اگر در حال یادگیری گیتار هستید و احساس میکنید که پیشرفت نمیکنید و درجا میزنید، باید بدانید که تنها نیستید! در این مطلب، به پنج دلیل عمده دست کشیدن مبتدیها از نوازندگی اشاره میکنیم و تلاش میکنیم گیتاریستهای دلسرد و سرخورده را از این تصمیم اشتباه، یعنی کنار گذاشتن ساز، منصرف کنیم!
۱- «یادگیری گیتار خیلی سخت است!»
بیایید همین ابتدای کار، یک مسئله را روشن کنیم: یادگیری گیتار، سختتر از چیزی است که تصور میشود. شاید با تماشای اجرای گیتاریستهای برجسته در یوتیوب، این کار ساده به نظر برسد؛ اما آن افراد روزهای بیشمار را به تمرین و مطالعه اختصاص دادهاند تا به این درجه از مهارت رسیدهاند. گیتاریستهای ماهر تکتک نتهای آهنگها و تمرینهای مختلف را آنقدر نواختهاند که احتمالاً دیگر از آن نتها بیزار شدهاند؛ اما در نهایت، این آهنگها و تمرینات بهنوعی در روح آنها حک شدهاند و به همین دلیل میتوانند آنها را بهنحوی بنوازند که انگار این کار هیچ زحمت و سختی ندارد!
وقتی یک گیتاریست میتواند قطعهای دشوار را بدون نگاه کردن به فرتبورد بنوازد و برای انجام این کار حتی نیازی به فکر کردن نداشته باشد، شاید از نظر یک فرد ناآگاه، در حال انجام کاری ساده باشد؛ اما واقعیت این است که برای رسیدن به این نقطه، سالها زمان، انرژی و هزینه صرف شده است و از گسترهای از منابع آموزش گیتار، مانند اساتید باتجربه، دورههای آنلاین و کتب آموزشی بهره گرفته شده است.
پس زمانی که قدم در مسیر یادگیری گیتار میگذارید و بهمرور متوجه میشوید چه مسیر طولانی در پیش دارید، طبیعی است که کمی دچار اضطراب و تشویش شوید. اما همانطور که نباید اهمیت تلاش و پشتکار برای پیشرفت در این مسیر را نادیده بگیرید، نباید این نکته را نیز از نظر دور کنید که رسیدن به سطح مطلوب در نوازندگی، به هیچ وجه غیرممکن نیست و همین حالا میتوانید هزاران هزار شاهد زنده را برای این امر در اینترنت سراغ بگیرید. اگر هر روز و بهصورت هدفمند تمرین کنید، از منابع معتبر آموزش گیتار بهره بگیرید و جلوی افکار منفی را بگیرید، خواهید دید که بهتدریج نوازندهای بهتر و بهتر خواهید شد.
۲- «اجرای همزمان چند حرکت برایم دشوار است!»
زمانی که یادگیری گیتار را آغاز میکنید، یکی از مشکلاتی که احتمالاً با آن مواجه میشوید، این است که باید با هر دست، یک یا حتی چند کار مختلف را انجام دهید و دستهای خود را نیز با هم هماهنگ کنید. فارغ از اینکه چقدر در انجام همزمان کارهای مختلف مهارت ذاتی دارید، یادگیری چنین کاری نیازمند تمرکز و تمرین بسیار است.
زمانی که چند سیم را میفشارید تا یک آکورد را بگیرید، با دست دیگر خود یک ریتم ازپیشتعیینشده را روی سیمها اجرا کنید و همزمان به مواردی چون صدادهی درست نتها، اجرای صحیح آکورد و حرکت به سمت آکورد بعدی نیز فکر کنید. طبیعتاً با کار سادهای مواجه نیستید و نمیتوانید با چند دقیقه تمرین، آن را عملی کنید.
