گنجینه‌های پنهان: معرفی چند میکروفون کلاسیک گمنام اما بسیار باکیفیت

به عقیده بسیاری از موزیسین‌ها و مهندسین صدا، میکروفون‌های قدیمی و کلاسیک، هویتی خاص و توصیف‌ناپذیر دارند که آنها را به وسایلی جذاب‌تر نسبت به میکروفون‌های مدرن تبدیل می‌کنند. کافیست نگاهی به مجموعه میکروفون‌های یک استودیوی حرفه‌ای بیندازید تا با چندین میکروفون کلاسیک از دهه‌ها قبل، همچون Neumann U47 ،AKG C12 و RCA 44B روبرو شوید. این میکروفون‌ها اکنون چندین دهه است که تولید نمی‌شوند و به دنبال تقاضای بسیاری که برای آنها در بازار وجود دارد، به‌ وسایلی کمیاب و گران‌قیمت تبدیل شده‌اند. آهنگسازان، مهندسین صدا، صاحبان استودیو، موزیسین‌ها و کلکسیونرها، معمولاً اقبالی بسیار زیاد به این دسته از میکروفون‌ها نشان می‌دهند و آنها را گنج‌هایی پنهان در دنیای تجهیزات استودیویی می‌دانند؛ در حالی که افراد معمولی، این قبیل تجهیزات را وسایلی منسوخ و قدیمی می‌دانند که استفاده از آنها در دنیای امروزی، توجیه چندانی ندارد و اصلاً حاضر به پرداخت مبالغ هنگفت برای خرید میکروفون‌های قدیمی نیستند.

اما اگر کمی وارد دنیای میکروفون‌ها شوید و دانشی کلی درباره این وسیله کسب کنید، متوجه می‌شوید که با وجود پیشرفت چشمگیر فناوری ضبط صدا در طی یک قرن گذشته و ظهور تجهیزات و ابزارهایی که پیش از این حتی قابل تصور نیز نبوده‌اند، فناوری میکروفون، از سال ۱۹۱۶، یعنی زمان اختراع میکروفون‌های خازنی یا کاندنسر (condenser)، شاهد پیشرفت چشمگیری نبوده است و آنچه امروز در بازار به‌صورت نو قابل خریداری است، در ساختار خود، شباهتی قابل توجه به میکروفون‌هایی دارد که دهه‌ها پیش تولید می‌شده‌اند. جالب است بدانید که حتی برخی از میکروفون‌های جدید گران‌قیمت و محبوب نیز با هدف بازآفرینی و شبیه‌سازی مدار و عملکرد میکروفون‌های قدیمی طراحی شده‌اند و به عقیده بسیاری از متخصصین، هنوز هم بخش عمده‌ای از محصولات تولیدشده در دهه پنجاه الی هفتاد میلادی، اوج کیفیت و فناوری میکروفون را به نمایش می‌گذارند.

اما اگر میکروفون‌های وینتج تا این حد محبوب هستند، چرا هنوز هم بسیاری از موزیسین‌ها و مهندسین صدا، به سراغ آنها نمی‌روند و میکروفون‌های مدرن را خریداری می‌کنند؟ یکی از مهم‌ترین دلایل این امر، بالا بودن قیمت میکروفون‌های وینتج است. همانطور که اشاره شد، بدیهی است که میکروفون‌های وینتج به دنبال عدم تولید در چند دهه گذشته، همچون هر وسیله قدیمی کمیاب و محبوبی، روز‌به‌روز گران‌تر می‌شوند و به نظر می‌رسد که هیچ سقفی نیز برای قیمت آنها وجود ندارد. اما هنوز هم میکروفون‌هایی پیدا می‌شوند که با برخی از محبوب‌ترین میکروفون‌های وینتج موجود در بازار هم‌دوره هستند و همان هویت جادویی را ارائه می‌کنند، اما به دلایلی به شهرت نمونه‌های محبوب دست نیافته‌اند و می‌توان آنها را با قیمتی بسیار مناسب خریداری کرد. در این مطلب، قصد داریم برخی از این میکروفون‌ها را به شما معرفی کنیم تا تجربه درخشان استفاده از یک میکروفون وینتج برای شما آسان‌تر شود.

