطعه با قیمت ۲۵۰ دلار را خریداری کنید.
اما با وجود اینها، آیا ارتقاء و تغییر گیتار با قطعات افترمارکت کاری صحیح است؟ آیا این کار قیمت گیتار را افزایش می‌دهد یا باعث کاهش آن می‌شود؟ آیا اصلاً نتیجه نهایی چنین تغییراتی، ارزش تحمل دردسر و هزینه آن را دارد؟ در این مطلب، قصد داریم با پرداختن به چندی از رایج‌ترین تغییرات و ارتقاهای انجام‌شده بر روی گیتارهای الکتریک و نتایج آنها، به این سوالات پُرتکرار پاسخ دهیم.
بازسازی یک گیتار
اگر در دنیای گیتارهای الکتریک فعال هستید، مطمئناً شما نیز گیتارهایی کهنه یا پایین‌رده، با استعدادی بالا در تبدیل شدن به سازهایی باکیفیت را دیده‌اید و با خود فکر کرده‌اید که می‌توانید این سازها را خریداری کنید و با صرف هزینه و زمانی نه‌چندان زیاد، به بازسازی آنها بپردازید و به گیتارهایی بسیار بهتر تبدیل کنید. به عقیده ما، در پروسه بازسازی سازهای قدیمی، خصوصاً گیتارهای وینتج و کلاسیک، بهتر است که آنها را به‌شکل اولیه و کلاسیک‌شان بازگردانید و از تبدیل آنها به سازی مدرن و متفاوت بپرهیزید. البته که این امر به سلیقه و نمونه خاص ساز شما بستگی دارد و در نهایت، تصمیم‌گیرنده آن شما هستید.
اما در نقطه مقابل، بسیاری از گیتارهای الکتریک جدید ارزان‌قیمت، ساختار اصلی بسیار باکیفیتی دارند و تجربه نوازندگی بسیار خوبی را نیز به شما ارائه می‌کنند؛ اما برای کاهش هزینه در ساخت، قطعاتی ارزان‌قیمت بر روی آنها نصب شده است و اجزایی همچون هاردور، پیکاپ‌ها، سوییچ‌ها و پتانسیومترها در آنها، کیفیت چندان بالایی ندارند.
برای مثال، بسیاری از گیتارهای مقرون‌به‌صرفه از برندهایی همچون شکتر (Schecter)، ال‌تی‌دی (LTD)، اپیفون (Epiphone) و اسکوایر (Squier)، اجزای چوبی بسیار خوش‌ساخت و باکیفیتی دارند و در بخش بدنه و دسته خود، هیچ کمبودی نسبت به مدل‌های گران‌قیمت‌تر ندارند؛ اما برخی از قطعات در این سازها، از نمونه‌های عالی نیستند و از این رو، یک تلاش کوچک در ارتقای آنها، همچون جایگزینی تنها برخی از قطعاتشان با نمونه‌هایی باکیفیت‌تر، آنها را به سازهایی بسیار خوب بدل می‌کند که می‌توان تا سالها به‌عنوان ساز اصلی در اجراهای زنده از آنها استفاده کرد. اما با این وجود، توجه داشته باشید که در زمان ارتقاء و یا بازسازی چنین گیتاری، باید صدا و حس‌وحال آن در همان حالت اولیه را نیز بپسندید؛ زیرا یک ساز در نهایت هویت اولیه خود را حفظ می‌کند و برای مثال، هرچقدر هم که بر روی یک گیتار لس پال (Les Paul) ارزان‌قیمت از برند اپیفون کار کنید و آن را ارتقاء دهید، احتمالاً نمی‌توانید آن را به یک نمونه کاستم شاپ از گیبسون (Gibson) تبدیل کنید!
همچنین فراموش نکنید که گیتار موردنظرتان در حالت اولیه نیز باید صدا و کیفیتی خوب داشته باشد؛ زیرا در غیر این صورت، احتمالاً زمان و هزینه بسیاری نیاز است تا یک ساز خوب از آن بسازید!
ارتقاهایی برای بهبود کیفیت نوازندگی
اگر گیتاری دارید که صدای آن کاملاً خوب است اما کیفیت نوازندگی آن می‌تواند بهتر شود، پیشنهاد ما این است که به دنبال ارتقای آن با قطعاتی بهتر باشید. تغییراتی ساده در ساختار گیتار همچون نصب یک بریج یا نگهدارنده سیم قابل تنظیم، بلوک‌های سستین سنگین یا دکمه‌های استرپ قفل‌شونده، همگی پروژه‌هایی ساده، نسبتاً کم‌هزینه و بازگشت‌پذیر هستند که می‌توانید خودتان آنها را در خانه انجام دهید.
