۵ باور اشتباه درباره اسپیکرهای مانیتورینگ

اسپیکر مانیتورینگ را می‌توان اصلی‌ترین وسیله شنیداری در استودیو دانست که بخش اعظم پروسه ساخت موزیک و در کل هر محتوای صوتی، با استفاده از آن انجام می‌شود. این وسیله باید صدا را با بالاترین دقت و وفاداری ممکن به گوش شما برساند تا بتوانید با شنیدن پروژه صوتی در حال ساخت به‌وسیله آن، تصمیماتی صحیح و منطقی را برای اصلاح موسیقی اتخاذ کنید و در نهایت، به یک محتوای باکیفیت دست یابید.

انتخاب اسپیکر مانیتورینگ به عواملی مختلف، همچون شرایط استفاده از این وسیله و سلیقه شما بستگی دارد؛ از این رو، نمی‌توان گفت که در انتخاب و خرید اسپیکر، تصمیمی درست یا غلط وجود دارد.

اما درباره اسپیکرهای مانیتورینگ نیز همچون بسیاری از وسایل دیگر، باورهای اشتباهی وجود دارد که برخی از آنها، در میان کاربران این وسیله بسیار رایج هستند. در این مطلب، قصد داریم به پنج نمونه از این باورها بپردازیم و دلیل اشتباه بودن آنها را به شما بگوییم.

۱- اسپیکرهای مانیتورینگ باید صدایی خوشایند تولید کنند

آیا تا به امروز صدای Yamaha NS10 یا اسپیکرهای فول-رنج لو-فای Auratone را شنیده‌اید؟ این اسپیکرها، دو نمونه از محبوب‌ترین گزینه‌ها در استودیوها هستند؛ اما صدای آنها با هیچ معیاری خوشایند یا حتی خوب نیست! وظیفه این دسته از اسپیکرها، نمایش تصویری بدبینانه از موسیقی در حال ساخت است تا شما بتوانید با استناد به آن، حتی ریزترین ایرادات موسیقی خود را بیابید و اصلاح کنید. این دو مثال، شدیدترین موارد در این زمینه به شمار می‌روند و شاید از نظر برخی، حتی صدایی بد داشته باشند؛ اما به‌طور کلی، یکی سیستم صوتی مانیتورینگ طبیعتاً کاربردی متفاوت با یک سیستم صوتی خانگی دارد و برای لذت بردن از موسیقی طراحی نشده است.

شرکت‌های سازنده اسپیکر مانیتورینگ معمولاً توصیفاتی همچون «صداقت صوتی بالا»، «نمایش تمامی جزئیات صدا» و «ماهیت صوتی کاملاً خنثی» را برای معرفی محصولات خود به‌کار می‌گیرند؛ زیرا این موارد، انتظارات اصلی یک مهندس صدا یا موزیسین از یک اسپیکر مانیتورینگ هستند و عواملی تعیین‌کننده در کیفیت آن به شمار می‌روند.

وظیفه اصلی یک سیستم صوتی خانگی و عمومی، این است که تجربه‌ای لذت‌بخش از گوش دادن به موسیقی یا تماشای فیلم را برای کاربر رقم بزند؛ اما وظیفه یک اسپیکر مانیتورینگ، ارائه محتوای صوتی در دقیق‌ترین و صادقانه‌ترین حالت ممکن است تا بتواند تمامی مشکلات صوتی را به کاربر نمایش دهد و از همه مهم‌تر، احتمال اینکه محتوای میکس‌شده به‌وسیله آن، در بیرون از استودیو و در سایر سیستم‌های صوتی نیز صدایی کامل و خوب داشته باشد را افزایش دهد.

یکی از رایج‌ترین ایراداتی که ممکن است آهنگسازان و مهندسین میکس به یک اسپیکر مانیتورینگ بگیرند، این است که صدایی بیش‌ازحد «زیبا» و «خوشایند» دارد. این توصیفات معمولاً به این معناست که محدوده‌های فرکانسی بیس و تربل در اسپیکر کمی با اغراق بازتولید شوند و در مقابل، محدوده فرکانسی میدرنج نسبت به آنها عقب‌نشینی داشته و با شدتی کمتر از آنچه واقعاً هست، پخش شود.