RCA BK-5A/BK-5B

در دهه پنجاه میلادی، برنامه‌های تلویزیونی درباره غرب وحشی کشور آمریکا به اوج محبوبیت خود رسیده بودند و شبکه‌های متفاوت مکرراً نمونه‌هایی جدید از این برنامه‌ها را تولید و پخش می‌کردند. در همین دوران، شرکت بزرگ و چندوجهی آرسی‌ای (RCA)، تولیدکننده چندی از مهم‌ترین تجهیزات صوتی در تاریخ و ابداع‌کننده اتصال صوتی RCA، به‌تازگی زیرمجموعه تلویزیونی خود را راه‌اندازی کرده بود، اما در پروسه ضبط برنامه برای شبکه تلویزیونی خود، از عملکرد و کیفیت صدای میکروفون‌های کاندنسر و ریبون (ribbon) موجود در ضبط صداهای دارای شدت بالا رضایت نداشت. به‌ بیان دقیق‌‌تر، این میکروفون‌ها نمی‌توانستند صدای شلیک گلوله و صداهای مشابه را به‌شکلی تمیز و با تمام قوا ضبط کنند و RCA معتقد بود همین امر، از گیرایی برنامه‌های تلویزیونی‌اش می‌کاهد! در نتیجه، این شرکت تصمیم گرفت تا چند میکروفون ریبون اختصاصی را برای ضبط صدای برنامه‌های تلویزیونی خود بسازد و بدین نحو، میکروفون‌های BK-5A و BK-5B متولد شدند.

BK-5A و BK-5B در واقع میکروفون‌هایی از نوع ریبون با الگوی قطبی همه‌جهته بودند که به لطف برخورداری از مانع آکوستیک در پشت دیافراگم خود و محافظ‌هایی از جنس پارچه و فلز توری در بخش جلویی آن، می‌توانستند صدای شلیک یک گلوله کالیبر ۳۸ را در فاصله چند سانتی‌متری به‌خوبی تحمل کنند و آن را به‌شکلی تمیز و با حجم کامل ضبط کنند.

نیم قرن پس از این، آهنگسازان و موزیسین‌ها این میکروفون‌ها را مجدداً کشف کردند و از آنها به‌عنوان یک سلاح سری و کاربردی برای ضبط صدای امپلیفایر گیتار بهره گرفتند. ماهیت صوتی متمرکز و شفاف BK-5A و BK-5B در ترکیب با تحمل فوق‌العاده‌شان در زمینه شدت صدا، آنها را به میکروفون‌هایی بی‌نقص برای ضبط صداهای بلند تبدیل کرده است و از این رو می‌توان حتی امروز نیز آنها را در بسیاری از استودیوها، در روبروی امپلیفایر گیتار مشاهده کرد.

BK-5A و BK-5B میکروفون‌هایی به‌کلی متفاوت از مدل‌های مشهورتر مشابه از RCA، یعنی ۴۴B و ۷۷D بودند و می‌توان گفت که میکروفون‌هایی تخصصی‌تر، برای استفاده در شرایطی بسیار خاص به شمار می‌رفتند. اما دوام فوق‌العاده و زیبایی و شکوه وینتج این میکروفون‌ها در کنار قیمت پایین‌ترشان از نمونه‌های ۴۴B و ۷۷D، آنها را به گزینه‌هایی بسیار ارزنده برای افرادی تبدیل می‌کنند که به دنبال تجربه عملکرد بی‌نظیر میکروفون‌های وینتج هستند اما نمی‌خواهند مبالغی هنگفت را برای خریداری نمونه‌های مشهور این میکروفون‌ها هزینه کنند.

شایان ذکر است با وجود اینکه BK-5A و BK-5B از لحاظ ظاهری کاملاً با یکدیگر مشابه هستند و هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند، اما مدل B از پاسخ‌دهی فرکانسی وسیع‌تر (هم در محدوده فرکانسی‌ تربل و هم بیس) برخوردار است.

