آموزش, مقالات, مقالات گیتار, مقالات گیتار الکتریک
۵ آهنگ مشهور برای تمرین ریتم مخصوص گیتاریست‌های مبتدی
آبان
برخی از نوازندگان گیتار معمولاً علاقه چندانی به انجام تمرینات مربوط به زمان‌بندی و ریتم ندارند و سعی می‌کنند تا حد ممکن، از آنها دوری کنند. اما اگر شما نیز یک گیتاریست هستید و چنین حسی به این تمرینات دارید، باید بدانید که شم ریتمیک، یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که یک موزیسین باید از آن برخوردار باشد و بهبود آن می‌تواند تأثیری مستقیم و مشهود در کیفیت نوازندگی شما داشته باشد.
شاید با خود بگویید «من که درامر نیستم! پس شم ریتمیک به چه دردم می‌خورد؟» در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که درک کامل مؤلفه زمان‌بندی و ریتم، مهارتی است که گیتاریست‌ها نیز باید همچون هر موزیسین دیگری، بر آن تسلط کامل داشته باشند و به همین دلیل، در آموزش گیتار تأکید بسیاری بر آن می‌شود.
آیا تابه‌حال برایتان پیش آمده است که به نوازندگی گیتار فردی دیگر گوش کنید و با وجود اینکه نمی‌توانید ایرادی در تکنیک آن بیابید، حس کنید که صدای ساز او کمی شلخته است؟ به احتمال زیاد این حس به این دلیل در شما شکل گرفته است که نوازندگی آن فرد، از لحاظ ریتمیک ایراداتی دارد و او باید روی مهارت‌های زمان‌بندی خود بیشتر تمرین کند. نکته دیگر نیز این است که بسیاری از گیتاریست‌ها، در فرایند یادگیری، آهنگ‌های مشهور را به‌گونه‌ای می‌نوازند که انگار قرار است همچون انجام یک کار اداری، یک لیست از این آهنگ‌ها را تیک بزنند! در واقع، هدف این افراد از نواختن آهنگ‌های معروف، تنها گذر کردن از آنهاست و این رویکرد باعث می‌شود که حسی در نواختن آنها به خرج ندهند و توجهی نیز به فراز و نشیب آنها نداشته باشند.
اما بهترین راه برای بهبود شم ریتمیک در نوازندگی گیتار چیست و چگونه می‌توان آن را پرورش داد؟ یکی از بهترین روش‌های این کار، تمرین نواختن آهنگ‌های مختلف با ریتم‌های متفاوت و چالش‌برانگیز است. چنین تمرینی، هم لذت نوازندگی را به شما ارائه می‌کند و هم کمک شایانی به پرورش شم ریتمیک شما خواهد کرد.
در این مطلب، قصد داریم پنج آهنگی که نواختن آنها می‌تواند در ارتقای درک ریتمیک و زمان‌بندی شما بسیار مفید باشد را معرفی کنیم و هر یک آنها را نیز به‌شکلی اجمالی مورد بررسی قرار دهیم.
ما سعی داشته‌ایم تا در روند انتخاب، آهنگ‌هایی از سبک‌های مختلف را جمع‌آوری کنیم تا موزیسین‌ها با هر سلیقه‌ای، از نواختن آنها حداکثر لذت را ببرند. همچنین در تمامی این آهنگ‌ها، ظرایفی همچون ریتم‌های توقف‌دار و ریتم‌های بسیار سریع وجود دارد که نواختن صحیح آنها تأثیری مثبت در مهارت‌های شما به‌عنوان یک موزیسین خواهد داشت.
۱- Wipe Out از The Venturers
اولین مورد فهرست ما، یک آهنگ کلاسیک و مشهور در سبک سرف راک (surf rock) از گروه موسیقی ونچررز (The Venturers) است. اکثر افراد در زمان نواختن این اثر، بیشتر به بخش ریف آن توجه می‌کنند؛ اما بخش‌های بسیار مهم‌تری نیز در این آهنگ وجود دارد که گیتاریست‌ها با توجه به آنها، می‌توانند نکات بسیار بنیادینی را بیاموزند.
Wipe Out به‌جز بخش اینتروی کمی ترسناک خود که بر پایه وکال ساخته شده است، یک آهنگ بی‌کلام است و محور اصلی آن، یک توالی آکوردی شامل آکوردهای فواصل اول، چهارم و پنجم گام دو ماژور (C) است. با رسیدن به کورس، باید هر یک از این آکوردها را در فواصل زمانی مختلف بنوازیم. این سه آکورد، در واقع آکوردهای دو ماژور (C)، فا ماژور (F) و سل ماژور (G) هستند.
