آموزش, مقالات, مقالات استودیویی
۵ نکته اساسی درباره ضبط میدانی
نوامبر
تصور کنید که بهترین فیلد ریکوردری را که می‌خواسته‌اید خریداری کرده‌اید و اکنون با در دست گرفتن آن و پوشیدن لباس‌هایی مناسب، عازم طبیعت شده‌اید تا بالاخره ضبط میدانی را به‌شکل جدی آغاز کنید! اما آیا می‌دانید که به‌جز تجهیزاتی باکیفیت و لباس‌هایی مناسب، برای این که بتوانید ضبط میدانی را به‌شکلی حرفه‌ای و با کیفیتی بالا انجام دهید، باید چه تکنیک‌ها و فنونی را به‌کار بگیرید؟
از آنجایی که ضبط میدانی صدا، کاری انتزاعی است، بسیاری بر این باورند که برای انجام این کار، نیاز به استفاده از هیچ‌گونه فن و تکنیک خاصی نیست و تنها کافیست که ریکوردر خود را به محیط مورد نظر ببرید و آن را در حالت ضبط قرار دهید. اما در واقع، نکاتی در مورد ضبط میدانی وجود دارد که با رعایت آنها، می‌توانید صدای محیط مورد نظر خود را به‌شکلی حرفه‌ای‌تر و با کیفیتی بالاتر ضبط کنید. در این مطلب، قصد داریم پنج نکته فنی را ذکر کنیم که می‌توانند ضبط‌هایی بسیار زیباتر را برای شما رقم بزنند.
۱- گوش دادن به صدای محیط از زاویه میکروفون‌ها
شاید شما نیز در فیلم‌ها و سریال‌ها دیده باشید که افراد در هنگام انجام ضبط میدانی، یک هدفون بر روی گوش خود دارند. این صحنه، تنها یک کلیشه برای جدی‌تر به نظر رسیدن کار بازیگر حاضر در فیلم نیست؛ در واقع، استفاده از یک هدفون و شنیدن صدای محیط از زاویه میکروفون‌های ریکوردر، می‌تواند کمکی شایان به شما در تنظیم موقعیت میکروفون‌ها و ضبط صدا به‌شکلی باکیفیت‌تر کند. هدفون یک ابزار اساسی در ضبط میدانی به شمار می‌رود و با استفاده از آن، می‌توانید با شنیدن دقیق‌تر صدای محیط، فضای صوتی محیطی که آن قرار دارید را با دقتی بالاتر ضبط کنید.
بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم که در صورت امکان، بخش اعظم ضبط میدانی خود را با قرار دادن یک هدفون بر روی گوش‌های خود انجام دهید تا آنچه توسط رکوردر در حال ضبط است را به‌شکلی دقیق بشنوید و پایش کنید. همچنین استفاده از هدفون می‌تواند شما را از یکی از دردسرزا‌ترین اصوات طبیعت در یک ضبط میدانی نیز آگاه کند: صدای باد!
در برخی از شرایط، حتی یک نسیم ملایم نیز می‌تواند بخش بیس صدای در حال ضبط را به‌طور کلی احاطه کند و به این شکل، باعث افت مشهود کیفیت صدا شود. همچنین با وجود این که می‌توان در شرایط ویژه، از الگوریتم‌های حذف صدای باد استفاده کرد، اما عملکرد این نرم‌افزارها نیز همیشه بی‌نقص نیست و ممکن است که نتوانند برخی از فرکانس‌های صدای باد را از صدای ضبط‌شده حذف کنند.
تنها موقعیتی که در آن بهتر است از هدفون استفاده نکنید، زمانی است که در یک محیط بسته پرجمعیت قرار دارید و ترجیح می‌دهید که در زمان ضبط صدای این محیط، توجه کسی را به خود جلب نکنید؛ زیرا برخی از افراد نسبت به ضبط شدن بی‌اجازه صدای خود واکنش خوبی نشان نمی‌دهند و بهتر است که از چنین ارتباطی دوری کنید!