چنین اسپیکری می‌تواند لذت گوش دادن به موسیقی را افزایش دهد و حس گوش دادن به یک سیستم صوتی گران‌قیمت را به شما منتقل کند، اما تصویری حقیقی از موسیقی را به شما ارائه نمی‌کند و در صورت استفاده به‌عنوان مرجع در پروسه میکس، باعث بروز خطا و حصول میکسی می‌شود که در محدوده فرکانسی میدرنج، شدتی بیش‌ازحد دارد و در صورت پخش در سیستم‌های صوتی عادی، صدایی ناخوشایند و گوش‌خراش تولید می‌کند.

برخی از اسپیکرهای مانیتورینگ تنظیماتی را برای بهینه‌سازی عملکردشان بسته به شرایط قرارگیری و محیط آکوستیک اتاق در اختیار شما قرار می‌دهند و برخی از نمونه‌های گران‌قیمت‌تر، به سیستمی پیشرفته مجهز هستند که عملکرد آنها را بسته به این موارد، به‌طور خودکار کالیبره می‌کند. حتی گروهی از این سیستم‌ها می‌توانند عملکرد اسپیکر را نه‌تنها بر اساس خنثی‌ترین منحنی پاسخ‌دهی فرکانسی، بلکه با توجه به منحنی ویژه‌ای که برای آن تعیین می‌کنید، بهینه‌سازی کنند.

مورد اول، یعنی تنظیمات سخت‌افزاری، در اصل برای اصلاح عملکرد اسپیکر در نظر گرفته شده است؛ اما از آنجا که در استفاده از آن، قضاوت انسانی دخیل است، احتمال اینکه با استفاده از آنها، صدایی خوشایند و نه‌چندان حقیقت‌محور به اسپیکر خود بدهید، زیاد است.

مورد دوم، یعنی سیستم‌های کالیبراسیون خودکار، در ستاپ‌های جدی‌تر و حرفه‌ای‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد و دقتی بالاتر دارد. همچنین با بهره‌گیری از این سیستم‌ها، امکان تنظیم اسپیکرهای مانیتورینگ بر اساس منحنی‌های هدفی که برای کاربری‌های مختلف همچون ضبط در فرمت دالبی اتموس (Dolby Atmos) در نظر گرفته شده‌اند نیز وجود دارد. علاوه بر این، شما می‌توانید با بهره‌گیری از سیستم‌های DSP داخلی اسپیکرها یا حتی نمونه‌های مجزای باکیفیت، علاوه بر دریافت بهینه‌ترین عملکرد اسپیکر، عملکرد چندی از اسپیکرهای مانیتورینگ مشهور را نیز با استفاده از ستاپ فعلی خود تجربه کنید و در موقعیت‌هایی خاص، عملکرد اسپیکر خود را برای لذت بردن حداکثری از موسیقی نیز تنظیم کنید!

ما تجربه گوش دادن به اسپیکرهای مانیتورینگی با قیمتی بیش از چند ده هزار دلار را داشته‌ایم و در آن زمان از اینکه حتی اسپیکرهای مانیتورینگ با چنین قیمتی نیز به میکس‌هایمان زیبایی مضاعفی نمی‌بخشند، به‌واقع تعجب کردیم! در واقع، انتظار داشتیم که این دسته از اسپیکرها، صدایی زیباتر از نمونه‌های ارزان‌قیمت‌تر داشته باشند. اما در حقیقت، این تجربه، نشان‌دهنده کیفیت بالای این اسپیکرهای مانیتورینگ بود و همچنین تلنگری نیز به ما زد که اسپیکرهای نه‌چندان گران‌قیمت مورد استفاده‌مان تا چه حد از ماهیت صوتی واقعاً فلت، خنثی و بدون اغراق فاصله دارند.