Neumann KM85i

میکروفون‌های سری KM8x شرکت آلمانی نویمن (Neumann) نیز سال‌هاست که به لطف صدای شفاف و طبیعی خود، از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای ضبط موسیقی ارکسترال و آکوستیک به شمار می‌روند و می‌توان آنها را معمولاً در استودیوهای معتبر و استیج‌های ضبط موسیقی ارکسترال مشاهده کرد.

مدل KM85i از این سری که حرف i در نام آن به معنای برخورداری از پورت XLR است و به‌طور خاص برای صادرات به ایالات متحده ساخته شده است، در واقع میکروفونی کاملاً مشابه با KM84i است و تقریباً در تمامی اجزای ساختاری خود، هیچ تفاوتی با آن ندارد؛ با این تفاوت که یک فیلتر کاهش بیس در آن تعبیه شده است.

در حالی که این فیلتر های-پس داخلی و دائمی باعث می‌شود Neumann KM85i در ضبط صدای منابع صوتی با فاصله زیاد، عملکردی در سطح KM84i نداشته باشد، اما همین ویژگی می‌تواند در ضبط صداهایی نزدیک، بسیار کاربردی باشد.

همانطور که احتمالاً می‌دانید، اثر مجاورت یا همان پراکسیمیتی افکت (proximity effect)، پدیده‌ای ذاتی در میکروفون‌های تک‌جهتی است که با کاهش فاصله با منبع صدا رخ می‌دهد و به دنبال آن، محدوده فرکانسی بیس در منابع صوتی نزدیک با شدتی بیش از معمول ضبط می‌شود. همین امر نیز باعث می‌شد که میکروفون نویمن KM84i به دلیل عدم برخورداری از یک فیلتر لو-کات یا همان های-پس، در ضبط صداهایی نزدیک، فرکانس بیس را با شدتی بیش‌ازحد ضبط کند و به این شکل، گزینه‌ای چندان‌ ایده‌آل برای این کاربری نباشد.

اما در نقطه مقابل، KM85i به دلیل برخورداری از فیلتر های-پس،، در ضبط صداهای نزدیک شفافیتی مثال‌زدنی دارد و می‌تواند صدای سازها و وکال در فاصله کم را با کیفیتی عالی ضبط کند. همین ویژگی نیز این میکروفون را به گزینه‌ای عالی برای ضبط صدای اسنر درام تبدیل می‌کند. شما می‌توانید برای تجربه بهینه‌ترین عملکرد این میکروفون در ضبط صدای اسنر درام و جلوگیری از بروز دیستورشن در سیگنال ضبط‌شده، پد ده دسی‌بلی آن را فعال کنید تا حساسیت آن کاهش یابد و صدای شدید اسنر به‌شکلی شفاف‌تر در آن ضبط شود. اما حتی بدون این قابلیت نیز احتمالا این میکروفون می‌تواند صدای اسنر درام کیت شما را به‌شکلی بسیار شفاف و جذاب ضبط کند.

البته علاوه بر اسنر درام، می‌توان از نویمن KM85i برای ضبط تقریباً تمامی صداهای نزدیک، از جمله صدای گیتار آکوستیک، وکال و هر صدای مشابه دیگر نیز بهره گرفت و اگر قصد خرید میکروفون برای هر یک از این موارد را دارید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً KM85i را مد نظر داشته باشید.

Microtech Gefell MV692/UM70

وقایع خشن و غم‌انگیز جنگ جهانی دوم باعث شد که جورج نویمن (Georg Neumann) تصمیم بگیرد خانه و زندگی و کمپانی خود را از برلین به شهر کوچک گفل (Gefell) منتقل کند. گفل، شهری سبز و دست‌نخورده در شمال شرقی برلین بود که با وجود فاصله تنها ۳۰۰ کیلومتری خود با برلین، از درگیری‌های شدید جنگ جهانی مصون مانده بود. جورج با نقل مکان به این شهر، بلافاصله یک کارخانه نخ‌ریسی را تغییر کاربری داد و به وسایل موردنیاز خود تجهیز کرد تا تولید مجموعه میکروفون‌های کاندنسر نویمن را در آن مجدداً آغاز کند. این کارخانه جدید، میکروتک گفل (Microtech Gefell) نام گرفت.