۲- تنظیم دقیق شدت صدا
بدیهی است که داینامیک رنج صدای دنیا، واقعاً عظیم است و بسیار فراتر از آن چیزی است که حتی بهترین میکروفون‌ها نیز قادر به دریافت آن به‌شکلی دقیق باشند. پس با توجه به این امر، باید برای دریافت بهینه صدایی چنین عظیم، رکوردر خود را چگونه تنظیم کنیم؟
بهترین توصیه‌ای که می‌توانیم در این شرایط به شما کنیم، این است که تا جای ممکن، هدرومی بیشتر را برای صدای در حال ضبط حفظ کنید و همزمان، توجه کنید که نویز تجهیزاتتان، به بخشی ثابت از صداهای ضبط‌شده شما تبدیل نشود!
پیشنهاد می‌کنیم آن چیزی که قصد ضبط صدای آن را دارید، معیار قرار دهید و در صورت امکان، سعی کنید لول رکوردر خود را نسبت به آن، در میزانی تنظیم کنید که هدرومی در حدود ۱۰ دسی‌بل یا کمی بیشتر برای آن باقی بماند.
ضبط صدای محیط و طبیعت، نوعی ساده از ضبط میدانی است؛ زیرا در این شرایط، اصوات پویایی که ممکن است باعث بروز دیستورشن در صدای در حال ضبط شوند، سوژه مورد نظر شما نیستند و می‌توانید آنها را از صدای نهایی حذف کنید. اما ممکن است که همین اصوات نیز با یک هدروم ده دسی‌بلی، به صداهایی طلایی تبدیل شوند که زیبایی دوچندانی را به صدای ضبط‌شده می‌بخشند و می‌توان از آنها در موقعیت‌هایی گوناگون استفاده کرد.
در ضبط صدای سوژه‌های پویا، نگران این که گین رکوردر خود را در میزانی بیش‌ازحد کم تنظیم کنید، نباشید. حتی در صورتی که صدای ضبط‌شده دچار نویزی محسوس بشود نیز می‌توان آن را به‌آسانی از طریق سیستم‌های حذف نویز از بین برد. اما حذف دیستورشن از سیگنال ضبط‌شده، کاری دشوار و بعضاً غیرممکن است. بنابراین، اگر در تنظیم گین رکوردر خود مطمئن نیستید، پیشنهاد می‌کنیم همواره آن را کمی کمتر از رقم مورد نظر خود تنظیم کنید تا هدرومی بیشتر را برای صدای در حال ضبط باقی بگذارید. همچنین بهتر است که از لیمیترهای داخلی موجود در ریکوردرها و سایر تجهیزات مشابه استفاده نکنید و تنها زمانی آنها را مورد استفاده قرار دهید که به عملکرد آنها اشراف کامل دارید و از اصوات موجود در محیط نیز مطمئن نیستید.
چنین قاعده‌ای درباره فیلترهای لو-پس و های-پس نیز صدق می‌کند و پیش از استفاده از آنها مطمئن شوید که در صدای ضبط‌شده، به فرکانس‌های بسیار پایین و بالایی که توسط آنها حذف می‌شود، نیازی ندارید.
۳- علامت‌گذاری و استفاده از مارکرها در طول ضبط
اکثر ریکوردرهای دستی و قابل حمل موجود در بازار، به کنترل‌هایی برای علامت‌گذاری و افزودن مارکر به صدای در حال ضبط مجهز هستند تا به این شکل، بتوان لحظات مهم در یک فایل صوتی را به‌آسانی پیدا کرد. این قابلیت در تمامی نرم‌افزارهای ضبط موجود در تلفن‌های همراه، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌ها نیز وجود دارد و در ستاپ‌های ضبط با مرکزیت این دستگاه‌ها نیز می‌توان از این قابلیت بهره برد. مارکرگذاری صدای ضبط‌شده، یک امکان کلیدی و بسیار مهم برای افرادی است که قصد دارند به‌شکل جدی به ضبط صدای میدانی بپردازند و می‌تواند در مرحله اول پروسه ادیت و آرشیو‌سازی فایل‌های ضبط‌شده، باعث صرفه‌جویی در زمان شما شود.