هر یک از این آکوردها، در ضرب اول پایان هر میزان زوج آهنگ نواخته می‌شوند. در واقع، برای نواختن این آکوردها با ریتم صحیح، باید در ضرب اول، پیش از شمردن هشت ضرب (دو میزان)، پیش از آکورد بعدی، شروع به نواختن آنها کنید. توجه به این نکته، به آگاهی شما از ریتم کل آهنگ کمکی شایان خواهد کرد و در کل نیز تأثیری مثبت در درک ریتمیک شما خواهد داشت.
به‌طور خلاصه، می‌توان گفت که Wipe Out بر پایه سه آکورد بسیار ساده اما زمان‌بندی و ریتمی پیچیده ساخته شده است و نواختن آن، نیاز به تمرکز قابل توجهی دارد. در صورتی که می‌خواهید مهارت خود را در نوازندگی گیتار پرورش دهید، توصیه می‌کنیم حتماً نواختن این آهنگ را امتحان کنید.
برای اینکه تنی مشابه با صدای گیتار نوازنده گروه The Venturers به دست آورید، پیشنهاد می‌کنیم از یک استرتوکستر (Stratocaster) استفاده کنید. این گیتار الکتریک، ستاره اصلی صحنه موسیقی سرف (surf) بوده است و برای بازآفرینی تن‌های جذاب این سبک، بهتر است که بسته به بودجه خود، به سراغ یک نسخه از استرتوکستر بروید.
۲- Edge of Seventeen از Stevie Nicks
حدود یک دهه در زمان به جلو سفر می‌کنیم و به دوران اوج شهرت موزیسین خلاق، استیوی نیکس (Stevie Nicks) و آهنگ Edge Of Seventeen از او می‌رسیم. ریف این آهنگ، از آن دسته ریف‌هایی است که در وهله اول، نواختن آن دشوار و گیج‌کننده به نظر می‌رسد؛ اما اگر الگوی ریتمیک این ریف را به‌خوبی درک کنید، متوجه می‌شوید که نواختن آن چندان هم دشوار نیست!
نکته و درس اصلی ریتمیک در نواختن Edge Of Seventeen، نت‌های دولاچنگ آن است. در این آهنگ، شانزده نت کوتاه و سریع، در جای چهار نت سیاه جای داده شده‌اند و برای نواختن آنها، باید چابکی بالایی در دستان خود به خرج دهید.
در نواختن یک میزان متشکل از نت‌های سیاه، باید به این شکل به شمردن ضرب‌ها بپردازید: یک، دو، سه، چهار.
حال اگر این میزان تماماً از نت‌های دولاچنگ تشکیل شده باشد، باید این روش را به‌کار بگیرید: ۱e+a ،۲e+a ،۳e+a ،۴e+a.
در واقع، هر ضرب عادی در این میزان‌ها، به چهار قسمت مساوی تقسیم می‌شود و مجموعاً شانزده نت را در خود جای می‌دهد.
ریف Edge Of Seventeen، با وجود پیچیدگی نسبی ریتمیک خود، تنها از سه نت مختلف تشکیل شده است. برای نواختن این ریف، باید نخست فرت هفتم سیم لا (A) گیتار را بفشارید و به این شکل، یک نت می (E) بنوازید. پس از این، باید روی همین سیم به‌ترتیب نت‌های دو (C) و ر (D) را بنوازید.
همان‌طور که احتمالاً متوجه شدید، انگشت‌گذاری و فرت‌گیری در نواختن این اثر بسیار آسان است؛ اما در اجرای این آهنگ با سرعت کامل، دست پیکینگ شما احتمالاً دچار چالش خواهد شد. از این رو، Edge Of Seventeen را می‌توان نه‌تنها یک درس و تمرین عالی برای پرورش مهارت‌های زمان‌بندی، بلکه تمرینی خوب برای بهبود تسلط به تکنیک آلترنیت پیکینگ (alternate picking) نیز دانست.