برخی از اوقات، حتی تعویض یک ناب کنترلی با یک نمونه که چرخاندن آن در حین نوازندگی آسان‌تر است، می‌تواند ارتقایی قابل ملاحظه در حس نوازندگی یک گیتار الکتریک داشته باشد و نوازندگی بسیار لذت‌بخش‌تری را برای شما رقم بزند. چنین تغییراتی به‌آسانی و با استفاده از یک الی دو ابزار ساده، توسط خود شما در خانه قابل انجام هستند؛ اما تغییراتی پیشرفته‌تر نظیر تعویض نات یا سدل، نصب تیونرهای جدید، تغییر سیم‌کشی، نصب نوعی جدید از بریج همچون بیگزبی (Bigsby) بدون بخش ویبرامیت (Vibramate) و برنامه‌ریزی سوییچ‌های جدید و سیم‌کشی آنها، کارهایی هستند که بهتر است انجام آنها را به یک تعمیرکار حرفه‌ای و مجرب گیتار بسپارید. همچنین این تغییرات می‌توانند صدا و عملکرد ساز شما را به‌شکلی غیرمنتظره تغییر دهند و در صورتی که از عملکرد ساز خود رضایت دارید و می‌خواهید تنها آن را کمی بهبود دهید، آنها را چندان توصیه نمی‌کنیم. به‌علاوه، در چنین تغییراتی، توصیه می‌کنیم به بودجه خود توجهی ویژه داشته باشید و از آنجا که برخی از آنها بازگشت‌ناپذیر هستند، بهتر است که پیش از انجام آنها، تغییرات صوتی و عملکردی که احتمالاً در گیتارتان رخ خواهد داد را با دقت پیش‌بینی کنید.
ارتقای پیکاپ‌ها
در حالی که بسیاری از تغییرات ذکرشده در بخش قبلی که با هدف تغییر حس نوازندگی انجام می‌شوند، تأثیری ملموس در صدای ساز نیز دارند، اما هیچ چیز نمی‌تواند صدای یک گیتار الکتریک را به اندازه تعویض پیکاپ‌های آن دگرگون کند. این امر در مورد گیتارهای آکوستیک پیکاپ‌دار نیز صدق می‌کند و نصب یک پیکاپ باکیفیت‌تر یا متفاوت می‌تواند ماهیت صوتی آنها را به‌شکلی مشهود تغییر دهد و صدایی بهتر و شفاف‌تر به آنها ببخشد.
با این که تعویض پیکاپ در گیتار در اکثر موارد، یک پروسه آسان و بازگشت‌پذیر است، اما یک پیکاپ باکیفیت می‌تواند قیمتی بالا داشته باشد و همچنین در صورتی که نمی‌خواهید خود آن را انجام دهید، برای اجرت نصب آن توسط یک تعمیرکار گیتار نیز باید مبلغی جداگانه را در نظر بگیرید. تعمیرکاران گیتار معمولاً مبلغی نسبتاً قابل توجه را به‌عنوان اجرت تعویض پیکاپ دریافت می‌کنند و به همین دلیل، اگر از عملکرد پیکاپ موردنظر خود مطمئن نیستید، بهتر است که این مبلغ را صرف نصب یک پیکاپ جدید بر روی سازتان نکنید. همچنین اگر از نگه داشتن ساز خود اطمینان ندارید و ممکن است بخواهید آن را در آینده‌ای نزدیک بفروشید نیز بهتر است فکر تعویض پیکاپ‌های آن را از سر خود بیرون کنید.
اما اگر خود تعویض پیکاپ‌های گیتار را بلد باشید که البته کاری آسان است و یادگیری آن تنها نیازمند تماشای چند ویدیو در اینترنت است، می‌توانید بدون هیچ هزینه‌ای و هر وقت که می‌خواهید، پیکاپ‌های ساز خود را با نمونه‌هایی بهتر جایگزین کنید و به این شکل، گیتار خود را به‌آسانی ارتقاء دهید. همچنین با این مهارت، شما می‌توانید در صورت نیاز به فروش گیتار خود، پیکاپ‌های قبلی آن را بر روی آن متصل کنید و پیکاپ‌های ارتقایافته را برای خود نگه دارید تا در ساز بعدی‌تان مورد استفاده قرار دهید.
اما باید بدانید که یافتن یک پیکاپ مناسب و باکیفیت، دشوارتر از نصب آن است و نیازمند تحقیقاتی بسیار است! در واقع، همانطور که هر گیتار الکتریک از لحاظ صدا با نمونه دیگر متفاوت است، پیکاپ‌ها نیز طبیعتاً هر یک ماهیت صوتی مختص خود را دارند و ممکن است که ترکیب صدای آنها با صدای بدنه ساز شما، آن چیزی نباشد که فکرش را می‌کرده‌اید و از نصب آنها بر روی ساز خود پشیمان شوید! از این رو، پیشنهاد می‌کنیم که پیش از انتخاب و خرید پیکاپ گیتار، در زمینه عملکرد آن بر روی ساز خود تحقیق کنید و از همگامی آنها اطمینان حاصل کنید.