در واقع، ما در انتخاب اسپیکرهای مانیتورینگ خود، همواره دنبال یک مدل با خنثی‌ترین و طبیعی‌ترین عملکرد صوتی هستیم؛ اما نمی‌دانیم که حتی بهترین اسپیکر مقرون‌به‌صرفه موجود در بازار نیز از این جهت تفاوتی فاحش با یک نمونه گران‌قیمت چند ده هزار دلاری موجود در استودیوهای مشهور دارد!

۲- قیمت بالاتر اسپیکر مانیتورینگ به معنای کیفیت بالاتر آن است

این مورد کمی دوپهلو است و درک آن می‌تواند کمی دشوار باشد؛ پس پیشنهاد می‌کنیم آن را با دقتی بیشتر مطالعه کنید!

مطمئناً در بازار اسپیکرهای مانیتورینگ نیز همچون هر وسیله دیگری، ارتباطی مستقیم میان مبلغ پرداختی برای خرید اسپیکر مانیتورینگ و کیفیت دریافتی از آن وجود دارد.

اسپیکرها وسایلی الکترومکانیکی هستند که برای کار به چندین قطعه فیزیکی اساسی نیازمندند. این قطعات را گرچه می‌توان با کمک ترفندهای هوشمندانه نرم‌افزاری و دیجیتال بهینه‌سازی کرد و عملکرد آنها را ارتقا داد، اما کیفیت حقیقی و ذاتی، تنها با به‌کارگیری روش‌های ساخت پیشرفته و مواد و قطعات گران‌قیمت در این وسیله حاصل خواهد شد. برای مثال، کیفیت ساخت، طراحی و مواد مورد استفاده در کابینت یا همان بدنه اسپیکر، نقشی تعیین‌کننده در عملکرد نهایی آن دارند و درایورهای آن نیز باید با تلرانس‌هایی بسیار سختگیرانه ساخته شوند. ساخت این قطعات با چنین استانداردهایی، پروسه‌ای هزینه‌بر و پیچیده است و به موادی گران‌قیمت و پیشرفته نیز نیاز دارد.

در گذشته، طراحی اسپیکر نیازمند انجام آزمون‌وخطاهای گسترده و طولانی و ساخت پروتوتایپ‌های متعدد تا رسیدن به نتیجه دلخواه بود؛ اما اکنون به‌لطف فناوری مدل‌سازی کامپیوتری، این پروسه آسان‌تر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر شده است. از سوی دیگر، تولید انبوه در کشورهایی با نیروی کار ارزان‌تر همچون چین و هند، باعث کاهش هزینه ساخت اسپیکر و در نتیجه، کاهش قیمت کلی آن شده‌اند و فناوری‌هایی همچون DSP و طراحی‌های مدرن امپلیفایر نیز امکان جایگزینی بسیاری از قطعات گران‌قیمت با نمونه‌های ارزان‌تر را فراهم ساخته‌اند و کمکی شایان در راستای کاهش قیمت اسپیکر مانیتورینگ به سازندگان کرده‌اند. اما هنوز هم بخش‌ها و پروسه‌هایی در ساخت اسپیکر وجود دارد که بهتر است آن را به گران‌ترین روش ممکن انجام داد تا کیفیت بالایی را از این محصول تجربه کرد. در واقع، ساخت بخش‌هایی همچون درایور و بدنه، کماکان نیازمند به‌کارگیری روش‌هایی هزینه‌بر و دقیق است و از این رو، عمده هزینه ساخت یک اسپیکر را تشکیل می‌دهد.

احتمالاً برای شما نیز پیش آمده است که یک آهنگساز یا کاربر تجهیزات استودیویی به شما بگوید اسپیکر مانیتورینگ او، کیفیت بسیار بالاتری نسبت به قیمت خود دارد و اصلاً شامل قانون «هرچقدر پول بدهی، همان‌قدر هم آش می‌خوری» نمی‌شود؛ اما اگر تجهیزاتی که افراد حرفه‌ای و مشهور در استودیوی خود استفاده می‌کنند را در نظر بگیرید، این ادعا تنها یک حرف احساسی است!