بهترین روش برای یادگیری چنین کاری، تقسیم آن به بخشهای کوچک و یادگیری آن بهصورت پلهپله است. در ادامه، به نکاتی در این مورد اشاره میکنیم:
آهسته و قدمبهقدم پیش بروید
هرگز به خودتان سخت نگیرید و یادگیری هر قطعه و تمرین را با حداقل سرعت و حداکثر آرامش شروع کنید. هنگامی که نواختن یک قطعه را با سرعت پایین آغاز میکنید، فرصت کافی برای تمرکز و درک صحیح آنچه انجام میدهید، در اختیار دارید. برای اینکه بتوانید سرعت خود در نوازندگی را بالا ببرید، نخست باید آن را آنقدر آهسته و دقیق انجام دهید که در حافظه عضلانی شما ثبت شود و انگشتان شما بهصورت خودکار حرکات صحیح را انجام دهند. پس هرگز شتاب نکنید و صبور باشید!
یک روش بسیار کارآمد برای یادگیری قطعات موسیقی این است که وظایف مربوط به هر دست را بهصورت جداگانه تمرین کنید. بنابراین، اگر مثلاً قصد دارید یک آکورد دو ماژور (C Major) را اجرا کنید، ابتدا روی دستِ فرتگیری خود (دست چپ در اکثر افراد) متمرکز شوید و از گرفتن صحیح شکل آکورد اطمینان یابید و سپس، روی دستِ مضرابزن خود (دست راست در اکثر افراد) و اجرای صحیح ریتم تمرکز کنید. در مرحله بعد، آنقدر آکورد دو ماژور را با ریتم موردنظر خود اجرا کنید که بتوانید آن را در کمال آرامش و بهنحوی مطلوب و بینقص بنوازید.
اگر قصد دارید این آکورد را به یک آکورد دیگر (برای مثال، لا مینور یا همان A minor) وصل کنید، حال میتوانید روی آکورد دوم متمرکز شوید و پس از اجرای صحیح آکورد لا مینور، روی اتصال بینقص آنها کار کنید. مثلاً باید زمانی را به حرکت روان انگشتان دست فرتگیری خود از آکورد دو ماژور به لا مینور اختصاص دهید و آنقدر این حرکت را تکرار کنید که بتوانید بهصورت آنی و بدون فکر آن را انجام دهید. این کار به نظر خستهکننده میآید؛ اما شک نکنید که ارزش صرف زمان را دارد!
همچنین، اکثر متخصصان آموزش گیتار پیشنهاد میکنند که در حین تمرین، از مترونوم استفاده کنید. این وسیله میتواند درک شما از ریتم و زمانبندی را بهشکلی باورنکردنی ارتقاء دهد و هرچه زودتر استفاده از آن را شروع کنید، بهتر است.
۳- «نمیدانم راهی که میروم درست است یا نه!»
یکی از رایجترین راهها برای یادگیری گیتار، استفاده از منابع آنلاین است. مثلاً شاید شما از طریق ویدیوهای آموزش گیتار موجود در یوتیوب یا وبسایتهایی چون گیتار ایران، اقدام به یادگیری نوازندگی کرده باشید. در سودمند بودن یادگیری آنلاین، هیچ شکی نیست؛ اما یک مشکل عمده در این مسیر وجود دارد و آن هم این است که معمولاً کسی متوجه خطاهای شما نمیشود!
بعضی از اشتباهات، اهمیت چندانی ندارند و بهفرض اگر چند نت را در یک آهنگ تمرینی اشتباه بنوازید، هیچ ایرادی ندارد؛ اما برخی اشتباهات به مبانی نوازندگی شما مرتبط هستند و اگر تصحیح نشوند، رفتهرفته موجب شکلگیری عادات بد میشوند. بدتر آنکه رفع این دسته از عادات در مراحل بعدی یادگیری، کار آسانی نیست و باید زمان قابل توجهی را به برطرف کردن آنها اختصاص دهید.