کسب سود با ارتقای گیتارهای ارزان‌قیمت
اگر شما نیز یک گیتاریست هستید، مطمئناً حداقل یک بار رؤیای خرید یک گیتار ارزان قیمت، ارتقای آن به یک ساز باکیفیت‌تر و فروش آن با سودی هنگفت را در سر پرورانده‌اید! در این صورت، باید بگوییم که متأسفانه چنین فکری، صرفاً می‌تواند یک رؤیا باقی بماند؛ زیرا به‌جز نمونه‌هایی معدود، همچون محصولاتی رایج و رند از برندهایی مشهور همچون فندر، اسکوایر، گیبسون و اپیفون، فروش گیتار دست دوم، خصوصاً یک نمونه تغییریافته، می‌تواند کاری دشوار باشد و احتمالاً از خیر آن خواهید گذشت!
در واقع، گیتاری از برندهایی همچون ال‌تی‌دی، اسکوایر و اپیفون حتی اگر صدایی فوق‌العاده داشته باشد و به قطعاتی بسیار باکیفیت نظیر پیکاپ‌های کاستم و بریج دست‌ساز نیز تجهیز شده باشد، باز هم سازی میان‌رده یا مبتدی به شمار می‌آید و قرار نیست که با قیمت‌هایی بالا، همچون قیمت گیتارهای گیبسون یا ای‌اس‌پی (ESP) به فروش برسند. علاوه بر این، ایجاد تغییرات و ارتقاهایی بازگشت‌ناپذیر و کلی در این سازها، فروش آنها با قیمتی مناسب را دشوارتر نیز می‌کند و همچنین باعث بروز محدودیت برای صاحب بعدی آن ساز نیز می‌شود. در نتیجه، پیشنهاد می‌کنیم پول خود را صرفه‌جویی کنید و آن را صرف سازی کنید که آن را همانگونه که هست می‌پسندید و تنها اگر علاقه‌ای بسیار به آن پیدا کردید، آن را به‌شکلی منطقی و برای استفاده خود ارتقاء دهید.
در نهایت، اگر می‌خواهید گیتاری بسازید که برای شخص شما جذاب است و قصد دارید آن را برای خود نگه دارید، می‌توانید هر کاری که می‌خواهید با آن انجام دهید. اگر تغییرات مدنظرتان باعث می‌شوند که سازتان حس و کیفیت نوازندگی بهتری به شما ارائه کند و صدای لذت‌بخش‌تری نیز تولید کند، پس می‌توان گفت که این تغییرات ارزش هزینه و دردسر خود را دارند. اگر به دنبال یک ارتقای سریع و آسان برای تبدیل گیتار خود به یک ساز باکیفیت‌تر هستید، باید یک بودجه مشخص را برای این ارتقاها در نظر بگیرید و از آن فراتر نیز نروید. همچنین، اگر به دنبال خرید و فروش گیتار و کسب سود از این راه هستید و می‌خواهید با ارتقای گیتارهای ارزان‌قیمت و فروش آنها، درآمدی برای خود دست و پا کنید، به یاد داشته باشید که سلیقه تمامی افراد مشابه با یکدیگر نیست و از این رو، سعی کنید این ارتقاها را به امن‌ترین و استانداردترین شکل ممکن انجام دهید. در واقع، بکوشید از ایجاد تغییرات ظاهری و فنی عجیب‌وغریب در گیتاری که می‌خواهید بفروشید، پرهیز کنید تا در زمان فروش آن دچار مشکل نشوید!
امیدواریم که با این مطلب، توانسته باشیم به شما در تصمیم‌گیری درباره ارتقای گیتارتان کمک کرده باشیم و بتوانید با مطالعه آن، با دانشی بیشتر به ارتقای ساز خود و ایجاد تغییرات در آن بپردازید.
آیا شما تا به حال قطعاتی از ساز خود را با یک نمونه متفاوت یا بهتر جایگزین کرده‌اید؟ این قطعه چه بخشی از ساز بوده است و آیا از این تصمیم و تغییری که به دنبال آن در عملکرد سازتان ایجاد شده است، رضایت دارید؟ از شما دعوت می‌کنیم که پاسخ خود به این سوالات را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید.
منبع: Reverb
نویسنده: James M. Brill
مترجم: امیر تولی