اما با این اوصاف، چرا می‌گوییم که ادعای «اسپیکر مانیتورینگ گران‌تر حتماً باکیفیت‌تر است»، صحیح نیست؟

برای پاسخ دادن به این پرسش، اجازه بدهید منظور خود را شفاف‌تر بیان کنیم. شکی نیست که اسپیکرهای مانیتورینگ گران‌قیمت عملکردی بهتر از نمونه‌های ارزان‌تر دارند؛ اما این امر به هیچ وجه برای تجربه یک صدای کامل و خنثی از این محصولات کافی نیست! به عبارت دیگر، شما نمی‌توانید تنها با خرید یک جفت اسپیکر مانیتورینگ بالارده، صدایی دقیق و بی‌نقص را در استودیوی خود تجربه کنید.

برخلاف هدفون‌ها که یک سیستم مستقل هستند و عوامل محیطی تأثیری در عملکرد آنها ندارد، اسپیکرها و اتاقی که در آن قرار گرفته‌اند، در کنار یکدیگر نقش یک سیستم واحد را ایفا می‌کنند و شرایط آکوستیک اتاق، دقیقاً همانطور که باعث افت عملکرد یک اسپیکر نیرفیلد ارزان‌قیمت می‌شود، دقت عملکرد یک جفت اسپیکر مانیتورینگ گران‌قیمت را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. در نتیجه، برای تجربه کیفیت صدایی بالا، باید به‌جز خرید اسپیکر، به فکر مواردی دیگر همچون بهینه‌سازی شرایط آکوستیک استودیوی خود نیز باشید.

۳- شرایط آکوستیک اتاق تأثیری مشابه بر روی تمامی اسپیکرها دارد

همانطور که احتمالاً متوجه شدید، این مورد با مورد قبلی مرتبط است. با اینکه مشکلات آکوستیک و انعکاس صوت به شکل و مشخصه‌های اتاق بستگی دارد و بدون بهینه‌سازی شرایط آکوستیک اتاق هیچ تغییر خاصی نمی‌کند، اما این امر نیز نباید نادیده گرفته شود که هر اسپیکر، صدا را به‌روشی متفاوت در فضا پخش می‌کند و از این رو، شرایط آکوستیک اتاق نیز تأثیری متفاوت بر روی عملکرد آن خواهد داشت.

اگر تمامی اسپیکرها به‌شکلی بی‌نقص و کاملاً نقطه‌ای صدا را تولید و پخش می‌کردند و الگویی دقیقاً مشابه در پخش صدا داشتند، با فرض قرارگیری اسپیکرها در یک نقطه ثابت، می‌توانستیم بگوییم که تأثیر شرایط آکوستیک اتاق بر روی تمامی اسپیکرها کاملاً یکسان است. اما اسپیکرهای مانیتورینگ به هیچ وجه رفتاری نقطه‌ای ندارند و صدا را در یک الگوی بی‌نقص پخش نمی‌کنند و بسیاری از آنها از این الگو فاصله‌ای قابل توجه دارند. به دنبال همین امر نیز طبق آخرین جمله‌ای که در مورد قبلی گفتیم، برای تجربه عملکرد بهینه اسپیکرهای خود، باید پیش از هر چیز به فکر بهینه‌سازی شرایط آکوستیک اتاق خود باشید.

در اسپیکرهایی با طراحی متداول، تمرکز الگوی پخش صدا با افزایش فرکانس صدا نیز افزایش می‌یابد و در واقع، امواج صوت در فرکانس‌هایی بالاتر، مسیری مشخص‌تر را پیش می‌گیرند. در مقابل، هرچه فرکانس در حال پخش پایین‌تر باشد، اسپیکر به یک وسیله پخش صدای همه‌جهته نزدیک‌تر می‌شود و فرکانس‌های بیس را علاوه بر محور اصلی خود، در الگویی کاملاً همه‌جهته و به تمام جهات انتقال می‌دهد.