شرکت نویمن در سال ۱۹۴۸ و پس از پایان جنگ جهانی دوم، به برلین بازگشت و مسیر خود را در کارخانه اولیه نویمن ادامه داد. اما انبوهی از تجهیزات ساخت میکروفون در کارخانه واقع در شهر گفل باقی ماند تا این کارخانه نیز بتواند به ساخت میکروفون و تجهیزات مربوط به آن، از جمله کپسول افسانه‌ای M7 ادامه دهد.

مدل MV692/UM70 از میکروتک گفل به‌عنوان یک میکروفون همه‌فن‌حریف در استودیو شناخته می‌شود و نسخه‌های جدیدتر آن را امروزه می‌توان در بسیاری از استودیوهای معتبر و مشهور در سراسر دنیا مشاهده کرد.

بدنه سالید استیت MV692 با الهام از ساختار ماژولار چندی از مدل‌های مشهور تولیدشده در دهه چهل الی شصت میلادی توسط نویمن طراحی شده است و می‌تواند همانند آنها، میزبان چند نوع کپسول گوناگون باشد. در واقع، کپسول در این میکروفون به‌وسیله چند پیچ به آن متصل شده است و به‌گونه‌ای ساخته شده که می‌توانید آن را به‌آسانی از میکروفون جدا کنید و با یک کپسول دیگر جایگزین کنید.

تمامی کپسول‌هایی که نویمن یا همان میکروتک گفل برای استفاده با MV692 طراحی کرده بود، بی‌نقص و بسیار باکیفیت بودند و هر یک برای یک کاربری خاص مناسب‌تر بودند؛ اما کپسول موسوم به UM70 این میکروفون (که در واقع همان کپسول M7 به‌کار رفته در میکروفون‌های افسانه‌ای همچون U47 و M49 است)، محبوب‌ترین کپسول میکروتک گفل بود و امروز نیز به لطف قابلیت تغییر الگوی قطبی و تن لطیف و ابریشمی خود، هنوز از محبوبیت بسیاری در میان قشری خاص از مهندسین صدا برخوردار است.

اما سوال این است که آیا این میکروفون صدایی شبیه به U47 تولید می‌کند؟ خیر! اما این بدین معنا نیست که Microtech Gefell MV692 یک میکروفون بد است یا به هر دلیل از U47 عملکردی ضعیف‌تر دارد؛ بلکه تنها یک میکروفون متفاوت است. رنگ صدای دلچسب، اندازه جمع‌و‌جور و قابلیت تغییر ماهیت صوتی و کاربری با نصب کپسول‌های مختلف، شخصیتی متفاوت به MV692 بخشیده‌اند و آن را به یک میکروفون کاربردی و جذاب تبدیل کرده‌اند که می‌تواند به‌خودی‌خود و بدون مقایسه با میکروفون‌های وینتج دیگر، وسیله‌ای بسیار ارزنده باشد.

در حالی که بسیاری از نسخه‌های اولیه MV692 توانایی پشتیبانی از فناوری فانتوم پاور ۴۸ ولت را نداشته‌اند، اما امروزه اکثر نمونه‌های آن، توسط خود شرکت میکروتک گفل یا متخصصین ثالث این حوزه، به‌گونه‌ای به‌روزرسانی و ارتقاء داده شده‌اند که می‌توانند از این فناوری به‌خوبی میزبانی کنند و به دنبال همین امر، می‌توان از آنها همچون هر میکروفون کاندنسر دیگری، در استودیو بهره گرفت.