۳- House Of The Rising Sun از The Animals
House Of The Rising Sun از گروه موسیقی انیمالز (The Animals)، یک آهنگ افسانه‌ای است که تقریباً هر کسی حداقل یک بار آن را در طول زندگی خود شنیده است! این اثر جدا از زیبایی و شکوه وصف‌ناپذیر خود، تمرینی عالی برای تکنیک‌های مختلف پیکینگ و استرامینگ نیز به شمار می‌رود. اما جالب است بدانید که علاوه بر این موارد، یک درس ریتمیک بسیار مفید نیز در بطن House Of The Rising Sun خفته است!
این آهنگ نسبت به سایر موارد فهرست ما، کسر میزانی کمی متفاوت دارد و بر پایه کسر میزان ۶/۸ ساخته شده است. به عبارت دیگر، در این قطعه، به‌جای وجود چهار نت با فواصلی برابر در هر میزان، دو ضرب تأکیددار قرار می‌گیرد که هر یک از آنها به سه نت چنگ تقسیم شده‌اند. این کسر میزان ویژه، حسی متفاوت از یک کسر میزان عادی همچون ۴/۴ به موسیقی می‌بخشد و می‌توان جریان آن را کمی به حرکت گهواره یا تاب تشبیه کرد.
جالب است بدانید که اکثر آثار موسیقی رایج ایرانی نیز بر پایه همین کسر میزان ساخته شده‌اند و عبارت «شش و هشت» نیز از نام همین کسر میزان، یعنی ۶/۸ برگرفته شده است. هر میزان یک آهنگ با این ریتم را می‌توان به این شکل شمرد: یک دو سه، چهار پنج شش.
اما یادگیری نواختن House Of The Rising Sun چه تأثیری در سواد و مهارت‌های ریتمیک ما به‌عنوان یک گیتاریست دارد؟ یادگیری یک کسر میزان جدید و ویژگی‌های آن، می‌تواند نقشی بسیار مفید در درک شما از ریتم ایفا کند. اما علاوه بر این، نواختن این اثر می‌تواند تمرینی عالی برای نحوه اجرای آکوردهای بنیادینی چون لا مینور (Am)، دو ماژور (C)، ر ماژور (D)، فا ماژور (F) و می هفت (E7) باشد.
۴- Stuck In The Middle With You از Stealers Wheel
در چهارمین آهنگ این مطلب، به کسر میزان معمول ۴/۴ بازمی‌گردیم!
آهنگ شلوغ و بامزه Stuck In The Middle With You از گروه موسیقی استیلرز ویل (Stealers Wheel)، ریتم‌هایی عجیب‌وغریب و ضدضرب در خود دارد که نواختن آنها می‌تواند علاوه بر پرورش چندین وجه مختلف از تکنیک نوازندگی شما، مهارت‌های ریتمیک‌تان را نیز ارتقا دهد.
درس اصلی که در این آهنگ نهفته است، سنکوپ یا سینکوپیشن (syncopation) در ریتم است. اگر بخواهیم این پدیده را به‌شکلی بسیار خلاصه برای شما توضیح دهیم، باید بگوییم یک نت سنکوپ‌شده، خارج از ضرب قدرتمند و اصلی موسیقی قرار گرفته است.
در ورس دوم Stuck In The Middle With You، آکوردهایی در ضرب دوم و بخش «و» در ضرب سوم نواخته می‌شود که ریتمی بسیار جالب به موسیقی می‌بخشند. این تکنیک، به آیس پیک (ice pick) مشهور است و بیشتر در موسیقی موتاون (Motown) شنیده می‌شود.
نواختن این آکوردها در ضرب‌های دو و «و» ضرب سه میزان‌های این اثر به‌یادماندنی، آگاهی شما از ریتم موسیقی را بهبود می‌دهد و همچنین در کنار سایر اصوات موسیقی نیز یک تضاد ریتمیک جذاب ایجاد می‌کند.
برای اینکه این ریتم ویژه و جذاب را به زیباترین شکل آن در ترکیب با آهنگ بشنوید، پیشنهاد می‌کنیم در زمان نواختن این آکوردها، سوییچ انتخاب پیکاپ ساز خود را بر روی موقعیت بریج قرار دهید تا صدایی غالب بر سایر اجزای موسیقی را با گیتار خود تولید کنید. همچنین توصیه می‌کنیم که درست پس از نواختن هر آکورد، بلافاصله سیم‌ها را میوت کنید تا بتوانید صدای گیرا و نافذ گیتار در این آهنگ را به‌شکل دقیق بازآفرینی کنید.