بهترین و دقیق‌ترین عملکرد اسپیکر زمانی تجربه می‌شود که دقیقاً در روبروی آن و هم‌راستا با محور پخش صدای آن قرار بگیرید و زمانی که از این محور فاصله بگیرید، مشکلاتی را در صدای اسپیکر تجربه خواهید کرد که مربوط به پدیده ذکرشده در بالا، یعنی الگوی پخش فرکانس‌های صوتی می‌شود و به این‌ ترتیب، هرچه از روبروی اسپیکر کنار بروید، صدایی بم‌تر را از آن دریافت خواهید کرد.

حتی اگر به‌طور کامل در روبروی اسپیکرهای خود و در محور پخش صدای آنها قرار بگیرید نیز برخورد امواج صدا با دیوارها و انعکاس آنها به سمت شما، می‌تواند باعث افت کیفیت صدا بشود. این انعکاس علاوه بر اینکه با تأخیری قابل توجه نسبت به صدای اصلی اسپیکر به گوش شما می‌رسد، در ماهیت خود نیز با صدای اولیه تفاوت دارد و به این شکل، تجربه شنیداری شما را به‌شکلی مشهود تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

دو رویکرد برای حل این مشکل وجود دارد:

• مطمئن شوید ماهیت صدای منعکس‌شده بسیار نزدیک به صدای اصلی اسپیکر است؛ به این معنا که الگوی پخش صدا در اسپیکر یک‌دست و وسیع باشد و محدوده بهینه قرارگیری در جلوی اسپیکر وسعتی قابل توجه داشته باشد و به دنبال آن، صدای منعکس‌شده شباهتی بسیار به صدای اصلی اسپیکر در محور آن داشته باشد.
• سعی کنید جهت پخش صدای اسپیکر را با استفاده از هدایت‌گرهای امواج صوتی کنترل کنید و آن را تا حد ممکن، از دیوارها و سقف اتاق دور کنید تا کمترین انعکاس صدا در محیط رخ دهد. مشکل اصلی این رویکرد این است که کنترل فرکانس‌های متمرکز با جهت مشخص، یعنی فرکانس‌های میدرنج و بالاتر، نسبتاً آسان است؛ اما در فرکانس‌های بیس، کنترل انعکاسات کار دشواری خواهد بود.

اسپیکرهای مانیتورینگ معدودی در بازار وجود دارند که می‌توانند به‌لطف طراحی آکوستیک ویژه خود، جهت پخش صدا در تمامی فرکانس‌ها را به‌شکلی دقیق کنترل کنند. محصولات دو شرکت کی (Kii) و داچ اند داچ (Dutch and Dutch) از این نظر شاخص هستند و اگر به دنبال چنین اسپیکری هستید، بهتر است که به سراغ این دو برند بروید.

با توجه به تفاوت توانایی اسپیکرهای مانیتورینگ مختلف در بازتولید محدوده فرکانسی تربل، بدیهی است که کماکان تفاوت‌هایی میان عملکرد آنها در بازتولید این محدوده فرکانسی در یک اتاق وجود خواهد داشت. اما از سوی دیگر، از آنجا که محسوس‌ترین و مهم‌ترین مشکلات آکوستیک در اتاق، مربوط به انعکاس فرکانس‌های پایین و بیس در صداست و این محدوده فرکانسی در اکثر اسپیکرها بدون جهت خاصی پخش می‌شود، تنها در اسپیکرهایی چون محصولات دو شرکت Kii و Dutch and Dutch است که می‌توان شاهد کنترل کاملاً بهینه این محدوده فرکانسی و پخش تک‌جهتی آن بود.

در واقع، شما با استفاده از این اسپیکرهای مانیتورینگ، احتمالاً تفاوتی مشهود را در نحوه بازتولید بیس در یک محیط واحد نسبت به اسپیکرهای دیگر تجربه خواهید کرد؛ تفاوتی که در اسپیکرهای بی‌بهره از کنترل جهت پخش فرکانس بیس، شاهد آن نخواهید بود.