یکی از عادات بد رایج در میان گیتاریستهای مبتدی، عدم توجه به صدادهی تمیز آکوردهاست. اگر انگشت خود را در نقطه و زاویه مناسب قرار ندهید، ممکن است که صدای مطلوبی از ساز دریافت نکنید و خودتان در شلوغی آکورد، متوجه این امر نشوید. از سوی دیگر، اگر سیمهایی که جزو آکورد نیستند را بهدرستی میوت نکنید و مانع تولید صدا توسط آنها نشوید، احتمالاً چند نت زائد به آکورد موردنظر شما اضافه میشود و بر تمیزی و دقت نوازندگی شما تأثیر میگذارد.
اما برای جلوگیری از این مشکلات چه باید کرد؟ در ادامه، به راهکارهایی اشاره میکنیم که شاید برای شما مفید واقع شوند:
با گیتاریستهای حرفهای مشورت کنید
هر چند الزامی وجود ندارد که برای یادگیری گیتار به کلاس بروید و هزینه زیادی برای این کار صرف کنید، اما به عقیده ما، اگر شرایط و بودجه لازم برای این کار را دارید، حتماً آن را مدنظر قرار دهید.
البته در نهایت امر، همه چیز به خود شما بستگی دارد و اگر انگیزه یادگیری نداشته باشید، نتوانید زمان کافی را به تمرین اختصاص دهید، در کلاس تمرکز نداشته باشید و نتوانید طبق مسیر تعیینشده توسط استاد خود پیش بروید، بهتر است از خیر حضور در یک کلاس گیتار بگذرید! همچنین، بسیاری از افراد نیز شرایط حضور در کلاسهای آنلاین یا حضوری گیتار را ندارند.
اگر به هر دلیلی تصمیم ندارید به کلاس بروید، میتوانید حداقل از یک گیتاریست دیگر کمک بگیرید و با او درباره مشکلات خود در نوازندگی و راهحل آنها مشورت کنید. هر گیتاریست خبرهای نیز روزی مبتدی بوده است و با مشکلاتی مشابه دستوپنجه نرم کرده است. به همین دلیل، احتمالاً اگر مشکل خود را با یک گیتاریست باتجربه در میان بگذارید، میتواند نکاتی سودمند را به شما ارائه دهد.
هرچه با افراد بیشتری در این مورد مشورت کنید و درباره وجوه مختلف نوازندگی خود از آنها نظر بپرسید، پیشرفت سریعتری خواهید داشت. البته توجه کنید که در نهایت، باید این نکات را بهصورت عملی به کار ببندید و بهصورت هدفمند و دقیق تمرین کنید؛ پس دچار وسواس بیشازحد در مورد نوازندگی خود نیز نشوید و تصور نکنید که همه چیز را اشتباه انجام میدهید!
از دوستان خود در اینترنت کمک بگیرید
علاوه بر افرادی که در اطراف شما وجود دارند، گیتاریستهایی که در فضای مجازی فعالیت میکنند نیز میتوانند به شما یاری برسانند. امروزه گسترهای از تالارهای گفتگو و گروههای مجازی در اینترنت وجود دارد که میتوانید در آنها عضو شوید و پرسشهای خود را مطرح کنید. شک نکنید که در اکثر این فضاها، یک یا چند گیتاریست کهنهکار پیدا میشوند که آماده کمک به شما باشند. حتی شاید بتوانید بخشی از نوازندگی خود را نیز در این فضاها پست کنید و از آنها درباره ایرادات خود نظر بخواهید. با اینکه این کار میتواند کمی ترسناک و اضطرابآور باشد و ممکن است گاه با نظراتی غیرسازنده مواجه شوید، اما معمولاً نتایج بسیار ارزشمندی در پی دارد.
در پایان، مجدداً باید روی این نکته تأکید کنم که همه چیز به رویکرد خود شما بستگی دارد و مهمترین کسی که میتواند این مسیر را به سوی کامیابی یا شکست هدایت کند، خودتان هستید. پس با آرامش، دقت و صبر بسیار تمرین کنید، به نوازندگی خود نگاهی موشکافانه داشته باشید و از افراد مجرب نیز کمک بگیرید تا در نهایت، به نقطه مطلوب برسید.