یک راه دیگر نیز برای علامت‌گذاری بخش‌هایی خاص از صداهای ضبط‌شده وجود دارد که می‌توان از آن در کنار مارکرها یا به‌عنوان جایگزینی برای آنها استفاده کرد. این راه، کاملاً فیزیکی است و مشابه تکنیک کلاکت زدن در دنیای سینماست. در واقع، شما می‌توانید با تولید اصواتی ناگهانی و بلند، همچون دست زدن یا ضربه زدن به میکروفون، بخش‌هایی خاص از صدای ضبط‌شده، همچون قسمت‌های قابل توجه یا بخش‌هایی از آن که دچار نویز شده‌اند را مشخص کنید تا در زمان مرور دوباره صدا، به‌سرعت آن بخش را پیدا کنید.
گذاشتن یادداشت‌هایی صوتی درباره صدای در حال ضبط، همچون توضیح اتفاقات در حال رخ دادن در محیط و یا نظرات شما درباره اصوات پیرامون نیز می‌تواند راهی بسیار خوب برای درک بهتر و یافتن بخش‌هایی خاص از صدای ضبط‌شده در پروسه بایگانی و ادیت آن باشد و همچنین می‌تواند به شنونده ثالث نیز در درک بهتر اصوات موجود در فایل صوتی شما کمکی شایان کند.
۴- آمادگی دائمی تجهیزات برای ضبط
حتی اگر قصد دارید که صدای محیط را به‌شکلی ساده و کوتاه ضبط کنید، پیشنهاد می‌کنیم ریکوردر خود را تا زمانی که شارژ باتری و ظرفیت فضای ذخیره‌سازی آن اجازه می‌دهد، در حالت ضبط نگه دارید. شما می‌توانید پس از ضبط، بخش‌های اضافه را به‌آسانی از فایل ضبط‌شده حذف کنید؛ اما با ضبط طولانی‌مدت و مداوم صدای محیط، ممکن است که اتفاقات صوتی درجه‌یک و کم‌سابقه‌ای را شکار کنید که ضبط آنها می‌تواند برای شما همچون یافتن یک گنج و یک اکتشاف باشد! در واقع، شما با باقی گذاشتن ریکوردر خود در حالت ضبط در طول کل زمانی که در یک فضا حضور دارید، تله‌ای فعال و قدرتمند برای تمامی اصوات اطراف خود گذاشته‌اید و می‌توانید از این طریق، صداهایی بی‌نظیر را شکار کنید.
شهرها مملو از اصواتی غیرمنتظره همچون جیرجیرها، کوبش‌ها، تقه‌ها و اصوات طبیعی دیگری هستند که هر یک می‌توانند پتانسیلی خارق‌العاده داشته باشند و ممکن است که تنها یک بار به گوش شما برسند. طبیعت اطراف محل زندگی شما نیز پر از صدای پرندگان، درخت‌ها و حیواناتی ناشناخته است که هر یک می‌توانند منبع الهامی بی‌نظیر برای یک پروژه مهم و موفق طراحی صداهای تجسمی باشند. بدیهی است که نمی‌توان از طبیعت برای ضبط مجدد یک صدا خواهش کرد و به همین دلیل، بهتر است همواره ریکوردر خود را در طول پروسه ضبط، روشن نگه دارید!