شایان ذکر است که MV692 در حدود سال ۲۰۱۰، به‌شکلی محدود و در بازه زمانی کوتاه مجدداً در خط تولید میکروتک قرار گرفت و همین امر نیز باعث شده است که دسترسی به آن از برخی دیگر از میکروفون‌های وینتج آسان‌تر باشد. همچنین یک نسخه غیرماژولار نیز از این میکروفون با کپسول M7 به نام UM70 و یک نسخه بدون ترانسفورمر از آن با ساختاری مدرن‌تر موسوم به UMT70 نیز توسط میکروتک به تولید رسیده است که آنها نیز با قیمت مناسب و عملکرد بسیار نزدیک خود به نمونه اصلی‌شان، می‌توانند گزینه‌هایی جذاب برای افرادی باشند که می‌خواهند زیبایی صدای MV692 را تجربه کنند، اما بودجه کافی برای خرید نمونه اصلی آن را در اختیار ندارند.

Beyerdynamic M500

M500 از شرکت آلمانی بیرداینامیک (Beyerdynamic)، در دنیای میکروفون‌های ریبون وینتج یک مورد استثنایی است؛ زیرا برخلاف میکروفون‌های ریبون قدیمی، اندازه‌ای کوچک و وزنی سبک دارد و همچنین از شدت خروجی نسبتاً بالایی نیز برخوردار است که در کمتر میکروفون ریبونی در دهه‌های گذشته قابل دستیابی بوده است.

بیرداینامیک M500 پاسخ‌دهی نسبتاً تهاجمی و برجسته‌ای در محدوده فرکانسی تربل دارد و الگوی قطبی‌ هایپرکاردیوید (hypercardioid) این میکروفون، دقتی فوق‌العاده در دریافت صدا و دفع اصوات پیرامون به آن بخشیده است. به همین دلیل، می‌توان حتی با قرار دادن این میکروفون با فاصله از منبع صوت، صدا را به‌شکلی متوازن، همراه با تربلی تمیز و بدون نشتی صدای عناصر پیرامون موجود در محیط (همچون امپلیفایرها و سازهای دیگر) ضبط کرد.

این ویژگی‌ها، M500 را به ابزاری فوق‌العاده برای ضبط صدای سازهای بادی برنجی، امپلیفایرهای گیتار و سازهای آکوستیک تبدیل می‌کنند و همچنین استفاده از آن به‌عنوان یک میکروفون اورهد برای ضبط صدای درامز را نیز ممکن می‌سازند.

علاوه بر اینها، Beyerdynamic M500 به یک پاپ فیلتر داخلی نیز مجهز است که امکان استفاده از آن به‌عنوان یک میکروفون دستی یا هندهلد (handheld) برای ضبط وکال را نیز فراهم می‌کند. چنین امکانی در کمتر میکروفون ریبونی در دنیا وجود دارد و باعث می‌شود که بتوان از این میکروفون در بازه‌ای بسیار وسیع از شرایط، شبیه به یک میکروفون داینامیک سرسخت استفاده کرد و کماکان از مزایای صوتی کپسول ریبون آن نیز بهره‌مند شد.

M500 شهرتی کمتر از خویشاوند محبوب خود، یعنی M160 دارد و از این رو، قیمت آن بسیار پایین‌تر از تصور شما است. با این وجود، ماهیت صوتی این میکروفون بسیار شبیه به M160 است و اگر می‌خواهید صدای آن میکروفون افسانه‌ای را در استودیوی خود تجربه کنید اما نمی‌خواهید مبالغ هنگفتی را برای تصاحب آن پرداخت کنید، M500 گزینه‌ای فوق‌العاده برای شما خواهد بود.

امیدواریم که از مطالعه این مطلب لذت برده باشید و اگر به دنبال خرید میکروفون وینتج هستید، بتوانید یک نمونه مناسب از آنها را با قیمتی قابل دسترس برای خود خریداری کنید و از عملکرد آن در ضبط صدا بهره‌مند شوید.

آیا شما تجربه کار با هیچ‌یک از میکروفون‌های معرفی‌شده در این مطلب را دارید؟ در این صورت، عملکرد آن چگونه بوده است و آیا از صدای آن در ضبط‌های خود رضایت داشته‌اید؟ میکروفون موردعلاقه شما چه مدلی است و چرا به آن علاقه‌مند هستید؟ از شما دعوت می‌کنیم که پاسخ خود به این سوالات را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید.

منبع: Reverb
نویسنده: Sean Eldon Qualls
مترجم: امیر تولی