۴- «خیلی کُند پیش میروم!»
شاید این احساس را دارید که با وجود تمرین سخت و طولانی و تلاش بسیار، آنقدر که باید پیشرفت نمیکنید. اکثر گیتاریستهای مبتدی و حتی بسیاری از افراد باتجربهتر، دچار این احساس میشوند؛ اما باید بدانید که این احساس بهکلی اشتباه است و اغلب به دلیل تعیین اهداف غیرمنطقی و بلندپروازانه رخ میدهد. همه دوست دارند پس از یادگیری نصفه و نیمه بخش ابتدایی آهنگ Smoke On the Water، کل آهنگ Sweet Child O’ Mine را مثل خود اسلش بنوازند؛ اما طبیعتاً چنین کاری ممکن نیست! پس خونسردی خود را حفظ کنید و صبور باشید؛ زیرا یادگیری گیتار اصلاً آسان نیست و حتی برای نواختن سادهترین آهنگها نیز باید ساعتها تلاش کنید!
فراموش نکنید که اگر صبر و استقامت خود را از دست بدهید، دیگر نمیتوانید پیشرفت کنید. همچنین باید بدانید که مسیر یادگیری یک آهنگ و نکات و مهارتهایی که از آن فرا میگیرید، بسیار مهمتر از نتیجه نهایی است. در واقع، هر بار که یک قطعه یا تمرین جدید را یاد میگیرید، یک گام در مسیر خود جلو میروید و کمی به هدف نهایی خود نزدیکتر میشوید.
۵- «نگرانم که نتوانم اجرای خوبی داشته باشم!»
آخرین و شاید مهمترین دلیل کنار گذاشتن نوازندگی: حس ناامنی!
اگر درباره نوازندگی و تواناییهای خود مطمئن نباشید، احتمالاً نمیتوانید در مقابل دیگران به اجرای موسیقی بپردازید. این احساس میتواند مانع شما برای حضور در کلاس گیتار، نظرخواهی از دیگر گیتاریستها درباره نوازندگی خود، پیوستن به یک گروه موسیقی و اجرای کنسرت شود و قطعاً شما را عقب خواهد انداخت.
البته این احساس کاملاً قابل درک است؛ زیرا اثر موسیقی و نوازندگی شما یک پدیده کاملاً شخصی است و دوست ندارید خود و کارتان را در معرض انتقاد قرار دهید. به همین دلیل، شاید درمان سریعی برای حس ناامنی وجود نداشته باشد؛ اما فراموش نکنید در مسیری که پیش گرفتهاید، شکست بیمعنی است.
اگر اجرا شما طبق برنامه پیش نرفت، اصلاً مهم نیست! این روز را به چشم فرصتی برای یادگیری ببینید. اگر از ترس شکست خوردن هیچ کوششی نکنید، تجربهای نیز نخواهید اندوخت. بهعلاوه، برخلاف آنچه تصور میشود، اکثر مخاطبان در چنین مواقعی رویکرد منفی و منتقدانهای ندارند و با نظرات مثبت خود، به شما در پیشرفت کمک میکنند. البته شکی نیست که برخی از نظرات نیز منفی هستند؛ اما میتوانید از این نظرات نیز به نفع خود بهره بگیرید و بخشهای ضعیفتر کارتان را اصلاح کنید. همانطور که همه میدانیم، بدون وجود منتقد، هیچکس پیشرفت نمیکند!
پس فقط همان چیزی که دوست دارید را بسازید، حاصل ذوق خود را با جهانیان به اشتراک بگذارید و مهمتر از همه، به خودتان باور داشته باشید. بدون شک در این مسیر ضرر نخواهید کرد!
منبع: Bax Music
نویسنده: Dean van der Knaap