۴- اندازه بزرگتر معادل با کیفیت و قدرت صوتی بالاتر است

در حالت ایده‌آل، یک سیستم مانیتورینگ باید تمام طیف فرکانس صوتی را به‌شکل بی‌نقص پوشش دهد و آن را با دقت بالا بازتولید کند. عمق بیس نیز از جذاب‌ترین مباحث در یک اسپیکر است و احتمالاً حتی اگر یک مهندس صدا نیز باشید، یکی از اولین مشخصات فنی که در انتخاب اسپیکر مانیتورینگ به آن توجه می‌کنید، پایین‌ترین فرکانس مورد پوشش آن است؛ مؤلفه‌ای که بیانگر عمق بیس قابل تولید توسط اسپیکر است.

ما طی مدت فعالیت خود در حوزه تجهیزات حرفه‌ای صدا، مهندسین صدای حرفه‌ای و سرشناسی را دیده‌ایم که با شنیدن غرش فرکانس‌های ساب‌بیس از یک اسپیکر، از یک فرد جدی و دقیق به یک کودک شاد و خندان تبدیل شده‌اند! این امر گواهی بر آن است که بیس قدرتمند و عمیق، حتی برای حرفه‌ای‌ترین افراد در حوزه صدا نیز امری جذاب و وسوسه‌کننده است. اما متأسفانه تجربه بیس باکیفیت، تنها با خرید یک جفت اسپیکر مانیتورینگ عظیم‌الجثه که فرکانس‌های بیس را تا ۲۰ هرتز پوشش می‌دهند، ممکن نیست و نیازمند توجه به جزئیاتی بسیار ظریف‌تر از این است.

اتاق استودیوی شما مگر در صورتی که اندازه‌ای بزرگ و شرایط آکوستیک کاملاً بهینه‌ای داشته باشد، احتمالاً در زمان استفاده از یک اسپیکر بزرگ، دردسرهای بسیاری را در محدوده فرکانسی بیس برای شما ایجاد خواهد کرد. از سمتی، مشکلات انعکاس صدا در یک اتاق، تا حد زیادی قابل پیش‌بینی هستند و می‌توان آنها را حتی پیش از خرید اسپیکر مانیتورینگ و نصب آن در اتاق، برطرف ساخت. اما از سوی دیگر، همین مشکلات قابل پیش‌بینی، به‌آسانی قابل حل نیستند و برای برطرف‌سازی آنها باید زمان و هزینه قابل توجهی صرف کنید!

اگر بخواهیم اهمیت نسبی محدوده‌های فرکانسی مختلف صدا در پروسه ساخت محتوای صوتی را ارزیابی کنیم، می‌توانیم بگوییم در حالی که تمام اجزای طیف فرکانس صوتی اهمیتی بسیار دارند، اما محدوده میدرنج بخش اعظم اصوات موسیقی را در خود جای داده است و از این رو، مهم‌ترین محدوده فرکانسی به شمار می‌رود. اگر اسپیکرهای مانیتورینگ شما عملکردی دقیق را در بازتولید محدوده میدرنج و بالاتر از آن، یعنی آپر میدرنج و تربل به نمایش می‌گذارند اما بیسی چندان دقیق ندارند، بهتر است که خود را چندان درگیر این مسئله نکنید و حل مشکلات احتمالی در این محدوده فرکانسی در آثار خود را به یک مهندس مسترینگ خبره بسپارید.