۵- A Message To You Rudy از The Specials
آخرین مورد این مطلب، یک اثر موسیقی شاد و پُرانرژی، به نام A Message To You Rudy، از گروه اسپشالز (The Specials) است. این آهنگ نیز ریتم‌هایی با سینکوپیشن دارد و درس اصلی موجود در آن نیز بر پایه همین مبحث است.
A Message To You Rudy اثری در سبک اسکا (ska) است که امروزه چندان محبوب نیست و شباهت زیادی با سبک رایج‌تر رگی (reggae) دارد. آثار سبک اسکا چند ویژگی تقریباً ثابت دارند که یکی از آنها، آکوردهای نواخته‌شده در ضدضرب هر میزان هستند. در این آهنگ، آکوردها در بخش «و» هر ضرب نواخته می‌شوند؛ در نتیجه برای نواختن صحیح آن، باید از یک تا چهار و با کلمه «و» در میان هر یک از اعداد به شمردن ریتم بپردازید و آکوردها را نه در ضرب‌های اصلی، بلکه در میان آنها بنوازید.
اگر به نواختن گیتار در چنین ریتمی علاقه دارید، می‌توانید از آثار گروه اسپشالز و سبک اسکا فراتر بروید و آن را در آثار هنرمندانی چون مدنس (Madness) و باب مارلی (Bob Marley) نیز بیابید. این شکل و ریتم در نواختن آکوردهای موسیقی، حال‌وهوای آن را به‌کلی دگرگون می‌کند و حس موسیقی اسکا و رگی را به آن می‌بخشد؛ حسی که به هیچ وجه نمی‌توان آن را با هیچ سبک دیگری از موسیقی اشتباه گرفت!
برای اینکه صدای شفاف و غالب گیتار در A Message To You Rudy را به بهترین شکل ممکن بازآفرینی کنید، باید از پیکاپ بریج گیتار الکتریک خود بهره بگیرید. در موزیک ویدئوی این آهنگ، یک گیتار گیبسون لس پال (Gibson Les Paul) مشکی‌رنگ براق و فریبنده به چشم می‌خورد و اگر کمی بیشتر دقت کنید، یک فندر تلکستر (Fender Telecaster) از نوع Thinline نیز در آن مشاهده خواهید کرد! پس احتمالاً آکوردهای این آهنگ نیز به‌وسیله یکی از این دو گیتار نواخته شده است!
نکات نهایی
نواختن تمامی آهنگ‌های معرفی‌شده در این مطلب، می‌تواند علاوه بر رقم زدن تجربه‌ای لذت‌بخش از نوازندگی گیتار برای شما، مهارت‌هایتان در رابطه با ریتم و ضرب موسیقی را نیز بهبود دهد.
اما این به‌شرطی است که تمرین این آثار را به‌صورت اصولی انجام دهید! یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در اجرای این آهنگ‌ها یا هر تمرین ریتم‌محور دیگری مورد توجه قرار گیرد، استفاده از مترونوم است! در واقع، توصیه می‌کنیم که همواره در زمان تمرین، از مترونوم استفاده کنید. این وسیله ساده اما بسیار مفید، می‌تواند با افزایش آگاهی شما از ریتم موسیقی، هر نقصی در زمان‌بندی را به‌سرعت نمایان کند.
نکته دیگری که باید در انجام این تمرینات به آن توجه داشته باشید، سرعت نوازندگی است. در آغاز راه، از نواختن این آهنگ‌ها با سرعت بسیار پایین خجالت نکشید و سعی کنید ابتدا آنها را با سرعتی بسیار پایین، آن‌گونه که کاملاً راحت هستید، بنوازید. نواختن آرام یک قطعه موسیقی در شروع یادگیری آن، درک عمیق‌تر و صحیح‌تری از آن به شما ارائه می‌کند و مسیر پیشرفت شما را هموارتر می‌سازد. نگران نباشید؛ زیرا اگر به‌شکلی صحیح و اصولی به تمرین این قطعات بپردازید، می‌توانید هر هفته سرعت آنها را آرام‌آرام بالا ببرید و پیش از آنکه متوجه شوید، آنها را با سرعت کامل خواهید نواخت!
در پایان، پیشنهاد می‌کنیم که ویدیوی دوقسمتی «آموزش گیتار: اصول ریتم‌نوازی» را نیز تماشا کنید و از نکات اشاره‌شده در آن برای ارتقای مهارت‌های ریتم‌نوازی خود بهره بگیرید:
منبع: GearNews
نویسنده: George Loveridge