۵- ساخت یک آرشیو مرتب از صداهای ضبط‌شده
درست همانند یک مجموعه سمپل کامل و یک پلاگین از یک ساز حقیقی و یا یک مجموعه از اصوات درام و لوپ‌هایی از یک درام ماشین مشهور، یک مجموعه و آرشیو کامل از اصواتی که تا کنون به‌صورت میدانی ضبط کرده‌اید، می‌تواند منبعی عالی برای صداهایی خلاقانه و متفاوت باشد که دائماً برای زیبایی بخشیدن به موسیقی خود و فضاسازی و لایه‌بندی اصوات در مرحله پس از تولید موسیقی، به آن رجوع می‌کنید. کاربردها و امکان ترکیب این عناصر خام در ساخت موسیقی، به‌واقع بی‌نهایت است و تنها محدودیت آن، خلاقیت و قوه تخیل شما خواهد بود!
اگر صداهای ضبط‌شده خود را به‌شکلی دقیق و هدفمند آرشیو نکنید، احتمالاً چنین دسترسی به آنها نخواهید داشت و نمی‌توانید به‌شکلی کاملاً خلاقانه از آنها استفاده کنید.
توجه به نوع فولدربندی و نام‌گذاری فایل‌ها و فولدرها و همچنین نگهداری از نسخه پردازش‌شده و خام هر صدا به‌صورت جداگانه می‌تواند کاربرد این صداها را برای شما دوچندان کند. به‌علاوه، نظم‌دهی دقیق به این فایل‌ها، می‌تواند باعث تمرکز بیشتر شما بر روی پروسه خلاقانه ساخت موسیقی شود و در نهایت، اثری بهتر را برای شما رقم بزند.
قراردهی این آرشیو در مکانی مناسب در میان فایل‌هایتان نیز نکته‌ای مهم است که باید به آن توجه داشته باشید. پیشنهاد می‌کنیم که یک فولدر کامل، یک پارتیشن یا حتی یک درایو را به‌شکل کلی به این آرشیو اختصاص دهید تا دسترسی خود به آن را بیش از پیش تسهیل کنید. حتی می‌توانید آرشیو خود را در یک هارد دیسک اکسترنال بریزید تا آن را همیشه همراه داشته باشید و بتوانید در تمامی موقعیت‌ها از فایل‌های آن استفاده کنید.
همچنین صرف نظر از محل قرارگیری این آرشیو، توصیه می‌کنیم که یک بک‌آپ نیز از آن در فضایی دیگر داشته باشید تا در صورت بروز مشکل، در جایی دیگر نیز به آن دسترسی داشته باشید. این نکته نه‌تنها برای صداهای ضبط‌شده، بلکه برای تمامی داده‌های صوتی شما صدق می‌کند و بهتر است که به بهترین شکل از آنها محافظت کنید. همچنین فراموش نکنید که ساخت چنین آرشیوی احتمالاً تنها یک الی چند ساعت وقت شما را خواهد گرفت؛ اما چیزی که در نهایت از این چند ساعت حاصل می‌شود، می‌تواند تا سالها نقش سوختی بی‌نظیر را برای خلاقیت شما در ساخت موسیقی ایفا کند.
امیدواریم که با مطالعه این مطلب و رعایت نکات ذکرشده در آن، بتوانید به‌شکلی حرفه‌ای و اصولی به ضبط صدا به‌صورت میدانی بپردازید و از نتایج آن نیز در ساخت آثاری فاخر و بدیع استفاده کنید!
آیا شما تا کنون به ضبط صدا به‌صورت میدانی پرداخته‌اید؟ در این صورت، نتیجه این کار برای شما رضایت‌بخش بوده است؟ از چه تجهیزاتی برای انجام این کار استفاده کرده‌اید و آیا از عملکرد آنها راضی بودید؟ به نظر شما آیا انجام این کار نیازمند خرید یک میکروفون گران‌قیمت است یا می‌توان با یک میکروفون ارزان قیمت نیز نتیجه مطلوبی به دست آورد؟ از شما دعوت می‌کنیم که پاسخ خود به این سوالات را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبین گیتار ایران در میان بگذارید.
منبع: MusicRadar
مترجم: امیر تولی