انعکاسات آکوستیک باعث ایجاد موج‌های صوتی ساکن در محدوده‌های فرکانسی بسیار خاص در اتاق می‌شوند. در یک اتاق با اندازه متوسط، این امواج ساکن معمولاً در محدوده‌هایی مهم از فرکانس‌های بیس پدید می‌آیند و از آنجا که در چنین محیط‌هایی، موقعیت نشستن شما در روبروی اسپیکر معمولاً در میان یکی از محور‌های وسطی اتاق است، اوضاع صدا در این محدوده فرکانسی بسیار بد می‌شود! پس اگر وسوسه شده‌اید که بزرگترین اسپیکر مانیتورینگ موجود در بازار را خریداری کنید، باید خود را برای انجام یک بهینه‌سازی گسترده و زمان‌بر در شرایط آکوستیک استودیوی خود آماده کنید. در صورتی که برای چنین پروسه چالش‌برانگیزی آماده نیستید، بهتر است که پول خود را صرف خرید یک اسپیکر مانیتورینگ کوچک‌تر اما باکیفیت‌تر کنید که صدایی بهتر و دقیق‌تر با فرکانس‌های بیس محدودتر دارد.

۵- در استفاده از اسپیکرهای مانیتورینگ باکیفیت به ساب‌ووفر نیاز نخواهید داشت

این مورد نیز با مورد پیشین بی‌ارتباط نیست و محدوده فرکانسی بیس و دردسرهای تجربه آن در استودیو را پوشش می‌دهد!

اگر حس می‌کنید که نیاز است در استودیوی خود، پایین‌ترین فرکانس‌های بیس را با دقت و قدرتی مناسب بشنوید، باید به فکر خرید یک ساب‌ووفر استودیویی باشید. استفاده از ساب‌ووفر، معمولاً راه‌حلی آسان و مناسب برای تجربه بیس به‌شکلی دقیق و عمیق در استودیو است و از این رو، اگر شما نیز مشکل ذکرشده را دارید، احتمالاً با به‌کارگیری یک نمونه از این وسیله در استودیوی خود، ناامید نخواهید شد!

اگر در زمینه تولید محتوای صوتی در فرمت‌های صدای فراگیر یا دالبی اتموس فعالیت می‌کنید، مطمئناً برای پایش فرکانس‌های پایین و افکت‌های مربوط به آن به ساب‌ووفر نیاز خواهید داشت. اما اگر قرار است که تنها در فرمت استریو به تولید محتوای صوتی بپردازید نیز یک ساب‌ووفر می‌تواند وسیله‌ای کاربردی برای استودیوی شما باشد.

مزیت اصلی ساب‌ووفر در یک ستاپ استودیویی استریو این است که می‌توانید آن را به‌شکلی آزادانه و مستقل از اسپیکرهای مانیتورینگ، در موقعیت مکانی دلخواه خود قرار دهید تا بهترین عملکرد آن را به‌شکلی عاری از مشکلات آکوستیک و انعکاسات صوتی تجربه کنید. این امر بدین دلیل است که فرکانس‌های بیس معمولاً به‌صورت تک‌جهتی پخش نمی‌شوند و می‌توان آنها را در هر موقعیتی در اتاق، به‌شکلی مشابه تجربه کرد. از این رو، محدودیتی در شکل و موقعیت قراردهی یک ساب‌ووفر وجود ندارد و می‌توانید بدون نگرانی، آن را در هر موقعیتی قرار دهید و تنها با توجه به وضعیت آکوستیک اتاق این تصمیم را اتخاذ کنید.

محل قراردهی اسپیکرهای مانیتورینگ، بر اساس نقش آنها در میدان صوتی شکل‌گرفته در اتاق تعیین می‌شود. برای مثال، اگر یک اسپیکر قرار است که در یک ستاپ استریو، نقش اسپیکر سمت چپ را ایفا کند، باید حتماً در ارتفاع گوش شما و با زاویه ۳۰ درجه خارج از محور آن قرار بگیرد تا بتواند نقش خود در تشکیل یک تصویر و میدان استریوی کامل را به‌درستی ایفا کند. اگر این موقعیت باعث بروز انعکاس و مشکلات صوتی در اتاق می‌شود، نمی‌توان کار خاصی انجام داد و مجبورید از اسپیکر خود در همان موقعیت بهره بگیرید و مشکلات آکوستیک اتاق را نیز تحمل کنید! این مشکل قابل حل نیست؛ مگر اینکه بخش تولید بیس را از بخش‌های تولید میدرنج و تربل اسپیکر مانیتورینگ که محور پخش صدا تأثیری بسیار در آنها دارد، جدا کنید و آن را در موقعیتی بهتر در استودیوی خود قرار دهید که پخش بیس در آن باعث بروز انعکاسات ناخوشایند و کاهش کیفیت صدا نمی‌شود. این کار، در واقع استفاده از ساب‌ووفر است و از این جهت، می‌توان گفت که یک ساب‌ووفر می‌تواند کیفیت و دقت بازتولید بیس در استودیوی شما را به‌شکلی مشهود بهبود ببخشد.

ساب‌ووفرهای خانگی یا نمونه‌های مربوط به اتومبیل‌ها که تنظیماتی کاملاً دستی دارند و بیس را با تأخیری مشهود و شدتی بسیار زیاد پخش می‌کنند، نام ساب‌ووفر را در میان افراد حرفه‌ای در حوزه صدا لکه‌دار کرده‌اند. اما خوب است بدانید که نمونه‌های حرفه‌ای و مدرن این وسیله، معمولاً با هدف تکمیل یک ستاپ صوتی متشکل از یک نوع و مدل خاص از اسپیکر ساخته شده‌اند و از این رو، اگر یک نمونه همخوان با اسپیکرهای خود را از این وسیله خریداری کنید، عملکردی دقیق، تمیز و بسیار متفاوت از ساب‌ووفر‌های معمول را از آن دریافت خواهید کرد.

برخی از ساب‌ووفر‌های استودیویی پیشرفته‌تر نیز از نرم‌افزارهای کالیبراسیون اختصاصی برخوردارند که عملکرد آنها را بسته به اسپیکرهای مورد استفاده و شرایط آکوستیک اتاق بهینه‌سازی می‌کند و می‌توانید بیسی بی‌نقص را با استفاده از آنها تجربه کنید. اما نتیجه بهره‌گیری از هر دو نوع ساب‌ووفر، یک سیستم صوتی با کیفیتی بسیار بالاتر از تصورتان است که تصویری کامل را از کل طیف فرکانس صوتی به شما ارائه می‌کند و با استفاده از آن، می‌توانید تصمیماتی صحیح و منطقی را در پروسه میکس و مسترینگ اتخاذ کنید.

سخن آخر

سیستم‌های صوتی استودیویی نیز همچون بسیاری دیگر از وسیله‌ها، مورد استفاده قشری وسیع از افراد قرار می‌گیرند و از این رو، باورهای غلط بسیاری درباره آنها وجود دارد. در این مطلب، پنج نمونه از این باورهای غلط را مورد پوشش قرار دادیم و توضیحاتی جامع نیز در رابطه با هر یک از آنها به شما ارائه کردیم تا تصویری منطقی‌تر و علمی‌تر از دنیای اسپیکرهای مانیتورینگ و ظرافت‌های فنی و کاربردی این وسیله را در اختیار شما قرار دهیم و به شما در دست‌یابی به یک ستاپ صوتی باکیفیت‌تر یاری برسانیم.

امیدواریم که با مطالعه این مطلب، اکنون دانشی بیشتر در زمینه سیستم‌های صوتی استودیویی کسب کرده باشید و بتوانید زین پس تصمیماتی صحیح‌تر را در خرید این وسایل اتخاذ کنید.

آیا به‌جز موارد ذکرشده، باور اشتباه دیگری در رابطه با اسپیکرهای مانیتورینگ وجود دارد که باید درباره آن صحبت می‌کردیم؟ از شما دعوت می‌کنیم که پاسخ خود به این سوال را در بخش نظرات همین مطلب، با ما و مخاطبان گیتار ایران در میان بگذارید.

در پایان، برای درک بهتر اصول تعیین محل قرارگیری اسپیکرها، پیشنهاد می‌کنیم ویدیوی آموزشی زیر را تماشا کنید: